به گزارش خبرنگار
حوزه محیط زیست گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ فعالیت مراکز نگهداری از حیوانات در قالب باغ وحش و باغ پرندگان، که یکی از مراکز تفریحی و گردشگری در ایران به شمار می رود مخاطبان بسیاری را به خود جذب کرده است.
دیدن حیواناتی که امکان مشاهده آن ها به طور معمول تنها در قالب قاب دوربین و صفحه جادویی تلویزیون وجود دارد، در فضایی همچون باغ وحش برای طبیعت دوستان و حامیان حقوق حیوانات لطفی دو چندان به همراه دارد. البته این لطف به شرط آن میسر می شود که حیوانات در شرایط مناسب و مطلوب و در مراکز مجاز که استانداردهای مورد نیاز را رعایت می کنند نگهداری شوند.
در ایران مراکز متعددی به نگهداری گونه های مختلف جانوری اختصاص داده شده است. مراکزی که به گفته مسئولان و صاحب نظران در حوزه حیات وحش، متاسفانه برای نگهداری از حیوانات، از استانداردهای حداقلی هم برخوردار نیستند و در حال حاضر سلامت بازدید کنندگان را هم تهدید می کند از سوی دیگر ارزشی برای حقوق گونه های مختلف جانوری قائل نیستندو حیات آن ها را با مشکلات گوناگون مواجه می کنند.
فعالیت بدون مجوز 30 درصد از باغ وحش ها و باغ پرندگان در کشور
محمد رضا بادامچی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در این باره می گوید:در حال حاضر 30 درصد باغ وحش ها و باغ پرندگان در کشور، بدون مجوزهای لازم از سوی سازمان حفاظت محیط زیست فعالیت می کنند.
وی افزود: در شهریور ماه سال 95 به مراکز غیر مجاز باغ وحش فرصتی 6 ماهه داده شد تا مجوز فعالیت رسمی و قانونی خود را از سازمان حفاظت محیط زیست و دیگر نهادهای ذیربط دریافت کنند و امور رسیدگی به گونه های جانوری مختلف را با استانداردهای قابل قبول تطبیق بدهند.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: با وجود تعیین مهلت یاد شده برای مراکز غیرقانونی در جهت اخذ مجوز، هنوز هم شاهد فعالیت باغ وحش های غیر مجاز هستیم.
این نماینده مردم در خانه ملت با اشاره به تعطیلی باغ وحش وکیل آباد مشهد خاطرنشان کرد: هم اکنون این باغ وحش، به دلیل عدم رعایت استانداردهای لازم تعطیل شده و لزوم تشدید نظارت شهرداری و سازمان حفاظت محیط زیست احساس می شود.
بادامچی ادامه داد: کوچک بودن فضای فیزیکی و عدم رعایت حداقل های کیفیتی در نگهداری و اهمیت ندادن به حقوق حیوانات، از جمله مواردی است که نشان دهنده لزوم برخورد با متخلفان در حوزه حیات وحش به شمار می رود.
نگهداری از حیوانات در مراکز فاقد مجوز جرم است
رسیدگی به شرایط نامناسب نگهداری حیوانات در باغ وحش و باغ پرندگان کشور، موضوعی است که علاوه بر پیگیری نمایندگان مجلس، مدت هاست از مطالبات فعالان محیط زیست و کارشناسان حوزه حیات وحش به شمار می رود.
اواخر سال گذشته نمایندگان مجلس شورای اسلامی نسبت به رعایت نشدن استانداردهای حداقلی در باغ وحش ها هشدار دادند و خواهان تعطیلی مراکز باغ وحش غیرمجاز شدند تا پس از ایجاد شرایط استاندارد و اخذ مجوز به صورت قانونی به فعالیت خود ادامه دهند اما گویا این خواسته تا کنون میسر نشده است.
جبار کوچکی‌نژاد نایب رئیس فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار مجلس شورای اسلامی می گوید: نگهداری از حیوانات در مراکز فاقد مجوز جرم است و صاحبان مراکز غیر مجاز نگهداری از حیوانات، به دلیل عدم رعایت نکات بهداشتی، باعث انتقال برخی بیماری ها از حیوانات به انسان شده و سلامت مردم را هم تهدید می کند.
وی اظهار داشت: اگر سازمان حفاظت محیط زیست در برخورد با این متخلفان و در ساماندهی باغ وحش ها و مراکز نگهداری حیوانات با خلأ قانونی و کمبود منابع مالی مواجه است، لایحه ای را در این راستا به مجلس ارائه کند تا قوانین مورد نیاز طرح و تصویب شوند.
در همین راستا دو تن از اعضای کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی نیز خلأ نظارت بر عملکرد باغ وحش ها و باغ پرندگان را از جمله موارد جولان فعالیت مراکز غیر مجاز و فاقد مجوز نگهداری از حیوانات بر می شمرند.
جواد کاظم نسب الباجی یکی از اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس در اواخر سال 95 گفت: نظارت بر مراکز نگهداری از حیوانات که در قالب باغ وحش و باغ پرندگان فعالیت می کنند بسیار ضعیف است و مراکز فاقد مجوز سازمان حفاظت محیط زیست باید تعطیل شوند.
علی اکبری عضو دیگر کمیسیون کشاورزی هم، در اواخر سال گذشته، وضعیت جایگاه فعلی نگهداری از حیوانات حیات وحش را نامطلوب ارزیابی کرد و وجود یک برنامه ریزی منسجم را برای بهبود شرایط نامناسب فعلی این مجموعه ها ضروری دانست.
وی با اشاره به نداشتن تغذیه مناسب و رعایت مسائل بهداشتی و همچنین هزینه نگهداری از حیوانات در باغ وحش ها یادآور شد: مسئولان در حوزه حیات وحش محیط زیست برای تامین هزینه های بهبود باغ وحش ها و باغ پرندگان، می توانند از ظرفیت خیرین و سازمان های مردم نهاد فعال در حوزه حمایت از حقوق حیوانات بهره مند شوند.
در حالی که حوزه حیات وحش و گونه های جانوری در زیست بوم های مختلف کشور، جزء سرمایه های ملی ارزشمند به حساب می آیند، هیچ گونه برخورد جدی و بازدارنده ای با متخلفان این حوزه صورت نمی گیرد. کارشناسان و فعالان در حوزه حیات وحش نگران نحوه فعالیت مراکز غیرقانونی حیات وحش هستند و این موضوع را تهدیدی جدی تلقی کرده و بر لزوم تشدید نظارت ها در حوزه حیات وحش تاکید می کنند.
ضعف مدیریتی باغ وحش ها ناشی از نظارت ضعیف سازمان محیط زیست است
جواد کاظم نسب عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار
حوزه محیط زیست گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ در رابطه با شرایط فعلی باغ وحش های کشور گفت: جایگاه نامناسبی که در برخی از مراکز باغ وحش به گونه های جانوری اختصاص داده می شود و عدم رسیدگی به موضوع بهداشت و سلامت حیوانات حاضر در این مجموعه ها، مسأله حفاظت حیات وحش در باغ وحش ها به ویژه در مراکز غیر مجاز را با مشکلات جدی روبرو کرده است.
وی افزود: حضور کارشناسان و متخصصان حوزه حیات وحش در باغ وحش ها، امری الزامی است و اعطای مجوز به مراکز فوق باید با در نظرگرفتن استانداردهای جهانی صورت بگیرد. نادیده گرفتن هر یک از آیتم های استاندارد بودن مراکز باغ وحش در هنگام صدور مجوز فعالیت برای این مجموعه ها به ضرر حیات جانوران مختلف محیط زیست تمام می شود.
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی ادامه داد: ضعف های موجود در حوزه حیات وحش ناشی از نظارت ضعیف سازمان های ذیربط همچون سازمان حفاظت محیط زیست است که بر عملکرد مراکز باغ وحش نظارت دقیقی ندارد و فعالیت های این حوزه، به صورت علمی پیگیری نمی شود.
کاظم نسب تاکید کرد: مسئولان حوزه حیات وحش در کشور باید بدانند که صرف بازدید ظاهری از یک مرکز را نمی توان ملاک ارزیابی باغ وحش ها قرار داد،زیرا گونه های مختلف جانوری به عنوان ذخایر و سرمایه های ارزشمند طبیعت کشور به حساب می آیند و هر گونه سهل انگاری و اهمال در حوزه حیات وحش منجر به نابودی و انقراض این حیوانات می شود.
وی یادآور شد: هدف اصلی ایجاد و راه اندازی مراکز باغ وحش، به عنوان مراکز گردشگری و تفریحی، ایجاد دغدغه در حمایت از حیوانات و گونه های مختلف جانوری است. مدیران این مراکز ضمن فراهم کردن شرایط زیستی مناسب برای حیوانات و رعایت حقوق آن ها، باید بازدید کنندگان را نیز با حقوق حیوانات و آموزش صحیح در این امر آشنا کنند.
قاچاق حیات وحش به عنوان یکی از تجارت های سیاه در جهان به شمار می‌رود
کارشناسان محیط زیست در حوزه حیات وحش، بر این عقیده هستند که نظارت سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان دامپزشکی بر عملکرد و فعالیت باغ وحش ها کافی نبوده و همین امر موجب سواستفاده و راه اندازی مراکز فاقد مجوز می شود.
ایمان معماریان دامپزشک و کارشناس متخصص حوزه حیات وحش گفت: فعالیت مراکز غیر قانونی در قالب باغ وحش بدون اخذ مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست، یکی از تبعات ناگواری است که این مراکز را از اهداف اصلی ایجاد باغ وحش ها که هدف آن حفظ گونه های جانوری است دور کرده و گاهی با تکثیر بی رویه و افزایش گونه های غیر بومی مشکلات زیست محیطی بسیاری را رقم می زند.
وی اظهار داشت: بسیاری از مراکز دارای مجوز، حقوق حیوانات را نادیده گرفته و نظارت مسئولان مربوطه در حوزه حیات وحش در جهت حفظ و حفاظت از گونه های مختلف جانوری کافی نیست.
این کارشناس حیات وحش افزود: مسأله قاچاق و صید حیوانات از طبیعت و به اسارت درآوردن آن ها آسیب های جدی را متوجه حیات وحش کرده و طبیعت و محیط زیست را با مشکلات ناشی از این پدیده مواجه می کند.
معماریان ادامه داد: از سوی دیگر صاحبان مراکز باغ وحش غیر مجاز ، هیچ گونه مسئولیتی در قبال بازدیدکنندگان آن ها حس نمی کنند و اغلب از نظر بهداشتی، نکات لازم را مراعات نکرده و در انجام وظیفه خود کوتاهی می کنند و سلامت و بهداشت بازدیدکنندگان را به مخاطره می اندازند.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر وجود شرایط آب و هوایی مغایر با گونه های جانوری در نقاط مختلف دنیا اظهار داشت: در صورتی که مدیران باغ وحش ها شرایط مساعدی را برای نگهداری حیوانات فراهم کنند، گونه های مختلف جانوری در مناطق آب و هوایی متفاوت هم می توانند به حیات خود ادامه دهند و مشکلی برای آن ها پیش نمی آید.
این دامپزشک خاطر نشان کرد: نگهداری گونه های جانوری در شرایط نامساعد در وهله اول ممکن است منجر به فوت آن ها شود و یا در مرحله بعدی باعث آزار این حیوانات خواهد شد که این امر ارتباطی با منطقه آب و هوایی و زیست بوم فعلی جانوران ندارد، زیرا نحوه نگهداری و رسیدگی به حیوانات بسیار مهمتر است.
فربد خاکپور کارشناس دیگر حوزه حیات وحش و دامپزشک، در خصوص تبعات مراکز فاقد مجوز باغ وحش گفت: قاچاق گونه های مختلف جانوری یکی از تبعات بی شمار فعالیت مراکز غیر مجاز حیات وحش و نگهداری حیوانات به صورت غیراستاندارد است.
وی افزود: ساختار واقعی حیات وحش، تحت عنوان باغ وحش ((Zoo)) در تمام دنیا به عنوان باغ جانور شناسی مطرح است که مراکزی به طور ویژه و از لحاظ علمی و حفاظتی از گونه های مختلف جانوری حمایت می کنند.
این دامپزشک تاکید کرد: در حال حاضر در ایران تعداد مراکز حفاظتی از حوزه حیات وحش، بسیار محدود و کم بوده و این مجموعه ها تلاش می کنند که با اجرای پروژه های حفاظتی مختلف و پس از انجام تغییرات لازم، مراکز حیات وحش را با استانداردهای جهانی تطبیق بدهند.
خاکپور با اشاره به برخوردار نبودن باغ وحش های فعلی کشور از استانداردهای حداقلی اظهار داشت: کمتر از یک درصد مراکز باغ وحش در ایران، مطابق با استانداردهای جهانی فعالیت می کنند و مابقی این مجموعه ها از حداقل های کیفیتی هم برخوردار نیستند. تنها باغ وحش کشور که در حال حاضر شرایط آن به سوی استاندارد شدن پیش می رود باغ وحش تهران در پارک ارم است که این مجموعه هم تا رسیدن به استانداردهای مورد تایید بین المللی فاصله بسیاری دارد.
وی اضافه کرد: متاسفانه مجوزهایی که تاکنون برای فعالیت مراکز مجاز باغ وحش و باغ پرندگان از سوی ارگان های ذیربط صادر شده است، مربوط به سال‌ها پیش است، یعنی زمانی که هیچ تصوری از فعالیت و راه اندازی یک واحد باغ وحش مطابق با استانداردهای جهانی وجود نداشته است و این مجوزها به بازبینی اساسی نیاز دارند.
این کارشناس حوزه حیات وحش افزود: وقتی مراجعه کنندگان به باغ وحش های مختلف قدم می گذارند، با برخورد غیر اصولی و نگهداری غیر استاندارد حیوانات از سوی عوامل باغ وحش مواجه می شوند که این امر موجب انتقال یک فرهنگ و آموزش غلط در زمینه اهمیت به حقوق حیوانات، به مردم و به ویژه کودکان خواهد بود.
خاکپور گفت: قوانین مصوب شده فعلی در نگهداری از گونه های مختلف جانوری، باید اصلاح شوند و تغییر کنند. در برخی موارد هم قوانین حمایتی مطلوب در حوزه حیات وحش، به خوبی اجرا نمی شوند و مسئولان باید همزمان با تغییر و اصلاح قوانین ناقص و تصویب قوانین جدید، بر درست اجرا شدن قوانین صحیح فعلی نظارت کافی داشته باشند.
وی افزود: تکثیر گونه های مختلف حیوانات وحشی و پرندگان، فروش و ورود آن ها به بازارهای غیرقانونی، سودآوری بسیاری را برای صاحبان باغ وحش های غیر مجاز در بر دارد. به طور کلی چرخه قاچاق حیات وحش به عنوان یکی از تجارت های سیاه در جهان به شمار می‌رود و هر ساله درآمد قابل توجهی را در این حوزه نصیب سوداگران می کند.
این دامپزشک یادآور شد: موضوع تجارت قاچاق حیات وحش، به تکثیر غیرقانونی در اسارت موجودات ختم نمی شود. مالکان باغ وحش های غیر قانونی، برای تکمیل و افزایش حیوانات موجود در مجموعه خود، اقدام به صید غیرقانونی و نگهداری از گونه های مختلف جانوری، آن هم در شرایط نامساعد و غیر استاندارد دست می زنند و این امر موجب انقراض برخی از حیوانات می شود.
خاکپور گفت: صید غیرقانونی منجر به نابودی و حذف همیشگی گونه ای حیوان از طبیعت می شود، حال فرقی نمی کند که حیوان توسط فردی که به صید غیرقانونی اقدام کرده است کشته شود و یا وجود شرایط نامناسب نگهداری، به مرگ آن گونه جانوری منتهی شود.
استاندارد سازی باغ وحش ها در ایران با استانداردهای جهانی فاصله بسیاری دارد
بدون تردید نبود نظارت کافی بر عملکرد باغ وحش ها و فعالیت مراکز غیر مجاز، حیات جانداران در محیط زیست را با خطر نابودی و انقراض روبرو می کند. به گفته کارشناسان حوزه حیات وحش مساله استاندارد سازی باغ وحش ها و همچنین مراکز باغ پرندگان در ایران با استانداردهای جهانی فاصله بسیاری دارد و ضرورت پیگیری و نظارت سازمان هایی چون سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان دامپزشکی بر باغ وحش ها از جمله مواردی است که مسئولان در حوزه حیات وحش باید به به طور ویژه به آن توجه کنند. پیش از آنکه گونه های مختلف جانوری با خطر انقراض و نابودی مواجه شوند لازم است اقدامات لازم صورت بگیرد تا کار به نوشدارو پس از مرگ سهراب منتهی نشود.
گزارش از فرزانه فراهانی
انتهای پیام/
به گزارش خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان؛ فعالیت مراکز نگهداری از حیوانات در قالب باغ وحش و باغ پرندگان، که یکی از مراکز تفریحی و گردشگری در ایران به شمار می رود مخاطبان بسیاری را به خود جذب کرده است.
