معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در برنامه چرخ مطرح کرد:
باید به سمت عدالت رسانه‌ای پیش برویم/ حوزه علم از اولویت های وزارت فرهنگ است
همزمان با افتتاح رسمی بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات، دکتر حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، 15 آبان، مهمان برنامه علمی چرخ در شبکه چهار سیما بود.
به گزارش حوزه رادیو تلویزیون گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ همزمان با افتتاح رسمی بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات، دکتر حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، 15 آبان، مهمان برنامه علمی چرخ در شبکه چهار سیما بود.
دکتر حسین انتظامی با اشاره به حضور رئیس جمهور در افتتاح رسمی نمایشگاه مطبوعات، گفت: نمایشگاه مطبوعات از جمعه 14 آبان آغاز به کار کرد و صبح شنبه 15 آبان با حضور آقای رییس جمهور به صورت رسمی افتتاح شد. همانطور که پیش بینی می شد، استقبال نسبت به دوره‌های قبل بهتر شده است البته طبعا هر چقدر روزهای بیشتری از نمایشگاه بگذرد، میزان ارتباط گیری و استقبال بیشتر خواهد شد. امسال 900 رسانه در قالب 620 غرفه در نمایشگاه مطبوعات حضور دارند؛ بعضی از غرفه ها که شامل موسسات مطبوعاتی هستند یا به شکل تجمیعی حضور پیدا کرده اند. طبعا تعداد رسانه بیشتری را شامل می شوند که نمایندگی خوبی می کنند از مطبوعات؛ همچنین سه سال است برای دسترسی آسان تر مخاطبان تقسیم بندی موضوعی صورت گرفته است به این دلیل که مخاطب وقتی به نمایشگاه مراجعه می کند اگر به عنوان مثال به حوزه سیاسی اقتصادی علاقه مند است، بتواند بیشتر در آن قسمت وقت صرف کند و حضور داشته باشد. در حوزه های دیگر نیز مثل خانواده، کودک و نوجوان و از جمله موضوعی که به برنامه چرخ مربوط است بخش آموزشی و تخصصی که حوزه ای است که در آن حدود 200 رسانه حضور دارند.
معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در زمینه چرخش مطبوعات از مطبوعات کاغذی به مطبوعات الکترونیک، اظهار داشت: الگوی مصرف رسانه ای طبعا عوض شده و این یک روند جهانی است. این روند جایگزینی شیوه های الکترونیکی است که اصطلاحا رسانه های نو، نام دارند. وقتی می گوییم رسانه سنتی یا رسانه همگانی، مطابق تعریف، رادیو، تلویزیون و مطبوعات مشخصا مد نظر است. رسانه های جدید یک دامنه دیگر را شامل می شوند، این رسانه ها حتی به لحاظ قواعد تولیدی هم متفاوت هستند یعنی در رسانه های تولیدی مقوله ای به نام «دروازه بانی» دارید که شامل مسیر تولید است.
انتظامی در توضیح اصطلاح دروازه بانی در رسانه های سنتی، افزود: به عنوان مثال برنامه چرخ که ما اکنون از طریق آن داریم با مخاطب ارتباط برقرار می کنیم، یک رسانه همگانی و یک رسانه سنتی به حساب می آید. ممکن است ابزارآلاتی که استفاده می شود، مدرن باشد اما روش اینگونه است که برنامه طراحی می شود، سردبیر دارد، تهیه کننده دارد، اصولش از پیش تعیین شده است و در نهایت محتوا به اصطلاح دروازه بانی می شود و سپس در اختیار مخاطب قرار می گیرد.حتی در شرایطی که مثل برنامه ای که در آن حضور داریم، یک برنامه با پخش زنده باشد. در کل چنین برنامه ها و رسانه هایی چارچوب دارند و حتی نحوه ارتباط گیری آن مشخص است. یک نفر صحبت می کند، مخاطب او را می بیند یا یک نفر سرمقاله می نویسد، مخاطب آن را می خواند؛ نهایت تعامل مخاطب و کسی که دارد تولید محتوا می کند این است که می تواند از طریق تلفن و پیامک نظر خودش را به شکل تعاملی منتقل کند و البته معمولا برنامه هایی موفق تر هستند که بتوانند همزمان از این تماس ها و پیامک ها بازخورد بگیرند و محتوای برنامه را بر آن اساس هماهنگ کنند.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه اکنون دوره رسانه های اجتماعی است، عنوان کرد: رسانه های اجتماعی به تدریج در حال جایگزینی هستند البته یک عده در کمال بدبینی می گویند که دوره کاغذ به سر آمده و دیگر نوبت رسانه های جدید است؛ من چنین اعتقادی ندارم و بسیاری از متخصصان و کارشناسان نیز این موضوع را قبول ندارند.
معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تاریخ اجتماعی رسانه ها، گفت: مدیوم‌های رسانه ای در طول زمان افزایش پیدا کردند و مدیوم های جدید ایجاد شده است؛ یک زمان فقط عصر گوتنبرگ بوده؛ یعنی از نظر رسانه ای تنها مطبوعات وجود داشتند. وقتی رادیو ظهور کرد، خیلی از افراد گفتند پایان دوره مطبوعات فرا رسیده اما دیدیم که مطبوعات باز هم به حیات خود ادامه دادند. وقتی تلویزیون در دهه 50 آمد، یک عده گفتند دیگر پایان دوره رادیو فرا رسیده زیرا تلویزیون کامل تر از آن است هم صوت دارد و هم تصویر دارد اما وقتی رسانه های نو وارد شدند، رسانه پیشین فراموش نشد.
وی افزود: به عنوان مثال رادیو همچنان گرمای خود را در نظر مخاطب حفظ کرده است. رسانه رادیو نسبت به رسانه تلویزیون وجوه ممیزه ای داشت که توانستند با تاکید بر آن وجوه ممیزه و انحصاری، خودشان را زنده نگاه دارند؛ از جمله در مورد رادیو می توان به دسترس بودن اشاره کرد. تلویزیون در دسترس نیست اما رادیو در دسترس است به کمک امواج کوتاه می توان با یک رادیو ترانزیستوری در هر جای کشور یا هر جای دنیا یک موج را دریافت کرد در حالی که تلویزیون اصولا سخت افزار سنگینی تری نیاز دارد.
انتظامی ادامه داد: به هر حال، در ادامه سیر این روند تاریخی وقتی اینترنت آمد. نیز این ماجرا تکرار شد؛ اما اکنون ما در عصر چند رسانه ای هستیم. یکی از ویژگی های عصر چند رسانه ای این است که فرزند نو آمده، نیامده که فرزند قبلی را کنار بزند، این فرزند جدید به دنبال این است که با تعامل در ظرفیت ها یک هم افزایی پیدا کند و به اصطلاح یک بسته ارائه بدهند. لذا رسانه هایی موفق تر هستند که بتوانند از همه وجوه نوشتاری، صوتی و تصویری بهره ببرند.
وی در ادامه اظهار کرد: از لحاظ نظریه های ارتباطی، در رسانه های جمعی نوعی دروازه بانی اتفاق می افتد یعنی وقتی خبری را از رادیو یا تلویزیون و یا مطبوعات دریافت می کنید، احتمال اینکه آن خبر صحیح باشد خیلی بیشتر است نهایتا برمی گردد به میزان حرفه ای بودن و دقت آن رسانه؛ لذا برخی رسانه ها در طول زمان به درجه ای از اعتماد مخاطب می رسند که مخاطب می داند که این رسانه ها وقتی خبری را اعلام می کنند، حتما دقت کافی داشته اند، حتما صحت خبر را ارزیابی کرده اند و سپس آن را پخش می کنند.
معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به ویژگی های رسانه های نو، عنوان کرد: یکی از ویژگی های رسانه های نو این است که چون همه تولید کننده هستند و در عین حال همه به لحاظ روزنامه نگاری کیفیت های حرفه ای، تخصص و مهارت را ندارند لذا هر مطلبی ممکن است منتشر شود و شما برای هر مطلبی مجبور می شوید آزمون صحت بگذارید؛ اینجا مفهومی با عنوان سواد رسانه ای پیش می آید. در فضایی که رسانه های اجتماعی و رسانه های نو دارند، رواج پیدا می کنند؛ برای کنترل صحت باید سواد رسانه ای مردم را بالا ببریم تا در مقابل رسانه منفعل نباشند یعنی خودشان به وسیله تکنیک هایی بتوانند در مقابل اخباری که در رسانه های اجتماعی منتشر می شود، راستی آزمایی کنند.
وی تاکید کرد: در ابتدا باید دقت داشت که از چه رسانه ای استفاده می کنیم، فرض کنید کانال یک خبرگزاری معتبر است، مخاطب به اعتمادی که به آن خبرگزاری دارد به این کانال هم اعتماد پیدا می کند. زمانی یک شخص خبری را برای شما ارسال می کند، شما نمی دانید که آن فرد چقدر دقیق است و یا این خبر را کنترل کرده است یا خیر، آن زمان خبر را بازنشر(فوروارد) نمی‌کنید. علاوه بر اینکه بازنشر نمی کنید، خودتان هم تحت تاثیر آن قرار نمی گیرید و راستی آزمایی را از طرق دیگر انجام می دهید. بخشی از این راستی آزمایی، خویشتنداری و کسب مهارت است. بعد از روزنامه نگار-شهروند اکنون تولیدکننده، تولیدگر-شهروند نیز داریم. تولیدگر، خود نوعی از مهارت های روزنامه نگاری را در حد شهروندی کسب می کند.
انتظامی در بخش دیگری از سخنانش به موضوع عدالت در رسانه ها، اشاره و تصریح کرد: ما باید به سمت عدالت رسانه ای پیش برویم به این معنا که هر چقدر بیشتر رانت های رسانه های دولتی و متعلق به بخش عمومی را کاهش دهیم؛ چه رانت اقتصادی و چه رانت اطلاعاتی تا به این وسیله یک فضای رقابت پذیر در رسانه ها ایجاد شود. مخصوصا در عرصه هایی که بخش خصوصی می تواند موفق باشد، دولت نباید رسانه تاسیس کند زیرا می تواند عرصه را بر فعالیت بخش خصوصی تنگ کند.
وی افزود: همچنین باید سخت گیری هایی را که در حوزه های محتوایی برای مطبوعات می‌گذاریم، چارچوب هایش مشخص باشد و کلی نباشد تا مطبوعات بدانند که خط قرمزشان کجا است و این موضوع به سلیقه مجری قانون باز نگردد و مجری یا مجریان تبعیض قائل نشوند یعنی اگر قاعده ای هست برای همه رعایت شود.
معاون مطبوعاتی ویزر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در زمینه نشریات علمی نیز گفت: ما وقتی از پیشرفت علمی کشور صحبت می کنیم در واقع از یک بسته صحبت می کنیم که یکی از نشانه‌هایش انتشار مقالات علمی است و ما باید بقیه اجزای این بسته را فراهم کنیم.
انتهای پیام/
دکتر حسین انتظامی با اشاره به حضور رئیس جمهور در افتتاح رسمی نمایشگاه مطبوعات، گفت: نمایشگاه مطبوعات از جمعه 14 آبان آغاز به کار کرد و صبح شنبه 15 آبان با حضور آقای رییس جمهور به صورت رسمی افتتاح شد. همانطور که پیش بینی می شد، استقبال نسبت به دوره‌های قبل بهتر شده است البته طبعا هر چقدر روزهای بیشتری از نمایشگاه بگذرد، میزان ارتباط گیری و استقبال بیشتر خواهد شد. امسال 900 رسانه در قالب 620 غرفه در نمایشگاه مطبوعات حضور دارند؛ بعضی از غرفه ها که شامل موسسات مطبوعاتی هستند یا به شکل تجمیعی حضور پیدا کرده اند. طبعا تعداد رسانه بیشتری را شامل می شوند که نمایندگی خوبی می کنند از مطبوعات؛ همچنین سه سال است برای دسترسی آسان تر مخاطبان تقسیم بندی موضوعی صورت گرفته است به این دلیل که مخاطب وقتی به نمایشگاه مراجعه می کند اگر به عنوان مثال به حوزه سیاسی اقتصادی علاقه مند است، بتواند بیشتر در آن قسمت وقت صرف کند و حضور داشته باشد. در حوزه های دیگر نیز مثل خانواده، کودک و نوجوان و از جمله موضوعی که به برنامه چرخ مربوط است بخش آموزشی و تخصصی که حوزه ای است که در آن حدود 200 رسانه حضور دارند.
معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در زمینه چرخش مطبوعات از مطبوعات کاغذی به مطبوعات الکترونیک، اظهار داشت: الگوی مصرف رسانه ای طبعا عوض شده و این یک روند جهانی است. این روند جایگزینی شیوه های الکترونیکی است که اصطلاحا رسانه های نو، نام دارند. وقتی می گوییم رسانه سنتی یا رسانه همگانی، مطابق تعریف، رادیو، تلویزیون و مطبوعات مشخصا مد نظر است. رسانه های جدید یک دامنه دیگر را شامل می شوند، این رسانه ها حتی به لحاظ قواعد تولیدی هم متفاوت هستند یعنی در رسانه های تولیدی مقوله ای به نام «دروازه بانی» دارید که شامل مسیر تولید است.
انتظامی در توضیح اصطلاح دروازه بانی در رسانه های سنتی، افزود: به عنوان مثال برنامه چرخ که ما اکنون از طریق آن داریم با مخاطب ارتباط برقرار می کنیم، یک رسانه همگانی و یک رسانه سنتی به حساب می آید. ممکن است ابزارآلاتی که استفاده می شود، مدرن باشد اما روش اینگونه است که برنامه طراحی می شود، سردبیر دارد، تهیه کننده دارد، اصولش از پیش تعیین شده است و در نهایت محتوا به اصطلاح دروازه بانی می شود و سپس در اختیار مخاطب قرار می گیرد.حتی در شرایطی که مثل برنامه ای که در آن حضور داریم، یک برنامه با پخش زنده باشد. در کل چنین برنامه ها و رسانه هایی چارچوب دارند و حتی نحوه ارتباط گیری آن مشخص است. یک نفر صحبت می کند، مخاطب او را می بیند یا یک نفر سرمقاله می نویسد، مخاطب آن را می خواند؛ نهایت تعامل مخاطب و کسی که دارد تولید محتوا می کند این است که می تواند از طریق تلفن و پیامک نظر خودش را به شکل تعاملی منتقل کند و البته معمولا برنامه هایی موفق تر هستند که بتوانند همزمان از این تماس ها و پیامک ها بازخورد بگیرند و محتوای برنامه را بر آن اساس هماهنگ کنند.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه اکنون دوره رسانه های اجتماعی است، عنوان کرد: رسانه های اجتماعی به تدریج در حال جایگزینی هستند البته یک عده در کمال بدبینی می گویند که دوره کاغذ به سر آمده و دیگر نوبت رسانه های جدید است؛ من چنین اعتقادی ندارم و بسیاری از متخصصان و کارشناسان نیز این موضوع را قبول ندارند.
معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تاریخ اجتماعی رسانه ها، گفت: مدیوم‌های رسانه ای در طول زمان افزایش پیدا کردند و مدیوم های جدید ایجاد شده است؛ یک زمان فقط عصر گوتنبرگ بوده؛ یعنی از نظر رسانه ای تنها مطبوعات وجود داشتند. وقتی رادیو ظهور کرد، خیلی از افراد گفتند پایان دوره مطبوعات فرا رسیده اما دیدیم که مطبوعات باز هم به حیات خود ادامه دادند. وقتی تلویزیون در دهه 50 آمد، یک عده گفتند دیگر پایان دوره رادیو فرا رسیده زیرا تلویزیون کامل تر از آن است هم صوت دارد و هم تصویر دارد اما وقتی رسانه های نو وارد شدند، رسانه پیشین فراموش نشد.
وی افزود: به عنوان مثال رادیو همچنان گرمای خود را در نظر مخاطب حفظ کرده است. رسانه رادیو نسبت به رسانه تلویزیون وجوه ممیزه ای داشت که توانستند با تاکید بر آن وجوه ممیزه و انحصاری، خودشان را زنده نگاه دارند؛ از جمله در مورد رادیو می توان به دسترس بودن اشاره کرد. تلویزیون در دسترس نیست اما رادیو در دسترس است به کمک امواج کوتاه می توان با یک رادیو ترانزیستوری در هر جای کشور یا هر جای دنیا یک موج را دریافت کرد در حالی که تلویزیون اصولا سخت افزار سنگینی تری نیاز دارد.
انتظامی ادامه داد: به هر حال، در ادامه سیر این روند تاریخی وقتی اینترنت آمد. نیز این ماجرا تکرار شد؛ اما اکنون ما در عصر چند رسانه ای هستیم. یکی از ویژگی های عصر چند رسانه ای این است که فرزند نو آمده، نیامده که فرزند قبلی را کنار بزند، این فرزند جدید به دنبال این است که با تعامل در ظرفیت ها یک هم افزایی پیدا کند و به اصطلاح یک بسته ارائه بدهند. لذا رسانه هایی موفق تر هستند که بتوانند از همه وجوه نوشتاری، صوتی و تصویری بهره ببرند.
وی در ادامه اظهار کرد: از لحاظ نظریه های ارتباطی، در رسانه های جمعی نوعی دروازه بانی اتفاق می افتد یعنی وقتی خبری را از رادیو یا تلویزیون و یا مطبوعات دریافت می کنید، احتمال اینکه آن خبر صحیح باشد خیلی بیشتر است نهایتا برمی گردد به میزان حرفه ای بودن و دقت آن رسانه؛ لذا برخی رسانه ها در طول زمان به درجه ای از اعتماد مخاطب می رسند که مخاطب می داند که این رسانه ها وقتی خبری را اعلام می کنند، حتما دقت کافی داشته اند، حتما صحت خبر را ارزیابی کرده اند و سپس آن را پخش می کنند.
معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به ویژگی های رسانه های نو، عنوان کرد: یکی از ویژگی های رسانه های نو این است که چون همه تولید کننده هستند و در عین حال همه به لحاظ روزنامه نگاری کیفیت های حرفه ای، تخصص و مهارت را ندارند لذا هر مطلبی ممکن است منتشر شود و شما برای هر مطلبی مجبور می شوید آزمون صحت بگذارید؛ اینجا مفهومی با عنوان سواد رسانه ای پیش می آید. در فضایی که رسانه های اجتماعی و رسانه های نو دارند، رواج پیدا می کنند؛ برای کنترل صحت باید سواد رسانه ای مردم را بالا ببریم تا در مقابل رسانه منفعل نباشند یعنی خودشان به وسیله تکنیک هایی بتوانند در مقابل اخباری که در رسانه های اجتماعی منتشر می شود، راستی آزمایی کنند.
وی تاکید کرد: در ابتدا باید دقت داشت که از چه رسانه ای استفاده می کنیم، فرض کنید کانال یک خبرگزاری معتبر است، مخاطب به اعتمادی که به آن خبرگزاری دارد به این کانال هم اعتماد پیدا می کند. زمانی یک شخص خبری را برای شما ارسال می کند، شما نمی دانید که آن فرد چقدر دقیق است و یا این خبر را کنترل کرده است یا خیر، آن زمان خبر را بازنشر(فوروارد) نمی‌کنید. علاوه بر اینکه بازنشر نمی کنید، خودتان هم تحت تاثیر آن قرار نمی گیرید و راستی آزمایی را از طرق دیگر انجام می دهید. بخشی از این راستی آزمایی، خویشتنداری و کسب مهارت است. بعد از روزنامه نگار-شهروند اکنون تولیدکننده، تولیدگر-شهروند نیز داریم. تولیدگر، خود نوعی از مهارت های روزنامه نگاری را در حد شهروندی کسب می کند.
انتظامی در بخش دیگری از سخنانش به موضوع عدالت در رسانه ها، اشاره و تصریح کرد: ما باید به سمت عدالت رسانه ای پیش برویم به این معنا که هر چقدر بیشتر رانت های رسانه های دولتی و متعلق به بخش عمومی را کاهش دهیم؛ چه رانت اقتصادی و چه رانت اطلاعاتی تا به این وسیله یک فضای رقابت پذیر در رسانه ها ایجاد شود. مخصوصا در عرصه هایی که بخش خصوصی می تواند موفق باشد، دولت نباید رسانه تاسیس کند زیرا می تواند عرصه را بر فعالیت بخش خصوصی تنگ کند.
وی افزود: همچنین باید سخت گیری هایی را که در حوزه های محتوایی برای مطبوعات می‌گذاریم، چارچوب هایش مشخص باشد و کلی نباشد تا مطبوعات بدانند که خط قرمزشان کجا است و این موضوع به سلیقه مجری قانون باز نگردد و مجری یا مجریان تبعیض قائل نشوند یعنی اگر قاعده ای هست برای همه رعایت شود.
معاون مطبوعاتی ویزر فرهنگ و ارشاد اسلامی، در زمینه نشریات علمی نیز گفت: ما وقتی از پیشرفت علمی کشور صحبت می کنیم در واقع از یک بسته صحبت می کنیم که یکی از نشانه‌هایش انتشار مقالات علمی است و ما باید بقیه اجزای این بسته را فراهم کنیم.
انتهای پیام/
