گزارش/
رسالت آژانس در مواجهه با بدعهدیهای واشنگتن
کارشناسان معتقدند در سالهای اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رویکردی سیاسی به برنامه هسته‌ای ایران داشته است.
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، شصتمین نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مقر وین در حالی آغاز بکار کرد که رویکرد این سازمان در چند سال اخیر در قبال پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی، بیش از آنکه دارای ابعاد فنی و علمی باشد، نگاهی سیاست ورزانه به موضوع داشته است.
کنفرانس مذکور، دوشنبه هفته گذشته مصادف با 26 سپتامبر در مقر این آژانس در وین برگزار شد؛ کنفرانس عمومی بالاترین رکن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که کارکردها و وظایف مهمی را برعهده دارد.
کنفرانس مذکور، دوشنبه هفته گذشته مصادف با 26 سپتامبر در مقر این آژانس در وین برگزار شد؛ کنفرانس عمومی بالاترین رکن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که کارکردها و وظایف مهمی را برعهده دارد.
به گزارش آسوشیتدپرس، علی اکبر صالحی در کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین گفت: در حالی که ایران به همۀ تعهدات خود در قبال برجام پایبند بوده، «لغو جامع و سریع همۀ تحریم‌ها» که در متن توافق آمده، «هنوز محقق نشده‌است.»
صالحی همچنین بر توسعۀ برنامۀ اتمی ایران برای مقاصد غیرنظامی در پی اجرایی شدن برجام تأکید کرد و گفت: «در فضای پسابرجام، با اتکاء به زیرساخت‌های توسعه‌یافته، به ویژه با در اختیار داشتن منابع انسانی با استعداد و با تجربه، ما به توسعه فناوری اتمی صلح‌آمیز خود ادامه می‌دهیم.»
"سید حسین نقوی حسینی" سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفت‌‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، پیرامون عملکرد آژانس طی سالیان گذشته گفت: معتقدیم که آژانس و دبیر کل این سازمان بین‌المللی، همچنان رویکرد سیاسی خودش را در حوزه هسته‌ای حفظ کرده است. چنانچه در ماههای اخیر تغییر لحنی هم صورت گرفته باشد، به این دلیل است که، آنها جمهوری اسلامی ایران را در چاچوب برجام پذیرفتهاند و این گونه تصور میکنند که ایران با وجود ساز و کار برجام مهار شده است.
وی تصریح کرد: بنابراین مواضع آژانس در مورد ایران همچنان سیاسی تلقی می‌شود. اگر اینگونه نبود، عهد شکنیهای ایالات متحده در برجام، عدم اجرای تعهدات از گروه 1+5 و مسایلی از این دست حتما باید مورد اعتراض آژانس واقع میشد.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در ادامه میافزاد: آژانس بین المللی انرژی اتمی به واقع متولی فعالیت هسته‌ای کشورهاست و جمهوری اسلامی عضو رسمی آژانس است. این نهاد بین‌المللی موظف است از حقوق تهران در برابر عدم پایبندی طرف غربی دفاع کند.
نقوی حسینی گفت: آژانس انرژی اتمی در رابطه با این موضوعات هیچ موضعی اتخاذ نکرده است. از این جهت ما بر این باوریم که رویکردهای این سازمان نسبت به ایران به مانند قبل سیاسی تعریف می شود. از طرفی چون جمهوری اسلامی در چارچوب برجام فعالیت می کند و ایران در اجرای تعهدات خود هیچ کوتاهی نداشته است، طبیعتا آژانس دیگر نمی تواند در مقابل برنامه صلح آمیز هسته ای کشورمان اقدام به بهانه جویی کند.
نماینده شورای اسلامی در پاسخ به این سوال که اخیرا گزارشی مبنی بر نشت برخی از اطلاعات برنامه صلح آمیز ایران منتشر شد. با این وجود، وظیفه و نقش آژانس را در این مورد چطور ارزیابی میکنید گفت: جمهوری اسلامی ایران اسناد و مدارک خود را فقط به آژانس ارایه داده است و نه به جای دیگری، لذا چنانچه آژانس بیانیه صادر می‌کند که این سازمان مدارک هسته‌ای ایران را در اختیار کسی قرار نداده و انتشار این اسناد به آژانس مرتبط نمیباشد؛ این ادعا نمی تواند پاسخ مناسبی برای این موضوع باشد.
وی اظهار داشت: اسناد مربوط به فعالیتهای هسته‌ای تنها در اختیار آژانس قرار گرفته و به نفر سومی ارائه نشده است. باید گفت لو رفتن مدارک از جانب آژانس بوده است. بنابراین آژانس همچنان مرجع قابل اعتمادی برای تبادل اطلاعات نیست.
نقوی حسینی در پاسخ به سوال این که آیا رویکرد نشست اخیر آژانس در قبال ایران مثبت خواهد بود گفت: به طور طبیعی پس از توافق برجام رویکردها مثبت میباشد و ما شاهد لحن گذشته آژانس نیستیم. از این رو تغییر رویکرد در چارچوب برجام در حال صورت گرفتن است.
از سویی دیگر علی اصغر زرگر استاد دانشگاه و کارشناس سیاست خارجی در رابطه با ماهیت آژانس انرژی اتمی به باشگاه خبرنگاران گفت: به طور کلی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بمنظور کنترل کشورها در نحوه بکارگیری از انرژی پاک هسته‌ای دایر شده است. از این رو چند قدرت بزرگ جهانی که در شورای امنیت صاحب کرسی هستند و خود را از مدعیان امنیت و صلح در جامعه بینالملل بر میشمارند، به جهت جلوگیری اشاعه و ساخت سلاحهای کشتارجمعی در این سازمان عضویت پیدا کردهاند.
وی تصریح کرد: این در حالی است که غالب این کشورها از سلاحهای ممنوعه هسته‌ای برخوردار هستند. امروز دولت ایالات متحده و شرکای غربی آن، از بزرگترین انبارهای کلاهک هسته‌ای بهره می برند. جالب اینجاست دولتهای مذکور، معاهده منع اشاعه سلاحهای کشتار جمعی را به امضا رساندهاند. به تعبیری، این کشورها جز دوستان آژانس قلمداد می‌شوند.
این کارشناس سیاست خارجی در ادامه افزود: از مهمترین وظایف آژانس کمک رسانی به کشورهای عضو، بمنظور دست یافتن به فناوری انرژی صلح آمیز هسته‌ای است. البته محدوده این کمکها در قالب پروتکلهای ویژه تعریف و به امضا طرفین رسیده است.
زرگر در ارزیابی عملکرد آژانس به دبیر کلی آمانو اظهار داشت: در رابطه با موضوع هسته‌ای ایران، آژانس صرفا از بعد فنی به مسئله نکاه نکرده و بعضا در خارج از چاچوبه وظایف سازمان تصمیمگیریهایی شده است. گمان میرود، تاکنون که مباحث مهمی در مورد برنامه صلح آمیز هسته‌ای جمهوری اسلامی مطرح بوده؛ رنگ و بوی سیاسی بر آن مستولی بوده است.
وی در پایان خاطر نشان کرد: سیاسی نمودن برنامه هسته‌ای ایران، به نوعی تبدیل به ابرازی در دستان قدرتهای بزرگ به خصوص آمریکا شد. در حالی که دربهای اماکن هسته‌ای جمهوری اسلامی همواره بر روی بازرسان آژانس باز است (در قالب پروتکل)،شایسته بود راستی آزمایی فعالیتهای هسته‌ای ایران در درون سازمان ذیربط صورت میگرفت. اما با سیاسی کاری، برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران بعنوان یک خطر بالقوه،تحت مفاد منشور سازمان ملل متحد، موضوع را به شورای امنیت اهاله کردند. لیکن، در نهایت با گزارشهای همین نهاد بین‌المللی بود که مهر تایید بر راستی آزمایی فعالیتهای صلح آمیز هسته‌ای تهران زده شد.
رسالت آژانس در برابر بدعهدی
امروز آژانس بین‌المللی به استناد بازرسیهای متعدد خود از فرآیند هسته‌ای ایران، بیش از هر دولت و یا سازمانی واقف بر این موضوع است که؛ پاک بودن و به تعبیری صلح آمیز بودن کلیه برنامههای هسته‌ای کشورمان اعم از روند تحقیقاتی و چرخه تولید سوخت هسته‌ای خدشه بردار نیست.
حال سوال اینجاست دلیل کارشکنیها و بد قولیهای آمریکا و طرف غربی در عملیاتی کردن برجام چیست؟ آژانس بعنوان متولی راست آزمایی در حوزه انرژی اتمی جهان، چه وظایفی در قبال بدعهدی آمریکا دارد؟ بنظر میرسد در شرایط کنونی خود این سازمان در بوته یک آزمون بزرگ قرار گرفته است. هر اندازه در واکنش به نقض مفاد برجام توسط ایالات متحده آژانس احساس مسئولیت کرده و وارد صحنه شود به همان میزان در صداقت و بی طرفی خود راستی آزمایی خواهد شد.
گزارش از محمدرضاشجاعیان
انتهای پیام/
