تاثیر پویانمایی های قرآنی بر آموزش کودکان

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان ، رمضان ماه میهمانی و برکت ، ماه عبادت و اطاعت و ماه رحمت و مهربانی به آخرین روز خود رسیده است و به احتمال زیاد از فردا دیگر میهمان سفره پهن شده در رمضان نخواهیم بود امّا برکات بی انتها و صفا صمیمیّت و مهربانی مؤمنان روزه دار یادگاری است که از این ماه پرخیر و برکت برای ما می ماند .

حسینیه ثارالله کرمان در روز پایانی ماه مبارک رمضان نیز مأوای روزه دارانی است که می خواهند توشه های بیشتری از دریای بیکران معارف قرآنی به دست آورند. در آخرین روز ماه مبارک رمضان به سراغ یکی دیگر از قاریان ممتاز حاضر در این آئین ملکوتی رفتیم .

سید محمد علی موسوی در سال 66 در کرمان در خانواده ای فرهنگی و مذهبی به دنیا آمد وتحصیلاتش را در رشته مهندسی شیمی دانشکده فنی دانشگاه شهید باهنر کرمان در مقطع کارشناسی به پایان رساند و بعد از اشتغال درحین کار تحصیلاتش را تا مقطع کارشناسی ارشد ادامه داد.

سیّد محمّد علی موسوی در رشته قرائت قرآن تخصص دارد و علاوه بر حفظ بخشهای زیادی از کتاب آسمانی ، با مفاهیم قرآنی نیز آشنایی دارد.

جناب آقای موسوی ممنون که در این گفتگو شرکت کردید بفرمائید انس و آشنایی شما با قرآن از چه سالی شروع شد و آموزش قرآن را از چه سنّی و چگونه شروع کردید؟

مادر بنده دبیر دینی و قرآن و مشوّق اصلی بنده بودند وخودم نیز علاقه زیادی به قرائت قرآن داشتم؛ بنابراین، از 7 سالگی، به همراه بچّه های محل در منزل، تحت آموزش قرار گرفتم و بعد از کار کردن جزء 30 در منزل ، در کلاس های سطح شهر به آموزش های خود ادامه دادم.

از محضر چه اساتیدی برای آموزش قرآن بهره گرفتید؟

در مجمع قاریان از حضور اساتیدی، همچون: آقایان علی و احد ایرانمنش و استاد مجید طیّب بهره بردم و در ادامه با استماع نوارهای قرائت اساتید مصری، ازجمله: استاد مصطفی اسماعیل و استاد شحّات محمّد انور دامنه ی نغمات و تکنیک های صوتی و لحنی خود را ارتقاء دادم. یادم می آید که در دوره ای، کلاسی نیز با آقایان طالبی و دوست محمّدی داشتیم که ثمرات فراوانی داشت.

ظرف چه مدّت مهارت کافی در زمینه قرائت قرآن را به دست آوردید؟ از چه شیوه ای برای آموزش قرآن بهره بردید؟

در زمینه آموزش قرآن معمولاً بعد از دوسال تلاش قرآن آموزان به سطح مطلوبی می رسند و بعد از آن برای قرائت حرفه ای این کار را ادامه می دهند شایدتا ده یا حتی بیست سال بعد از آن نیز باید مرتباً به استماع قرائت اساتید مطرح پرداخت، اینجانب ابتدا روخوانی بعد ازآن تجوید و سپس به یادگیری الحان موسیقی پرداختم.

برای تمرین قرائت از چه شیوه ای استفاده کردید؟

یک قرائت را ابتدا چندین بار گوش می دادم، به صورت آیه به آیه؛ سپس، با نوار زمزمه می کردم، در مرحله بعد صدای نوار را خیلی کم می کردم، به طوری که صدای بنده غالب بود. در مرحلۀ آخر به تنهایی و بدون کمک از نوار. این سیکل آن قدرادامه پیدا می کرد تا آهنگ و نحوه قرائت آن استاد، ملکه ذهن بنده شود و از آن آهنگ، برای استفاده در آیات دیگر قرآن نیز استفاده می کردم.

محل تمرین شما کجا بوده است؟

بیشتر در منزل، گاهی در مسیر دانشگاه یا کلاس و غیره زمزمه می کردم. در مسجد محل، قرائت می کردم و آن هم تمرین بود.

برای تقلید قرائت از چه اساتیدی استفاده کردید؟

استاد مصطفی اسماعیل، استاد منشاوی، استاد شحّات محمّد انور.

اکنون چه مدّت از روز را تمرین می کنید؟

به دلیل مشغله زیاد کاری تنها فرصت می کنم در مجالس مختلفی که دعوت می شوم به تلاوت آیات قرآن بپردازم و مدتی از روز را نیز به استماع تلاوت قاریان مطرح اختصاص می دهم .

حائز چه مقام ها و افتخاراتی در سطوح مختلف شدید؟

مقام سوم مسابقات قرائت دانشجویان ایران در سال 88، چندین مرتبه رتبه های اوّل تا سوم مسابقات قرائت قرآن، اذان و دعاخوانی سازمان اوقاف و امور خیریه استان ،رتبه اوّل مسابقات قرائت و مفاهیم استانی سازمان ورزش وجوانان ،موفق به دریافت مدرک داوری صوت در سطح کشوری از دارالقرآن کریم ،سابقه 10 ساله تدریس قرآن کریم در سطوح مخلتف ،سابقه دوسال جلسه داری در شهرکرمان.

به نظر شما قاریان و حافظان قرآن استان کرمان در چه سطحی قرار دارند؟

به لطف و عنایت خداوند متعال سطح قاریان و حافظان استان کرمان قابل ستایش است اما هنوز جای کار بسیاری داریم تا کرسی های کشوری و بین المللی بیشتری را در این زمینه بدست بیاوریم. در سال های اخیر نیز جامعه قرآنی استان موفقیت های خوبی کسب کرده است که از جمله به کسب رتبه اول مسابقات بین المللی جمهوری اسلامی ایران توسط دوست بزرگوارم آقای هاشم سلطانی نژاد، کسب درجه یک حفظ قرآن توسط دوست عزیزم آقای ایمان اسدی و همچنین موفقیت قاریان استان در کسب رتبه های طرح ارزیابی قاریان و همچنین کسب مدارک معتبر داوری می توان اشاره کرد.

آیا ارگان های دولتی در اشاعه قرآن وفرهنگ قرآنی نقش مؤثّری ایفا کرده اند؟

فعالیت و کمک این ارگان ها خیلی می تواند از این بهتر باشد گرچه شاید آن ها تلاش خود را کرده اند اما این را می دانم که نیاز جامعه به تعالیم قرآنی و همینطور جایگاه آن از وضعیت کنونی خیلی بالاتر است و به شخصه در پیشگاه قرآن گاهی شرمسارم و افسوس می خورم. بیشتر کارهایی که می تواند در زمینه قرآنی انجام شود نیاز به یک مدیریت و علاقه و همت قرآنی دارد نه بودجه فراوان، که متاسفانه کشور ما در این زمینه ضعف دارد یعنی اگر مدیریت هر کاری به اهل و خبرگان همان فن سپرده شود قاعدتا پیشرفت در آن زمینه بیشتر خواهد بود. بنده   مدتی است که یک طرح کشوری در زمینه ارتقای بهره وری طرح تلاوت نور ارائه دادم که شامل آموزش قرائت و همچنین آموزش بیان کاربردی ترجمه آیات  به قاریان فعال مساجد بود و هزینه زیادی هم نمیخواست اما متاسفانه تا کنون به نتیجه ای نرسیده است. در ابتدا مسئولین استقبال کردند؛ چون، فواید این طرح به طور مستقیم به عموم مردم می رسید؛ اما، بعدها با افتادن طرح در سیکل پیچیده اداری، ارگان مربوطه به بهانه ناکافی بودن بودجه آن را متوقف کرد در حالی که این کار بودجه چندانی نیاز نداشت. همچنین ارگان های مربوطه  می توانند در دعوت از قاریان مطرح کشور و جهان اسلام و برگزاری دوره های آموزشی مداوم در بالا بردن سطح فرهنگ قرآنی در جامعه مؤثّر باشند که امیدواریم در سال های آینده شاید فعالیت بیشتر و باشکوه تر آن ها باشیم آن طور که شایسته قرآن باشد.

قرآن چه تأثیری در زندگی فردی و اجتماعی شما داشته و دارد؟

خداوند متعال در قرآن می فرماید: انَّ هذالقرآن یهدی للتی هی اقوم براساس این فرمایشات بارها در زندگی فردی پیش آمده که انس با قرآن سبب شده است از بسیاری لغزش ها دوری کنم و در زندگی اجتماعی نیز در رفتار بنده با دیگران و همین طور احترام دیگران برای بنده تأثیر گذار بوده است.

پیامبر(ص) هم فرمودند : دل ها زنگار می بندد، همچون آهن زنگ می زند و صیقل آن قرائت قرآن است . امام صادق (ع) هم می فرمایند: هر جوان مؤمنی که قرآن بخواند، قرآن با گوشت و خون او می آمیزد و خداوند او را با فرشتگان بزرگوار همراه می سازد و قرآن در روز قیامت نگهدارنده او خواهد بود. آدرس این حدیث الحیآه جلد 2ص 158 است .

برای زکات علم خود چه کرده اید؟

تقریباً ده سال است که توفیق دارم در سطح شهر در سطوح مختلف قرآن ،کلاس آموزشی برگزار کنم و در سطح شهر دو جلسه هفتگی قرآن را اداره می کنم.

بهترین هدیه ای که از قبل قرآن گرفتید بفرمایید؟

کل زندگی من و تمام فعّالیّت هایم تحت تأثیر قرآن بوده ؛ ولی، مهمّ ترین هدیه ، تأثیری است که قرآن در شخصیّت من و دیگران اثر گذاشته شده است. مثلاً: احترامی که دیگران نسبت به ما می گذارند. برای این است که ما اهل قرآنیم. این خیلی مهم است و مهمّ تر از همه خداوند برکت داده است تا بتوانم قرآن بخوانم و در جلب افراد به سمت قرآن مؤثر باشم و درک مفاهیم دینی و اخلاقی و لذّت بردن از کلام خداست. این ها هدیه های بزرگی هستند.

چه روشی را برای جذّابیّت قرآن توصیه می کنید؟

رسول خدا (ص) فرمودند: مثل آن کس که در کودکی به فراگیری علم و مطالب دیگر بپردازد، همانند حکاکی بر سنگ است . آموزش قرآن باید با مهربانی و تشویق و از سنین کودکی باشد؛ چون، که برطبق حدیث فوق چیزی که در سن کودکی آموزش داده شود، به سختی از ذهن پاک می شود. قبل از ورود کودکان به مدرسه و آموزش الفبا حفظ سوره های کوچک قرآن مفید است و همین طور گوش کردن به قرائت آیات در منزل و بعد ازآن شرکت در کلاس های خوب با اساتید خوب قرآن راه گشاست. باید در کنار آموزش قرآن، برای کودکان وسایل بازی و تفریح فراهم باشد،گاهی اوقات انگیزه بعضی از کودکان درابتدا بازی با وسایل خوب و جذّاب در مراکز قرآنی می باشد و بعداً کم کم به قرآن علاقه مند می شوند و شیرینی آن را درک می کنند. و همین طور رفتار محبّت آمیز مرّبی قرآن تأثیر گذار است.

آموزش در آموزش وپرورش می تواند در فرهنگ سازی قرآنی مؤثر باشد؛ گرچه کارهایی انجام شده و شنیده ام در گروه دبستان سی دی هایی حاوی پویا نمایی و انیمیشن در اختیار دانش آموزان قرار گرفته است. همین پویانمایی واینیمیشن در قالب هدفمند مؤثّر است؛ ولی، هنوز جای کاردارد. از طرفی استفاده از اساتید خوب برای تدریس خیلی مؤثّر است.

از طرفی هرچه مقام و جایگاه اهل قرآن در جامعه بهتر باشد، گرایش جوانان نیز به این سمت بیشتر است . جذّابیّت جلسات و کلاس های قرآنی به معلّم و جلسه دار بستگی دارد و اینکه چه رفتار و برخوردی با مخاطبین داشته باشد. بنده، سعی می کنم جلساتم را با چاشنی خنده همراه کنم تا فضای ایجاد شده، خسته کننده نباشد.

بنده تشکیل گروه دوستان را دراین زمینه مؤثر می دانم یعنی: تشکیل جلسات

قرآن توسط گروه هایی از دوستان در محل کار، منزل، مسجد و غیره و آموزش

قرآن و مفاهیم آن، توسط استادی توانا همراه با استفاده از ابزار تشویقی؛ چون، این افراد به روحیّات همدیگر آشنایند، مطمئناً جلسه از حالت خشکی در می آید.

از طرفی در صورتی که رفتار اهل قرآن، مطابق با آیات قرآن باشد تا مردم صداقت آن ها را بسیار درک کنند، جذاّبیّت ایجاد می کند

فضای مجازی چگونه می توانددر اشاعه فرهنگ قرآنی مؤثر باشد؟

در فضای مجازی به مخاطب بستگی دارد؛ اگر، جنبه اختصاصی داشته باشد و برای قاریان و حافظان باشد، تلاوت های خوب و آموزش های خوب و در حال حاضر این گروه برای تبادل اطلّاعات و همفکری اقدام به راه اندازی شبکه های مختلف کرده اند.؛ امّا اگر عموم افراد جامعه مدّ نظر باشد، یک بانی خوب را می طلبد که در این فضا فعّالیّت کند. مثلاً: یک مؤسسه فرهنگی؛ البته، رادیو قرآن یک صفحه تلگرام داشت ؛ ولی؛ متأسفانه الآن فعّالیش کم تر شده است . به نظرم در فضای مجازی برای جذب عموم می توان از جاذبه های بصری استفاده کرد. حالا عکس های زیبایی را در مناسبت های مختلف قرار داد و در کنار آن عکس ها یا فیلم ها مفاهیم قرآنی را انتقال داد و یا اینکه تلاوت زیبا را انتشار داد.

بااستفاده از هنر چگونه می توان در انتقال مفاهیم قرآنی تأثیر گذار بود؟

راه های مختلفی وجود دارد از جمله : می توان داستان های قرآنی را برای رده های مختلف سنی در قالب فیلم یا انیمیشن ارائه داد.

جلساتی راتشکیل داد و داستان های قرآنی را برای کودکان تعریف کرد و از آن ها خواست که آن را به شکل نقاشی و تصویر در آوردند. این موضوع دو مزیّت دارد : در فرهنگ سازی داستان های قرآنی و تقویّت قابلیّت آن ها در زمینه نقّاشی مؤثراست. افراد متخصّص در حوزۀ شعر، داستان ها و احکام قرآنی را به صورت شعر در آورند. در زمینه خوشنویسی، هنر نوشتن آیات و اسماء الحسنی به خط زیبا مؤثر است؛ولی، مؤثرترین راه، ساخت انیمیشن برای کودکان است که تأثیرش از ساخت فیلم برای بزرگسالان بیشتر است.

رسانه چگونه به اشاعه فرهنگ قرآنی کمک کند ؟

مطمئناً رسانه یکی از تأثیر گذارترین ابزارهاست. همین چند سالی که جمع خوانی قرآن، در کرمان برگزار و از شبکه های صدا و سیما پخش می شود، تأثیر فوق العاده ای هم برخودباوری مردم کرمان و هم برای بچّه ها در کلاس های قرآن دارد ؛ امّا، هنوز جای کاردارد. به نظرم شبکه های سراسری و پربیننده باید فعّالیّت های قرآنی بیشتری پخش کنند.

در اخبار سراسری از فعّالیّت های قرآنی و مسابقات قرآنی خبر بیشتری پخش شود. جا دارد در برنامه های روزانه خبری یا برنامه هایی که ساخته می شود. به زندگی نخبگان قرآنی و رمز موفقیّتشان پرداخته شود.

چگونه به عنوان قاری جمع خوانی قرآن معرّفی شدید؟

چندین سال است که در زمینه قرآن در سطح شهر و استان شناخته شده بودم خصوصاً در زمینه قرائت تدویر یا همان ترتیل معروف. تستی از دوستان در شورای عالی قرآن گرفته شد و مجوز قرائت در جمع خوانی زنده تلویزیونی صادر شد و باعث افتخار است که در سال اوّل اجرای جمع خوانی بنده به همراه دوست عزیزم جناب آفای هادی حافظ آبادی به عنوان قاریان برتر جمع خوانی توسط شورای عالی قرآن شناخته شدیم.

اجرای زنده قرائت قرآن با توجّه به حضور جمعیّت فراوان و پخش مستقیم رادیویی و تلویزیونی برای شما مشکل ساز نیست؟

طبیعتاً کمی ایجاد استرس می کند ؛ امّا، با تمرین زیاد و استمداد از خدای متعال

معمولاً مشکلی به وجود نمی آید؛ البته، اشکالات کوچک فنّی وجود دارد که رفع آنها محال نیست.

چرا برنامه جمع خوانی قرآن بر قرائت انفرادی یا محافل کوچک قرآن خوانی ارجحیّت دارد ؟

چون که تأثیر آن ها برروی جامعه و نمود آن بیشتر است؛ حتّی، غیر مسلمان ها و حتّی از کشورهای مختلف گاهی این قرائت ها را مشاهده می کنند و اگر حتّی بر یک نفر هم مؤثر بیفتد، کاربزرگی انجام شده است. همین طور نشان دهنده میل جامعه به شرکت در این مراسمات و استماع قرآن رانشان می دهد.؛ گرچه، محافل کوچک قرآنی در جای خود بسیار سازنده و تأثیرگذارند.

برنامه جمع خوانی کرمان را چگونه ارزیابی می کنید؟

در ارزیابی های شورای عالی قرآن جمع خوانی، کرمان خوشبختانه در جمع 4 برنامه جمع خوانی برتر کشور شناخته شده است و باتمرین بیشتر قاریان و حافظان محترم و تلاش بیشتر مسئولان درجهت فراهم کردن ملزومات فنی ان شاء الله در سال های آینده بهتر خواهد شد.

برای برنامه های بعد از ماه مبارک رمضان چه پیشنهادی دارید؟

بحث جمع خوانی قرآن خیلی خوب و مؤثر بود. به نظرم برای بعد از ماه رمضان، بایدروی طرحی فکر شود که ویژگی هایی چون: در گیری عموم جامعه، جذّاب بودن (حالا به صورت مسابقه ای باشد یا به هر صورتی) ، برگزاری حداقل در یک یا دو روزاز ماه، شرکت یکی از اعضا یا کل خانواده،رغبت هم مذهبی ها و هم غیرمذهبی ها. ترجیحاً حضوری باشد. وقتی جذب شدند، می توان آموزش هایی راداد و کم کم آن خانواده ها را جذب کرد تا آن ها بر فعّالیّتشان مداومت کنند.

برای ترویج فرهنگ قرآنی و رسیدن به جامعه قرآنی چه توصیه هایی دارید؟

باید طوری فرهنگ سازی شود که مردم نیاز به قرآن را واقعاً در خود حس کنند و تنها مشوّق آن ها بردن ثواب از قرائت آیات شریفه نباشد؛ بلکه، به عنوان یک راهنما و کلام خدا برروی زمین به آن نگاه کنند و آموزش و پرورش باید خیلی بهتر ازاین عمل کنند.

نقاط ضعف و قوّت آموزش قرآن در جامعه را چگونه می بینید؟

نقاط قوّت: به حمدالله هنوز بسیاری از خانواده ها به امر آموزش قرآنی فرزندان و اهمّیّت به این موضوع واقف هستند و این مهمّ ترین امر در نیل جامعه به سمت معارف قرآنی است.

نقاط ضعف: اینکه اساتید و مرّبیان ماهر در این زمینه بسیار کم است و گاهی شیوه های آموزشی مناسب نمی باشد و همان طور که گفتم هنوز یک روش خاص برای آموزش در سطح کشور مشخّص نشده است.

نیاز و اهمّیّت به قرآن، به صورت واقعی توسط مسئولین شناخته نشده است و

بیشتر کارها به صورت شعاری یا رفع تکلیف انجام می شود و از طرفی قاری و حافظ جایگاه واقعی خود را در جامعه دارا نمی باشد. مثلاً: بنیاد ملّی نخبگان یک سری امتیازاتی رابرای حافظان گذاشت؛ ولی، برآورده نشد، وقتی که به قاری و حافظ اهمیّت داده نشود، طبیعتاً جذّابیّت جامعه برای حرکت به این سمت کمرنگ می شود .

برای رسیدن به آرامش چه پیشنهادی دارید؟

«اَلا بِذِکْرِالله تَطْمَئِنُ الْقُلُوبْ» انسان با یاد خدا قلبش آرامش می یابد. هرچه انسان با مفاهیم قرآنی بیشترآشنا باشد، به حکمت کارهای خدا بیشتر فکر می کند و در مقابل مشکلات مقاوم تر است. از طرفی اعتقاد به خدا استمداد و فراخواندن خدا را که با عث آرامش است، به دنبال دارد. چیزی که در علم روانشناسی هم ثابت شده است . جالبه گزارشی را می دیدم که می گفت: مریض هایی که تلاوت قرآن دارند و حالت های معنوی و ارتباط شان را با خدا بیشتر حفظ می کنند، زودتر بهبود می یابند؛ از طرفی کسانی که با قرآن سرو کار دارند، آدم های آرومی هستند.

دو سال است که در مراسم جمع خوانی قرآن در حسینیه ثارالله کرمان ، جای قاری ممتاز استان مرحوم محمّد باقر قهّاری خالی است. از ایشان خاطره ای دارید؟

ایشان از دوستان صمیمی بنده بودند خداوند ان شاءالله ایشان و همسرشان را غریق رحمت بفرماید . یادم می آید که باهم دوسال پیش قرائت داشتیم، فرزند دختر مرحوم قهّاری به دنیا آمده بود و محمّد باقر خیلی خوشحال بود، بنده نیز از شنیدن این موضوع بسیار خوشحال شدم و اسم او را پرسیدم. به من گفت نامش حلماست. این اسم را کمتر شنیده بودم و اسم او در ذهنم ماندگار شد. آن شب یک نصیحت نیز به من گفت که هنوز به یاد دارم. ان شاءالله که حلمای عزیز به سلامتی بزرگ شود و باقیات صالحاتی برای پدر و مادر عزیزش باشد. یادش گرامی.

به فرموده پیامبر گرامی اسلام، ایشان دوگنجینه گرانبها در میان ما گذاشتند ، برای همراهی این دو چگونه عمل کنیم؟

برای همراهی قرآن و عترت، باید سیرۀ ائمه اطهار در خصوص قرآن ، سهم قرآن در زندگی ائمه (ع)، همراهی اهل بیت (ع) با قرآن و همسو بودن تعالیم آن بزرگواران با تعالیم قرآن را مورد توجه قرار دهیم و به کار ببندیم . برای نمونه امام صادق (ع) فرمودند: مؤمن باید روزانه 50 آیه از قرآن را تلاوت کند؛ اگر، این توصیه اهلبیت را رعایت کنیم، به هر دو جنبه رسیده ایم. متأسفانه پرداختن ما به اهل بیت(ع،صرفاًبه مصائب این بزرگواران خلاصه شده است، نه پرداختن به جنبه های مختلف زندگی و سیره آن عزیزان.

سخنی درباره ماه رمضان بفرمایید؟

خداوند در قرآن در باره ی ماه رمضان می فرمایند: «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیام ... لَعَلَّکّم تَتَّقُون» برای شما روزه واجب کردیم و نوشتیم روزه را که باعث زیاد شدن تقوای

شما شود.

روزه دار واقعی، قاعدتاً تمام اعضای بدنش را از خیلی محارم حفظ می کند. روزه تمرینی است برای بقیّه ی سال یعنی: وقتی انسان یک سختی به خودش می دهد، باعث می شود که تمرینی باشد، برای بقیّه ی سال. به نظرم این چرخه ای را که خداوند در طول سال برای آدم قرار داده، خیلی کمک کننده است و تمرین بندگی خیلی خوبی برای تمام سال است.

لطفاً به رسم جلسات قرآنی دعایی را بفرمایید؟

ان شاء الله خداوند، به زودی زود در فرج امام زمان (عج) تعجیل بفرماید.

ان شاءالله. با سپاس فراوان از شما. توفیق روز افزون شما را از خداوند بزرگ خواستاریم.

گفتگو از معصومه یحیی زاده

انتهای پیام/ی