دوپينگ با كپسول‌های كمك درسی!
ایام امتحانات است و بار دیگر دانش‌آموزان و والدین دچار استرس شده‌اند و بیش از پیش به كتاب‌های كمك درسی رو می‌آورند.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، بدون شك استفاده دانش‌آموزان از تمرينات كتاب‌ها يا شرح درس آنها در تكميل مراحل آموزش تأثيرگذار است اما افزايش قارچ‌گونه آنها سبب شده كه دانش‌آموزان اين كتب را جايگزين كتاب‌هاي اصلي‌شان كنند و اين موضوع فرآيند آموزش را از مسير اصلی و درست خود خارج كرده است.
ایام امتحانات است و بار دیگر دانش‌آموزان و والدین دچار استرس شده‌اند و بیش از پیش به كتاب‌های كمك درسی رو می‌آورند.
در گذشته كتاب‌های كمك درسی بیشتر جنبه تشریفاتی و معمولاً در سال‌های آخر دبیرستان جهت آمادگی برای كنكور كاربرد داشت اما امروزه كتاب‌های كمك درسی مختلفی با كاركردهای متفاوت به فروش می‌رسد؛ برخی فقط كار و تمرین و شامل نمونه سؤالات درسی هستند، بعضی دیگر به شرح درس و پاسخ سؤالات كتاب اختصاص دارند.
در بعضی نیز صرفاً نمونه سؤالات امتحانی پایان ترم جمع‌آوری شده است، برخی انتشاراتی‌ها هم فقط سؤالات چهارگزینه‌ای و پاسخ آنها را منتشر می‌كنند كه گاه به صورت مجزا چاپ می‌شود.
در بسیاری از مدارس از كلاس اول دبستان این كتاب‌ها از ابتدای سال جزء لاینفك برنامه كلاسی دانش‌آموزان می‌شود و آنها هر روزه در كنار هر درس كتاب كمك آموزشی آن را نیز همراه خود به مدرسه می‌برند و این روند تا سال آخر دبیرستان ادامه می‌یابد.
حال آنكه كارشناسان آموزشی بارها بر استفاده زیاد از این كتاب‌ها و وابستگی نسبت به آن هشدار داده‌اند. قوانینی نیز از سوی آموزش و پرورش برای عدم استفاده از كتاب‌های غیر‌استاندارد كمك درسی در مدارس وجود دارد، با این حال هر روز شاهد افزایش انواع این گونه كتاب‌ها در بازار نشر و گرایش بیشتر دانش‌آموزان به آن هستیم. این روند، سبك آموزش و یادگیری دانش‌آموزان را دستخوش تغییر كرده و آنان و والدینشان را به نوعی معتاد این كتاب‌ها كرده است.
بازار‌گرمی ناشران با ایجاد رقابت میان دانش‌آموزان
مدیر یكی از مجتمع‌های آموزشی كه چندین سال نیز سابقه تدریس در دبیرستان را دارد، می‌گوید: برخی از این كتاب‌ها به عنوان كار و تمرین‌ها هستند كه صرفاً نمونه سؤالات بیشتری را از درس‌ها ارائه داده‌اند.
این كتاب‌ها به نوعی كمك كار معلمان هستند زیرا هزینه زیاد كتاب‌های درسی برای دولت محدودیت‌هایی را در حجم كتاب‌ها برای مؤلفان ایجاد می‌كند، به طوری كه آنها بعضی از مباحث را به طور خیلی خلاصه بیان می‌كنند و شرح و تفهیم آن را بر عهده معلمان می‌گذارند از این رو لازم است معلمان بعد از هر درس نمونه سؤالات مختلفی بدهند تا فرآیند یادگیری كامل شود.
این كتاب‌ها به خصوص در دبستان كه دانش‌آموزان در نوشتن صورت مسئله‌ها كند هستند، كمك شایانی به معلم می‌كند.
علی حسینی می‌گوید: اما برخی از این گونه كتاب‌ها با ارائه سؤالاتی بسیار بالاتر از سطح كتاب درسی و حتی نكاتی اضافه بر كتاب‌های درسی سعی كرده‌اند كتاب‌های خود را متمایز از دیگر كمك آموزشی‌ها جلوه دهند اما این گونه كتاب‌ها اصلاً مورد تأیید اداره آموزش و پرورش و مدارس نیست.
بنابراین وزارت آموزش و پرورش تأكید كرده است كه امتحانات پایان ترم در هر پایه باید در سطح كتاب باشد كه امید می‌رفت با اجرای این قانون این بازار كاذب جمع شود. اما در مقابل برخی از این ناشران هم به برگزاری آزمون‌های سراسری در طول سال رو آوردند كه از نظر سطح علمی بسیار بالاتر از كتاب و در حد سؤالات و نكات موجود در كتاب‌هایشان است. سپس طبق نتایج این آزمون‌ها رتبه و تراز دانش‌آموز را در یك جامعه آماری بالا مشخص می‌كنند و بدین ترتیب رقابتی تنگاتنگ در میان دانش‌آموزان و خانواده‌ها برای استفاده از این گونه كتاب‌ها ایجاد می‌شود.
وی با بیان اینكه در این بازار رقابت، این ناشران هستند كه سود واقعی را می‌برند می‌گوید: ناشران دائم در حال دامن زدن به نیاز دانش‌آموزان به كمك درسی‌ها هستند در حالی كه اگر كتاب‌های درسی، كامل و استاندارد باشد دیگر نیازی به كمك درسی‌ها نخواهد بود، در واقع كمك‌درسی‌ها بار كمك كاری آموزش و پرورش و حتی معلمان را به دوش می‌كشند.
نمره‌محور بودن مدارس، مهم‌ترین علت افزایش كمك‌درسی‌ها
یكی از دبیران دوره دوم دبیرستان از جمله علل گرایش دانش‌آموزان به كتاب‌های كمك آموزشی را نمره‌محور بودن سیستم آموزشی می‌داند و می‌گوید: علیرغم تلاشی كه در سال‌های اخیر برای تغییر رویكرد سیستم آموزشی از نمره‌محوری به درك مفاهیم شده است اما این مسئله همچنان به قوت خود باقی است و در مدارس و مراكز آموزشی، خانواده‌ها و حتی میان خود دانش‌آموزان نمره ملاك است و كاركرد آموزشی با نمره سنجیده می‌شود.
مهدوی، تستی بودن كنكور را یكی دیگر از دلایل رو آوردن دانش‌آموزان دبیرستانی به این كتاب‌ها می‌داند و می‌افزاید: تست زدن مهارتی خاص می‌طلبد و در كتاب‌های درسی چنین آموزش‌هایی را نداریم؛ چه بسا دانش‌آموزان خوبی هستند كه در تست زدن نمی‌توانند خوب امتیار بگیرند. از همین رو دانش‌آموزان چاره‌ای جز استفاده از این قبیل كتاب‌ها ندارند.
زمان كم تدریس، دلیل استفاده از كتاب‌های كمك درسی
اما صحبت‌های دانش‌آموزان و اولیای آنها نیز حاوی نكاتی دیگر از دلایل استفاده از كتاب‌های كمك درسی است.
مرضیه رحیمی یكی از دانش‌آموزان كلاس هشتم كه در یكی از مدارس نمونه دولتی درس می‌خواند به وقت كم بعضی از دروس اشاره كرده و می‌گوید: به بعضی از درس‌هایمان در هفته وقت كمی اختصاص داده شده است به عنوان مثال در برنامه هفتگی‌مان تنها یك زنگ ادبیات داریم و چون دبیر ادبیات فرصت كافی برای تدریس ندارد، به ما كتاب یكی از مؤسسات كمك آموزشی را معرفی كرده است. درس علوم نیز آزمایش‌های زیادی دارد كه فقط تعداد محدودی از آنها را در مدرسه می‌توانیم انجام دهیم و جواب بقیه را در یكی از همین كتاب‌ها كه معلم معرفی كرده می‌خوانیم.
مادر یك دانش‌آموز پایه چهارم دبستان نیز با انتقاد از پیچیده كردن دروس ابتدایی می‌گوید: در مقطع دبستان نیاز است والدین بیشتر پیگیر درس فرزندانشان باشند ولی كتاب‌های مقطع دبستان كاملاً تغییر كرده و روش تدریس به ویژه در ریاضی بسیار پیچیده‌تر شده به همین دلیل بسیاری از مادران ناچارند برای این منظور از كتاب‌های كمك آموزشی كه شرح درس دارد، استفاده كنند. معلم‌ها هم متأسفانه خوب درس نمی‌دهند و بخشی از وظیفه خود را به كمك درسی‌ها و والدین می‌سپارند.
دانش‌آموز دیگری كه در دوره دوم دبیرستان درس می‌خواند، می‌گوید: بعضی از این كتاب‌ها توضیحات كاملی دارند و دانش‌آموزانی كه در كلاس به خوبی درس را فرا‌نمی‌گیرند از این كتاب‌ها استفاده می‌كنند.
او همچنین با اشاره به امتحانات كلاسی می‌گوید: معلمان در امتحانات كلاسی معمولاً از سؤالات و حتی گاه از نكته‌های كتاب‌های مؤسسات آموزشی استفاده می‌كنند و ما نیز چاره‌ای جز خرید و استفاده از آنها نداریم.
حافظه‌محوری به جای یادگیری عمقی
هر ساله با فرا‌‌رسیدن فصل امتحانات و نزدیك شدن به ایام كنكور بازار كتاب‌های كمك آموزشی و تستی هم داغ می‌شود. تبلیغات گسترده درباره كتاب‌های كمك آموزشی این باور را ایجاد كرده است كه خواندن این كتاب‌ها موفقیت در درس‌ها را تضمین می‌كند.
هر چند بیان نكات مهم درس‌ها و داشتن نمونه سؤالات امتحاناتی كه در این كتاب‌ها ارائه می‌شود به خصوص در این ایام به صورت مقطعی برای دانش‌آموزان مفید و راهگشاست اما چگونگی ارائه دروس در برخی از این كتاب‌ها كه به قولی غیر‌استاندارد بوده و مورد تأیید آموزش و پرورش نیست، و مشكلاتی را به همراه دارد.
اینگونه كتاب‌ها بیش از آنكه به آموزش عمقی مفاهیم كمك كند بر سؤال تأكید دارد و در حقیقت حافظه‌محور هستند و فرصت كنكاش را از دانش‌آموز می‌گیرد و این هر چند سبب می‌شود كه دانش‌آموز به صورت مقطعی نمره بهتری بگیرد ولی در طولانی مدت تأثیرات سوء بر فرایند آموزش می‌گذارد و باعث افت تحصیلی در مقاطع بالاتر می‌شود.
كپسول‌هایی كه ذهن را خسته می‌كند
از سویی دیگر عدم انسجام مطالب در آنها و تأكید بر نكات مهم سبب می‌شود دانش‌آموزانی كه به این كتاب‌ها وابسته‌اند بعد از مدتی به دلیل عدم درك رابطه موضوعات و مطالب موجود در كتاب علاوه بر فراموش كردن مطلب، دچار خستگی و دلزدگی می‌شوند زیرا هدف اصلی دروس مختلف كتاب رسیدن به نتیجه مشخص در پایان آموزش آن كتاب است كه كتاب‌های كمك آموزشی با ارائه نكته‌ها و حتی گاهی جابه‌جایی مطالب كتاب كه تحت عنوان اولویت‌بندی دروس انجام می‌گیرد، سبب می‌شوند ذهن مخاطب نتواند ارتباط منطقی بین فصل‌ها و مطالب ارائه شده در كتاب برقرار كند و این بی‌هدفی از مطالب آموخته شده خستگی دانش‌آموز را به همراه دارد.
از دیگر مشكلات، كپسولی ارائه دادن مطالب است كه در این كتاب‌ها صورت می‌گیرد و ذهن دانش‌آموزان را به راحت‌طلبی سوق می‌دهد حال آن كه رویكرد سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در تألیف كتب درسی بر تحلیلی بودن و تقویت تفكر است ولی برخی از ناشران كتاب‌های كمك آموزشی دقیقاً با ارائه نكات و پاسخ سؤالات كتاب‌های درسی در جهت عكس حركت می‌كنند.
پیروزی در آزمون، شكست در یادگیری
برخی كارشناسان بر این باورند كه این كتاب‌ها نوعی دوپینگ در فرآیند آموزش هستند و گرچه دانش‌آموز ممكن است در میدان آزمون پیروز شود ولی در میدان یادگیری پیروز نیست زیرا در این كتاب‌ها یادگیری عمقی و مفهومی جایگاهی ندارد.
آنها دو نقص عمده برای این كتاب‌ها بر‌می‌شمرند: نخست اینكه اهداف آموزشی را منحصر به قبولی در امتحان می‌كند و دیگر آن كه روند یادگیری اتفاق نمی‌افتد تنها دانش‌آموز را شرطی می‌كند و چنانچه در امتحان مسئله عوض شود، قادر به پاسخ آن نیستند بنابراین از لحاظ روانشناسی دانش‌آموز را از ابتدا درگیر اضطراب می‌كند كه آیا این سؤال امتحان است یا نه؟ این اضطراب خود باعث كاهش توانایی یادگیری فرد می‌شود و تأثیر روانی نامطلوب بر دانش‌آموز بر جای می‌گذارد.
از این رو لازم است علاوه بر دست‌اندر‌كاران تعلیم و تربیت، خانواده‌ها نیز نظارت بیشتری بر خرید كتاب‌های كمك آموزشی فرزندانشان داشته باشند و در سنجش علمی و آموزشی آنان به جای نمره بر تفهیم مطالب تأكید كنند.
ضرورت تدوین كتاب‌های استاندارد آموزشی
بدون شك استفاده دانش‌آموزان از تمرینات كتاب‌ها یا شرح درس آنها در تكمیل مراحل آموزش تأثیرگذار است اما افزایش قارچ‌گونه آنها سبب شده كه دانش‌آموزان این كتب را جایگزین كتاب‌های اصلی‌شان كنند و این موضوع فرآیند آموزش را از مسیر اصلی و درست خود خارج كرده است.
همان گونه كه در گفته‌های بالا تأكید شد كتاب‌های درسی باید به اندازه كافی استاندارد و جامع باشند تا از سویی هزینه مضاعفی به دانش‌آموزان و خانواده‌ها وارد نشود و از سوی دیگر دچار سردرگمی در روند آموزش فرزندان خود نشوند.
منبع: روزنامه جوان
انتهای پیام/
ایام امتحانات است و بار دیگر دانش‌آموزان و والدین دچار استرس شده‌اند و بیش از پیش به كتاب‌های كمك درسی رو می‌آورند.
در گذشته كتاب‌های كمك درسی بیشتر جنبه تشریفاتی و معمولاً در سال‌های آخر دبیرستان جهت آمادگی برای كنكور كاربرد داشت اما امروزه كتاب‌های كمك درسی مختلفی با كاركردهای متفاوت به فروش می‌رسد؛ برخی فقط كار و تمرین و شامل نمونه سؤالات درسی هستند، بعضی دیگر به شرح درس و پاسخ سؤالات كتاب اختصاص دارند.
در بعضی نیز صرفاً نمونه سؤالات امتحانی پایان ترم جمع‌آوری شده است، برخی انتشاراتی‌ها هم فقط سؤالات چهارگزینه‌ای و پاسخ آنها را منتشر می‌كنند كه گاه به صورت مجزا چاپ می‌شود.
در بسیاری از مدارس از كلاس اول دبستان این كتاب‌ها از ابتدای سال جزء لاینفك برنامه كلاسی دانش‌آموزان می‌شود و آنها هر روزه در كنار هر درس كتاب كمك آموزشی آن را نیز همراه خود به مدرسه می‌برند و این روند تا سال آخر دبیرستان ادامه می‌یابد.
حال آنكه كارشناسان آموزشی بارها بر استفاده زیاد از این كتاب‌ها و وابستگی نسبت به آن هشدار داده‌اند. قوانینی نیز از سوی آموزش و پرورش برای عدم استفاده از كتاب‌های غیر‌استاندارد كمك درسی در مدارس وجود دارد، با این حال هر روز شاهد افزایش انواع این گونه كتاب‌ها در بازار نشر و گرایش بیشتر دانش‌آموزان به آن هستیم. این روند، سبك آموزش و یادگیری دانش‌آموزان را دستخوش تغییر كرده و آنان و والدینشان را به نوعی معتاد این كتاب‌ها كرده است.
بازار‌گرمی ناشران با ایجاد رقابت میان دانش‌آموزان
مدیر یكی از مجتمع‌های آموزشی كه چندین سال نیز سابقه تدریس در دبیرستان را دارد، می‌گوید: برخی از این كتاب‌ها به عنوان كار و تمرین‌ها هستند كه صرفاً نمونه سؤالات بیشتری را از درس‌ها ارائه داده‌اند.
این كتاب‌ها به نوعی كمك كار معلمان هستند زیرا هزینه زیاد كتاب‌های درسی برای دولت محدودیت‌هایی را در حجم كتاب‌ها برای مؤلفان ایجاد می‌كند، به طوری كه آنها بعضی از مباحث را به طور خیلی خلاصه بیان می‌كنند و شرح و تفهیم آن را بر عهده معلمان می‌گذارند از این رو لازم است معلمان بعد از هر درس نمونه سؤالات مختلفی بدهند تا فرآیند یادگیری كامل شود.
این كتاب‌ها به خصوص در دبستان كه دانش‌آموزان در نوشتن صورت مسئله‌ها كند هستند، كمك شایانی به معلم می‌كند.
علی حسینی می‌گوید: اما برخی از این گونه كتاب‌ها با ارائه سؤالاتی بسیار بالاتر از سطح كتاب درسی و حتی نكاتی اضافه بر كتاب‌های درسی سعی كرده‌اند كتاب‌های خود را متمایز از دیگر كمك آموزشی‌ها جلوه دهند اما این گونه كتاب‌ها اصلاً مورد تأیید اداره آموزش و پرورش و مدارس نیست.
بنابراین وزارت آموزش و پرورش تأكید كرده است كه امتحانات پایان ترم در هر پایه باید در سطح كتاب باشد كه امید می‌رفت با اجرای این قانون این بازار كاذب جمع شود. اما در مقابل برخی از این ناشران هم به برگزاری آزمون‌های سراسری در طول سال رو آوردند كه از نظر سطح علمی بسیار بالاتر از كتاب و در حد سؤالات و نكات موجود در كتاب‌هایشان است. سپس طبق نتایج این آزمون‌ها رتبه و تراز دانش‌آموز را در یك جامعه آماری بالا مشخص می‌كنند و بدین ترتیب رقابتی تنگاتنگ در میان دانش‌آموزان و خانواده‌ها برای استفاده از این گونه كتاب‌ها ایجاد می‌شود.
وی با بیان اینكه در این بازار رقابت، این ناشران هستند كه سود واقعی را می‌برند می‌گوید: ناشران دائم در حال دامن زدن به نیاز دانش‌آموزان به كمك درسی‌ها هستند در حالی كه اگر كتاب‌های درسی، كامل و استاندارد باشد دیگر نیازی به كمك درسی‌ها نخواهد بود، در واقع كمك‌درسی‌ها بار كمك كاری آموزش و پرورش و حتی معلمان را به دوش می‌كشند.
نمره‌محور بودن مدارس، مهم‌ترین علت افزایش كمك‌درسی‌ها
یكی از دبیران دوره دوم دبیرستان از جمله علل گرایش دانش‌آموزان به كتاب‌های كمك آموزشی را نمره‌محور بودن سیستم آموزشی می‌داند و می‌گوید: علیرغم تلاشی كه در سال‌های اخیر برای تغییر رویكرد سیستم آموزشی از نمره‌محوری به درك مفاهیم شده است اما این مسئله همچنان به قوت خود باقی است و در مدارس و مراكز آموزشی، خانواده‌ها و حتی میان خود دانش‌آموزان نمره ملاك است و كاركرد آموزشی با نمره سنجیده می‌شود.
مهدوی، تستی بودن كنكور را یكی دیگر از دلایل رو آوردن دانش‌آموزان دبیرستانی به این كتاب‌ها می‌داند و می‌افزاید: تست زدن مهارتی خاص می‌طلبد و در كتاب‌های درسی چنین آموزش‌هایی را نداریم؛ چه بسا دانش‌آموزان خوبی هستند كه در تست زدن نمی‌توانند خوب امتیار بگیرند. از همین رو دانش‌آموزان چاره‌ای جز استفاده از این قبیل كتاب‌ها ندارند.
زمان كم تدریس، دلیل استفاده از كتاب‌های كمك درسی
اما صحبت‌های دانش‌آموزان و اولیای آنها نیز حاوی نكاتی دیگر از دلایل استفاده از كتاب‌های كمك درسی است.
مرضیه رحیمی یكی از دانش‌آموزان كلاس هشتم كه در یكی از مدارس نمونه دولتی درس می‌خواند به وقت كم بعضی از دروس اشاره كرده و می‌گوید: به بعضی از درس‌هایمان در هفته وقت كمی اختصاص داده شده است به عنوان مثال در برنامه هفتگی‌مان تنها یك زنگ ادبیات داریم و چون دبیر ادبیات فرصت كافی برای تدریس ندارد، به ما كتاب یكی از مؤسسات كمك آموزشی را معرفی كرده است. درس علوم نیز آزمایش‌های زیادی دارد كه فقط تعداد محدودی از آنها را در مدرسه می‌توانیم انجام دهیم و جواب بقیه را در یكی از همین كتاب‌ها كه معلم معرفی كرده می‌خوانیم.
مادر یك دانش‌آموز پایه چهارم دبستان نیز با انتقاد از پیچیده كردن دروس ابتدایی می‌گوید: در مقطع دبستان نیاز است والدین بیشتر پیگیر درس فرزندانشان باشند ولی كتاب‌های مقطع دبستان كاملاً تغییر كرده و روش تدریس به ویژه در ریاضی بسیار پیچیده‌تر شده به همین دلیل بسیاری از مادران ناچارند برای این منظور از كتاب‌های كمك آموزشی كه شرح درس دارد، استفاده كنند. معلم‌ها هم متأسفانه خوب درس نمی‌دهند و بخشی از وظیفه خود را به كمك درسی‌ها و والدین می‌سپارند.
دانش‌آموز دیگری كه در دوره دوم دبیرستان درس می‌خواند، می‌گوید: بعضی از این كتاب‌ها توضیحات كاملی دارند و دانش‌آموزانی كه در كلاس به خوبی درس را فرا‌نمی‌گیرند از این كتاب‌ها استفاده می‌كنند.
او همچنین با اشاره به امتحانات كلاسی می‌گوید: معلمان در امتحانات كلاسی معمولاً از سؤالات و حتی گاه از نكته‌های كتاب‌های مؤسسات آموزشی استفاده می‌كنند و ما نیز چاره‌ای جز خرید و استفاده از آنها نداریم.
حافظه‌محوری به جای یادگیری عمقی
هر ساله با فرا‌‌رسیدن فصل امتحانات و نزدیك شدن به ایام كنكور بازار كتاب‌های كمك آموزشی و تستی هم داغ می‌شود. تبلیغات گسترده درباره كتاب‌های كمك آموزشی این باور را ایجاد كرده است كه خواندن این كتاب‌ها موفقیت در درس‌ها را تضمین می‌كند.
هر چند بیان نكات مهم درس‌ها و داشتن نمونه سؤالات امتحاناتی كه در این كتاب‌ها ارائه می‌شود به خصوص در این ایام به صورت مقطعی برای دانش‌آموزان مفید و راهگشاست اما چگونگی ارائه دروس در برخی از این كتاب‌ها كه به قولی غیر‌استاندارد بوده و مورد تأیید آموزش و پرورش نیست، و مشكلاتی را به همراه دارد.
اینگونه كتاب‌ها بیش از آنكه به آموزش عمقی مفاهیم كمك كند بر سؤال تأكید دارد و در حقیقت حافظه‌محور هستند و فرصت كنكاش را از دانش‌آموز می‌گیرد و این هر چند سبب می‌شود كه دانش‌آموز به صورت مقطعی نمره بهتری بگیرد ولی در طولانی مدت تأثیرات سوء بر فرایند آموزش می‌گذارد و باعث افت تحصیلی در مقاطع بالاتر می‌شود.
كپسول‌هایی كه ذهن را خسته می‌كند
از سویی دیگر عدم انسجام مطالب در آنها و تأكید بر نكات مهم سبب می‌شود دانش‌آموزانی كه به این كتاب‌ها وابسته‌اند بعد از مدتی به دلیل عدم درك رابطه موضوعات و مطالب موجود در كتاب علاوه بر فراموش كردن مطلب، دچار خستگی و دلزدگی می‌شوند زیرا هدف اصلی دروس مختلف كتاب رسیدن به نتیجه مشخص در پایان آموزش آن كتاب است كه كتاب‌های كمك آموزشی با ارائه نكته‌ها و حتی گاهی جابه‌جایی مطالب كتاب كه تحت عنوان اولویت‌بندی دروس انجام می‌گیرد، سبب می‌شوند ذهن مخاطب نتواند ارتباط منطقی بین فصل‌ها و مطالب ارائه شده در كتاب برقرار كند و این بی‌هدفی از مطالب آموخته شده خستگی دانش‌آموز را به همراه دارد.
از دیگر مشكلات، كپسولی ارائه دادن مطالب است كه در این كتاب‌ها صورت می‌گیرد و ذهن دانش‌آموزان را به راحت‌طلبی سوق می‌دهد حال آن كه رویكرد سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در تألیف كتب درسی بر تحلیلی بودن و تقویت تفكر است ولی برخی از ناشران كتاب‌های كمك آموزشی دقیقاً با ارائه نكات و پاسخ سؤالات كتاب‌های درسی در جهت عكس حركت می‌كنند.
پیروزی در آزمون، شكست در یادگیری
برخی كارشناسان بر این باورند كه این كتاب‌ها نوعی دوپینگ در فرآیند آموزش هستند و گرچه دانش‌آموز ممكن است در میدان آزمون پیروز شود ولی در میدان یادگیری پیروز نیست زیرا در این كتاب‌ها یادگیری عمقی و مفهومی جایگاهی ندارد.
آنها دو نقص عمده برای این كتاب‌ها بر‌می‌شمرند: نخست اینكه اهداف آموزشی را منحصر به قبولی در امتحان می‌كند و دیگر آن كه روند یادگیری اتفاق نمی‌افتد تنها دانش‌آموز را شرطی می‌كند و چنانچه در امتحان مسئله عوض شود، قادر به پاسخ آن نیستند بنابراین از لحاظ روانشناسی دانش‌آموز را از ابتدا درگیر اضطراب می‌كند كه آیا این سؤال امتحان است یا نه؟ این اضطراب خود باعث كاهش توانایی یادگیری فرد می‌شود و تأثیر روانی نامطلوب بر دانش‌آموز بر جای می‌گذارد.
از این رو لازم است علاوه بر دست‌اندر‌كاران تعلیم و تربیت، خانواده‌ها نیز نظارت بیشتری بر خرید كتاب‌های كمك آموزشی فرزندانشان داشته باشند و در سنجش علمی و آموزشی آنان به جای نمره بر تفهیم مطالب تأكید كنند.
ضرورت تدوین كتاب‌های استاندارد آموزشی
بدون شك استفاده دانش‌آموزان از تمرینات كتاب‌ها یا شرح درس آنها در تكمیل مراحل آموزش تأثیرگذار است اما افزایش قارچ‌گونه آنها سبب شده كه دانش‌آموزان این كتب را جایگزین كتاب‌های اصلی‌شان كنند و این موضوع فرآیند آموزش را از مسیر اصلی و درست خود خارج كرده است.
همان گونه كه در گفته‌های بالا تأكید شد كتاب‌های درسی باید به اندازه كافی استاندارد و جامع باشند تا از سویی هزینه مضاعفی به دانش‌آموزان و خانواده‌ها وارد نشود و از سوی دیگر دچار سردرگمی در روند آموزش فرزندان خود نشوند.
منبع: روزنامه جوان
انتهای پیام/
در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
گیتی خامنه: شصت سال است که از مردم مهر هدیه میگیرم
هشدار دبیرکل سازمان ملل:
گسترش هوش مصنوعی خطر جنگ هستهای را چند برابر میکند