صابئین در خوزستان

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از آبادان؛ صابئین مندایی فرقه ای از صابئین اند که موحد بوده و پیروان حضرت یحیی(ع) هستند و در قرآن مجید هم از ایشان یاد شده است.

در بعضی سنت‌های اسلامی آنان را به اشتباه ستاره‌پرست دانسته‌اند.اما ایشان خود را پیروان یحیای پیامبر می‌دانند. چراکه عده‌ای از ستاره پرستان اهل حران از ترس خلیفه مسلمین که با آنان اتمام حجت کرده بود خود را به دلیل اغماضی که قرآن نسبت به صابئین روا داشته بود صابئي خواندند.

منداییان در کناره‌های رودخانه‌های دجله، فرات و کارون زندگی می‌کنند. جمعیت آن‌ها را ۷۰ هزار نفر در عراق و ۲۵ هزار نفر در ایران برآورد شده است.اصلی‌ترین رکن دینی آن‌ها غسل تعمید در روزهای یک‌شنبه در آب روان است و در حالی که روحانی آنها آیاتی را می خواند، با لباس مخصوص باید تمام بدن را به زیر آب فرو ببرند. بالاترین ردهٔ روحانیان در میان آن‌ها «گنجور» و پس از آن «تَرمیده» است

شغل بیشتر صابئین مندایی طلا سازی و میناکاری است و بسیار ساده پوش و ساده زیست و بی آلایشی هستند که بیشتر با لباس های سفید یکدست و محاسن بلند در خیابان ها و بازارهای شهر دیده می شوند.

صابئین ابتدا در حدود پالستین (فلسطین امروزی) ساکن بودند اما در دوره پادشاهان اشکانی از ایرانیان در مقابل رومیان حمایت کردند و لذا برای جلوگیری از اذیت و ازار رومیان به ایران و خوزستان و بین النهرین کوچ کردند. آنانی که به خوزستان آمدند در نواحی کرخه و کارون و در شهرهای شوشتر و دزفول ساکن بودند.

در زمان قاجار برخی مبادرت به آزار اینان داشتند که امیرکبیر به نجات اینان همت گماشت. امروزه اینان در سوسنگرد، دزفول، اهواز و ابادان زندگی می کنند و بصورت سنتی بیشتر مذهب خود را پنهان می دارند.

آیین ایشان پیوستگی خاصی با آب دارد. برای نمونه مراسم ازدواج ایشان در کنارآب کارون برگزار می شود. نزد خوزستانیان قدیم ایشان به امانتداری و صداقت ضرب المثل بوده اند. زبان ایشان ترکیبی از پارسی پهلوی (خوزستانی) و زبان عهد عتیق خودشان است که به هیچ یک از زبانهای امروزه دنیا شبیه نیست. ایشان الفبایی مخصوص به خود دارند که برخی از نوشتارهای خود را به ان می نویسند.

کار اینان بیشتر حکاکی ظروف طلا و نقره بوده است و امروزه نیز بسیاری به زرگری مشغولند. معمولاً ایشان(بویژه مسن تر ها) با ریشی بلند و مرتب، سبیلی بلند که روی ریش می اید و نیز عمامه کوچک سفید قابل شناختن هستند

صابئین طبق عادات خود، ارتباطات کمتری با همشهریان برقرار می کنند و بیشتر در مناطق مشخصی در ساحل رودخانه کارون زندگی می کنند،

در نظام جمهوری اسلامی ایران که توجه خاصی به اقلیت های مذهبی شده و با احترام و رعایت حقوق با آنها رفتار می شود، در حاشیه رودخانه کارون حد فاصل پل پنجم اهواز تا پل غدیر سکویی برای انجام آیین های این اقلیت ساخته شده است.

آیین تعمید در مذهب مندایی یکی از مهمترین آیین های این اقلیت است که بطور معمول یکشنبه ها در ساحل رودخانه کارون انجام می شود.

شیخ صالح چحیلی یکی از رهبران این اقلیت می گوید: در این آیین که در چند نوع و برای افراد خاص و مناسبت های خاصی است همراه داشتن مواد لازم برای انجام آن از قبیل نوعی نان و ظروف خاصی نیاز است، ضمن اینکه لازم است که فضایی مناسب برای نشستن، پهن کردن زیرانداز و قرار دادن مواد در ساحل رودخانه و نزدیک به آب مهیا باشد.

دکترمسعود فروزنده در کتاب صابئین ایران‌زمین ، درباره آداب و سنن دینی صابئین مندایی نیز چنین توضیح می دهد: صابئين در روزهاى يكشنبه در آب جارى كارون تعميد مي كنند. قبله شان سمت شمال آسمانى است . نمازشان ركوع و سجود ندارد. سه بار در روز نماز مي خوانند. ازدواج دارند اما طلاق ندارند. هيچ عضو جديد نمي پذيرند. روحانيون شان براى شعائر دينى پولى دريافت نمي كنند بلكه خود صاحب شغل هستند. بيشتر صابئين به زرگرى و نقره كارى مشغولند. عيد نوروز را جشن مي گيرند . به غذاهاى گياهى و ماهى علاقه دارند . ذبح شان با چاقو است و شايعه اينكه آنها حيوانات را خفه ميكنند حقيقت ندارد.

این محقق می افزاید :عروس و داماد قبل از محرم شدن بايد غسل تعميد شوند و يكى از قسمتهاى جالب عروسى آنها اين است كه روحانى سر عروس و داماد را سه بار به آهستگى به هم متصل مي كند كه نمادى از وصل روحانى آنهاست.

آنها در سال ، سي و چهار روز روزه مي گيرند. براى باقى ماندگان طوفان نوح يك غذاى متبرك مثل خيرات درست مي كنند كه حريصه نام دارد كه با عدس تهيه مي شود

فروزنده درباره اينكه چرا اين دين تا كنون ناشناخته و مجهول باقى مانده است ، چنین می گوید: شايد يك دليلش اين است كه بايستى به خاطر آيين غسل تنها در كنار رودخانه هاى منطقه گرمسيرى مانند فرات و كارون زندگى كنند چون به دليل گرما در اكثر روزهاى سال مي توانستند در اب جارى تعميد بجا آورند. از طرف ديگر انها به سياست هيچ علاقه اى ندارند و تبليغ و تبشير و عضو گيرى در اين دين وجود ندارد يعنى ورود ممنوع و خروج آزاد است.

وی درباره نگاه اسلام به مندایی ها می گوید: دربين علماى اسلام معاصر حضرت آيه الله خامنه اى آنها را اهل كتاب دانسته اند و از اين بابت نوعى آرامش براى صابئين بوجود آمده است.

وجود صابئین و انجام مراسم مذهبی آنان در شرایطی که نظام جمهوری اسلامی حتی تسهیلاتی هم برای آنان قایل شده نشانه تعامل مذهبی و صلح دوستی و همزیستی در کنار همه ادیان است و این امری که حتی در کشورهای حامی دمکراسی نیز کمتر به جشم می خورد.

انتهای پیام/