نانو دست و پای مرا بسته است/15 سال گذشته متخصصان نانو اندازه انگشتان دست هم نبودند
سر و کله زدن با دانشجویان و طی کردن راهرو جلسات تعاملی با کشورهای مطرح جایشان را به هم داده اند و سعید سرکار را از بزرگترین آرزوی خود دور کرده است.
به گزارش خبرنگار حوزه فن‌آوری‌های نوین گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان ، بعد از تماس‌های متعدد و تلاش های بسیار ،آفیش اسامی خبرنگاران در دفتز ستاد نانو ریاست جمهوری امکان پذیر شد و با وقت دو ساعتی که دکتر سرکار به ما دادند، سوالهایی که از پیرامون مسائل نانو تکنولوژی و جایگاه کنونی‌اش در کشورمان در ذهن داشتیم، از حضور سعید سرکار جویا شدیم.
سعید سرکار استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی تهران و دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، متولد 1336 کاشان، با حوصله تمام به سوالاتمان اینگونه پاسخ داد.
خودتون رو بیشتر معرفی کنید
تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در کاشان گذراندم. بخشی از دوره کارشناسی در دانشگاه کاشان در رشته ی فیزیک و بخشی دیگر را در امریکا به تحصیل پرداختم. بعد از انقلاب به ایران بازگشتم و سپس برای ادامه ی تحصیل در دوره ی کارشناسی ارشد و دکتری،گرایش فیزیک پزشکی به انگلستان سفر کردم.
بعد از اتمام تحصیلات کجا فعالیت کردید؟
بعد از بازگشت به ایران به عنوان عضو هیئت علمی در دانشگاه علوم پزشکی مشغول به تدریس و تحقیقات شدم. مرکز تحقیقات علوم و تکنولوژی پزشکی در مجتمع بیمارستان امام خمینی (ره) را راه اندازی کردم که فعالیت آن بر طراحی و ساخت تجهیزات پیشرفته پزشکی متمرکز است. این مرکز تاکنون 20 محصول در حوزه ی پزشکی وارد بازار کرده است.
با چنین حوزه ی فعالیتی چی شد که وارد حوزه ی نانو شدید؟
ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در سال 84 شکل گرفت که شورای عالی آن شامل 6 وزیر و 5 اعضای حقیقی بود که از من دعوت شد تا به عنوان عضوی از اعضای حقیقی مشغول به کار در حوزه ی نانو تکنولوژِی شوم البته برای انتخاب اعضای حقیقی به میزان تجربه توجه می شد و افراد برای مشارکت در سیاست گذاری و برنامه ریزی در این جایگاه قرار می گرفتند.
یک شبه دبیری ستاد نانو به شما واگذار شد؟
در ابتدا مسئولیت کارگروه توسعه منابع انسانی بر عهده ی من بود و اکنون دبیری ستاد توسعه نانو.
نانو در آن زمان چه وضعی داشت؟
در سال 2001 که بحث نانو در کشور مطرح شد ،متخصصان کشور به اندازه ی انگشتان دست هم نمی رسیدند و مقاله های مربوط به نانو توسط 14 تن از اساتید دانشگاه ها منتشر می شد. ایران در دنیا رتبه ی 59 و رتبه ی ششم کشورهای اسلامی را دارا بود.
الان چه وضعیتی داریم؟
در حال حاضر رتبه ی هفتم جهانی و رتبه ی نخست کشورهای اسلامی از آن ماست و امیدواریم سال آینده از ژاپن، دارنده ی رتبه ی ششم ،پیشی بگیریم. ما در سند راهبردی 10 ساله ی اول دستیابی به 15 کشور برتر دنیا را در دستور کار داشتیم که خوشبختانه سربلندیم. در خصوص ثبت اختراع نیز به این هدف دست یافته ایم.
چند درصد از پتنت های کشور را بحث فناوری نانو شامل می شود؟
ایده ها علی رغم توانمندی ها و نوآوری ها، به دلیل عدم آشنایی اساتید، دانشجویان و شرکت های دانش بنیان بیشتر به صورت مقالات منتشر می شوند و ثبت اختراعات در مجامع معتبر بین المللی هنوز در موسسات علمی و پژوهشی ما جا نیفتاده است. اکنون بیش از 150 پتنت بین المللی داریم که با وجود اینکه این مقدار 40 درصد تعداد کل پتنت های کل کشور است اما باز هم راضی کننده نیست.
چرا این ضعف پیگیری نمی شه؟
حدود هشت ماهی است که معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری کانون پتنت ایران را حمایت می کند و 90 درصد هزینه ی ثبت اختراعات در حال حاضر تامین است. ظرفیت در کشور موجود است اما توجه به ثبت اختراع باید افزایش یابد.
بازار محصولات نانویی چه مقدار حجم اقتصاد کشور را شامل می شود؟
هنوز حجم اقتصادی مربوط به محصولات نانویی تعریف شفافی ندارد. برخی کشورها به دلیل نبود تعریف مشخص ،هر محصولی که حتی جزیی از آن از فناوری نانو باشد را جزو حجم اقتصادی می داند. کره یکی از این کشورهاست که ادعا می کند بالغ بر چند ده میلیارد دلار اقتصاد کشور، در دست محصولات نانویی است.
چه افداماتی برای تعریفی مشخص از آن صورت گرفته است؟
ما توانسته ایم در رفرنس جهانی محصولات نانو، شغل نانو و اقتصاد نانو را تعریف کنیم و آن را به استاندارد برسانیم تا معیاری برای تشخیص باشد. این استاندارد مورد قبول تمام کشورهای جهان قرار گرفته است.
تاکنون ما در استاندارد جهانی محصولی رو معرفی کرده ایم؟
تاکنون 9 کشور در مجمع جهانی استاندارد خود را تصویب کردند. چهار کشور آن هر کدام سه استاندارد را ثبت کرده اند که کشور ما یکی از آن هاست. سه استاندارد دیگر هم در مرحله ی تصویب داریم و در این حوزه با کره و چین وارد همکاری شدیم.
در کل چند محصول تاییدیه نانو مقیاس دارند؟
در حوزه ی محصول و تجاری سازی بیش از 110 شرکت دانش بنیان ،مرکز رشد و پارک های علم و فناوری داریم و بیش از 170 شرکت که توانسته اند تاییدیه ی نانو مقیاس یا وزارت بهداشت را برای محصولاتشان کسب کنند. و در کل 290 محصول در بازار که تاییدیه گرفتند و فروش می کنند و به کشورهای دیگر صادر می کنند، وجود دارند.
محصولات نانویی چند درصد وطنی هستند؟
تمام محصولات ما منشأ توسعه فناوری و تولیدشان مبتنی بر توانمندی داخل است و هیچ فناوری ای از خارج وارد نکردیم. در حال حاضر با کشورهایی همچون چین ،کره و روسیه پایاپای فناوری مبادله می کنم و صرفا به دنبال جذب تکنولوژی نیستیم.
نفوذ نانو در صنعت تا چه اندازه بوده است؟
فناوری نانو در 9 حوزه ی صنعتی رسوخ کرده و طی 3 فاز این عمل صورت گرفته است.تولید مواد پایه ی نانویی یا همان نانو موادها که در حال تولید انبوه هستیم، ارتقا کیفیت و کارایی محصولات با فناوری نانو و محصولات هوشمند، این 3 فاز هستند. صاحبان صنایع امروز باید به کارگیری این تکنولوژی تقویت کننده در محصولاتشان توجه کنند تا در آینده رقابت پذیری و بازارشان را از دست ندهند.
چگونه صاحبان صنایع با این محصولات آشنا می شوند؟
با کمک وزارت صنایع و معاونت آموزش و پرورش برنامه ی مشترکی داریم که صاحبان صنایع را با شرکت های دانش بنیان مرتبط آشنا کنیم . به همین منظور به فکر برگزاری نمایشگاه های تخصصی و نشست هایی در این زمینه هستیم.
از فروشندگان "جوراب نانو" تقلبی دلخور نیستید؟
در خیلی از کالاها بحث نانو دیده نمی شود اما وقتی فروشندگان برای تبلیغات از اسم "نانو" کمک می گیرند باعث افتخار است که واژه ی "نانو" را ضمانت محصولشان می دانند. البته تاکنون تمرکز ما در حوزه ی تخصصی استفاده از این فناوری بوده و محصولات عامه و خانگی زیاد مطرح نبوده اند.
جوراب نانوی "نانویی" هم داریم؟
بله شرکت هایی هستند که محصولاتشون نظیر جوراب را با تاییدیه ی نانومقیاس عرضه می کند. در مورد این محصول می توانیم بگوییم به ازای هر جوراب تایید شده، 9 جوراب های تقلبی در بازار وجود دارد.
قصد ندارید این تفاوت ها را برای مردم متمایز کنید؟
با سازمان استاندارد برای معرفی "نانو نماد" شریک شدیم و قصد داریم از علامتی به حد اعتبار علامت استاندارد و سیب سلامت برای نشان دادن اصالت محصولات نانویی رونمایی کنیم. البته این روند به کندی در حال پیشروی است که در نظر داریم تا ارایه ی این نماد اقدامی مؤثر در جهت اگاهی 100 درصدی مردم از محصولات دارای تاییدیه صورت دهیم.
چه قدم هایی به سوی آشنایی هر چه زودتر و بیشتر مردم از این محصولات برداشته اید؟
وب سایتی تا دو ماه آینده راه اندازی خواهیم کرد که محصولات خاص با برندهای شناخته شده و تایید شده در آن معرفی شوند تا بلاتکلیفی مردم کاهش یابد و از اثرات منفی این محصولات تقلبی جلوگیری شود.
این نماد جهانی می شود یا فقط روی محصولات ایرانی دیده خواهد شد؟
این نماد قرار است با کشورهایی همچون تایوان ،تایلند ،روسیه و مالزی تعریف شود و طرحی مشترک داشته باشیم و نانو نمادی مشترک ارایه کنیم.
فرض می کنیم این نماد روی محصولات نانویی زده شد،باز هم داروها از جنس این فناوری راه سختی برای معرفی خودشان به متخصصان دارند و هر پزشکی حاضر به استفاده از این داروهای نوظهور نیست، چاره چیست؟
به کارگیری فناوری نانو در تولید داروهایی از جمله داروهای سرطان پیشرفت چشمگیری داشته اما این گونه محصولات فراتر از بازاریابی نیاز به بازارسازی دارند ،اینکه مشتری آن را باور کند و بپذیرد. هرچه مشتری تخصص بالاتری داشته باشد، این باورسازی سخت تر است که سیری طبیعی است اما به آینده امیدواریم.
خانواده از محصولات نانویی استفاده می کنند؟
بله، جوراب نانویی و قرص نانو کورکومین مصرف می کنیم و نتایج مورد قبولی هم داشتند.
فرزندتان هم به نانوتکنولوژی علاقه دارد؟
دخترم در رشته ی معماری تحصیل می کند و سمیناری هم در مورد کاربرد فناوری نانو در معماری و بازسازی و تعمیر آثار تاریخی ارایه داده است.
سفرهای متعددتان بیشتر کاریست یا خانوادگی؟
بیشتر از 90 درصد این سفرها کاریست حتی سفر اخیرم به چین که کاملا خانوادگی برنامه ریزی شده بود به سفر بسیار مهم کاری مبدل شد و تا مسئولان متوجه حضور من در چین شدند جلسات متعددی را، حتی در روز تعطیل صورت دادند که مرا به ناچار از خانواده دور کرد.
لطفا هر مطلب اضافه ای که دارید در اختیار کاربران قرار دهید
در حال حاضر جایگاهی داریم که بسیاری از کشورها خواستار تعامل با ما هستند.نباید فرصت را از دست بدهیم و باید برای در اختیار گرفتن سهم بازار تلاش کنیم. نیروی متخصص در کشور ارزان است بنابراین محصولات مبتنی بر فناوری نانو از سایر کشورها مقرون به صرفه تر می باشد و تعامل با ایران برای کشورها از نظر اقتصادی سودآور خواهد بود.
گفتگو از یاسمن قاسمی
برای آگاهی از آخرین اخبار و پیوستن به کانال تلگرامی باشگاه خبرنگاران جوان اینجا کلیک کنید.
انتهای پیام/
