معادل فارسی کلمات «آرک کتانجنت»، «ایدآلیزیشن» و «ترمپ» چیست؟

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ «مینوی خرد» نام کتابی به زبان فارسی میانه است، که از اواخر دوره ساسانی برجای مانده و به صورت پرسش و پاسخ نوشته شده است. «دانا» از مینوی خرد سوال‌هایی پیرامون مسائل مختلف می‌پرسد، وی نیز به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهد. مینوی خرد توسط دکتر احمد تفضلی به فارسی امروز ترجمه شد. وی برای این کتاب واژه‌نامه‌ای ترتیب داده است. واژه‌نامه آن در سال 1348 و ترجمه کتاب در سال 1354 منتشر شد. در زیر به متن کتاب مینوی خرد اشاره می کنیم:

پرسید دانا مینوی خرد را که کدام را (است) آن شادی که از ناشادی بدتر است؟

مینوی خرد پاسخ داد: (کسی را) که خواسته از بزه اندوخته شده (است)، و بدان شاد بود، پس آن شادیش از ناشادی بدتر (است).

در پرسش شانزدهم کتاب مینوی خرد، آمده است:

کن با بنده‌ات چونت بخشایش (یعنی با بنده‌ات مطابق رحم و مروت خود رفتار کن ) و مرا اندرزت آموز (یعنی اندرزت را به من بیاموز ) بنده‌ات هستم، آگاهم کن.

1- «آرک کتانجنت» (arc cotangent): معادل این کلمه را «آرک کتانژانت» قرار داده‌اند. این کلمه در زبان لاتین به عدد مفروض زاویه‌ای گفته می‌شود، که کتانژانت آن برابر عدد مفروض است. در این معادل ، تغییر حرف «ج» به «ژ» را مشاهده می‌کنیم. این تغییر به دلیل هم مخرج‌ بودن دو حرف به وجود آمده است. مقصود از هم مخرج بودن این است که، محل خروج حرف از دهان در این دو حرف یکسان است. این مسئله را می‌توان در حروفی نظیر «ت – د» و «س-ش» نیز مشاهده کرد. در ساخت این معادل جز تغییر حرف، تغییر کسره به «الف» را مشاهده می‌کنیم. این مسئله نیز به دلیل سهولت تلفظ کلمه روی داده است.

2- «ایدآلیزیشن»  ( ideahization): معادل آن را «‌آرمانی‌سازی» قرار داده‌اند. این کلمه در زبان لاتین به روشی برای برافزایی بازنمایی از شکلی ویژه به شکلی کلی به منظور دستیابی به مفهومی والاتر و نسبی استفاده می‌شود. این کلمه از ترکیب اسم، «یاء» نسبت و بن مضارع فعل «ساختن» و «یاء مصدری» ساخته شده است. این معادل در زبان امروز کاربرد زیادی ندارد، استفاده از «یاء نسبت» در ساخت معادل، کاربرد آن را با مشکل روبرو کرده است. در صورتی که کلمه به شکل «آرمان‌سازی» ساخته می‌شد، امکان کاربرد فراوان آن توسط مردم وجود داشت.

3- «ترمپ» (tramp): معادل آن را «آزاد پیما» قرار داده‌اند. این کلمه در زبان لاتین به نوعی کشتی باربری اتلاق می شود، که تابع برنامه منظم تردد نیست. این معادل از ترکیب دو اسم ساخته شده است. کلمه «آزاد» در این کلمه در  معنای بدون نیاز به مجوز به کارمی‌رود. این مفهوم در شکل دیگر کلمه آزادانه دیده می‌شود. البته این معنای کلمه «آزاد» را در زبان امروز می‌توان دید. این معادل تا اندازه‌ای در زبان امروز کاربرد دارد، که از میزان کاربرد کلمه معادل کاسته است. البته ساکن شدن کسره میان دو کلمه «آزاد» و «پیما» در این امر بی‌تاثیر نبوده است.

انتهای پیام/