چهارشنبه سوری ترقه نیست/ آیینی برای طلب خیر کردن است

به گزارش خبرنگارباشگاه خبرنگاران بجنورد، چهارشنبه‌سوری ترقه نیست، اما سال‌هاست این آیین كهن برای خیلی‌ها شده انفجارهای مهیب و ترقه و بمب‌های دست‌ساز؛ رسمی كه از دل سال‌ها تاریخ و جشن و شادمانی با هزار زحمت خود را به قرن بیست و یكم رسانده حالا به زهر ترقه‌های چینی و مواد انفجاری به معضلی از معضلات شهرهای بزرگ بدل شده است.

شرح مختصری از پیشینه این جشن كهن می‌تواند مشخص كند چهارشنبه‌سوری فقط برافروختن آتش و انفجار ترقه نیست بلكه عید بزرگتری است كه آیین‌های مختلفی چون آتش‌افروزی را در خود جای داده است.

در روستاها و شهرهای كوچك كشور اما چهارشنبه‌سوری همچنان همان حس و حال صمیمی سالیان دور خود را دارد، جشنی سرشار از صمیمت و شادمانی و صله ارحام است.

در بدی مردم آزاری و هولناكی ترقه‌ها و بمب‌های دست‌سازی كه در شب چهارشنبه‌سوری منفجر می‌شود و روح هر جنبده‌ای را می‌آزارد، شكی نیست ، جشن چهارشنبه‌سوری بد نیست اما افراط در این زمینه باعث آزارو اذیت جوانان و نوجوانان و افراد بی گناه در جامعه شده است.

شکستن کوزه وپریدن ازروی آتش رسم های قشنگ بجنورد درشب چهارشنبه سوری

یکی از محققین فرهنگ عامیانه بجنورد درباره جشن چهارشنبه سوری می گوید: 60 سال پیش سنت های خوب و بی خطری اجرا می شد که متاسفانه امروز به فراموشی سپرده شده است.

قاسم مهرنیا می افزاید: درسالهای گذشته شهروندان بجنوردی در کوزه های دسته شکسته ولب پریده یک تکه زغال به نشانه سیاهی زمستان ویک سکه به عنوان صدقه می انداختند و از روی یک بلندی کوزه را به پایین می انداختند و می گفتند سال نو/ کوزه نو .

وی همچنین یکی از رسومات این شب را پریدن از روی 3 کپه آتش به نشانه ریختن کدورت ها درآتش و وارد شدن به سال با دلی پاک و آکنده از مهر و محبت به دیگران و شعر می خواندند زردی من از تو- سرخی تو از من عنوان وتصریح می کند: ملاقه زنی یکی دیگر از رسمهای قشنگ بجنورد بود که بچه ها به درب خانه هارفته و با زدن ملاقه به در صاحبخانه با دادن تنقلات و پول آنها راخوشحال می کردند

این محقق بجنوردی با اشاره به غذاهای محلی پخته شده (به اسم قابلی) در شب چهارشنبه سوری ،گفت: در سالهای نچندان دور مردم در این شب به خانه بزرگتر ها رفته و بانشستن دور کرسی و خوردن تنقلات آمدن بهار و سالی نو را جشن می گرفتند.

وی ابراز امیدواری می کند: رسمهای قشنگ و بی خطرفراموش شده این مرز و بوم جانی دوباره گرفته و ترقه بازی وآتش بازیهای خطرآفرین امروزی کنارگذاشته شود

یکی دیگر از شهروندان بجنوردی می گوید: از ديگر رسم‌هاي اين شب خريد كالاهاي تازه است.

مردم از گذشته بر اين عقيده بودند كه با ورود كالاي تازه كالاي كهنه از خانه خارج مي‌شود كه اين كار هم نشانه‌اي از ورود خير و دفع شر است.

پختن آش گندم درشب چهارشنبه سوری

وی پختن نوعی آش گندم دراین شب را از رسومات گذشته عنوان کرده و اظهار می دارد: درداخل این آش یک منجوق آبی انداخته می شد ومردم براین باوربودند که در موقع خوردن آش ازظرف هرکسی درمی آمد سال جدید ،سال خوبی برایش رقم می خورد.

لیلا اسدی به یکی دیگر از رسمهای این شب اشاره کرده ومی گوید: از ديگر نكات بارز در شب چهارشنبه‌سوري اين است كه اين جشن به نوعي به زن‌ها به ويژه دختران دم‌بخت و از دم بخت گذشته مربوط مي‌شود.

در اين شب مادران، دختران دم‌بخت را به شكلي نمادين با توپ و تشر از خانه بيرون مي‌كردند يا به دنبال چيزي واهي مي‌فرستادند تا در آن هنگامه‌اي غروب در خانه نمانند.

يا رسم قاشق‌زني كه در تهران و ساير شهرهاي ايران رايج بود دختران دم‌بخت چادر بر سر مي‌كردند و با قاشقي كه بر بشقاب مي‌زدند خانه به خانه مي‌رفتند و آجيل شب چهارشنبه‌سوري طلب مي‌كردند و اين آجيل با ‌آجيل نوروزي كه اخيرا رواج يافته است، متفاوت است.

ملاقه زنی

یکی دیگر از اهالی روستای تیمورتاش بجنورد ملاقه زنی را در این شب مرسوم دانسته ومی گوید: درقدیم این رسم به طوری اجرا می شد که جوانان روستا کیسه ای با بند بلند از بالای سوراخ پشت بام همسایه ها به داخل خانه انداخته و خواندن شعرخله، خلته گلده ویا خله ،خله خلتم به هدیه چهار شنبه سوری را از صاحب خانه طلب کرده وسالی خوش وپرخیروبرکت را آرزو می کردند.

جشن آتش‌افروزی یكی از آیین‌هایی كه با جشن‌های سال نو

جشن‌های آتش‌افروزی در ایران باستان قدمتی طولانی دارد اما نمی‌توان گفت:این جشن‌ها فقط مختص ایرانی‌هاست، چنانكه گفته شد این نوع مراسم نزد ملل دیگر رایج بود. در ایران به جز آتش جشن سوری، آتش‌های دیگری هم برافروخته می‌شد. مثل آتش جشن سده. اما چون آتش جشن سوری با آغاز سال نو مقارن است بیشتر از دیگر آیین‌های همنوع در حافظه‌ها جا ماند و عزیز‌تر شد