سرزمین آفتاب و طلای سرخ در انتظار مسافران نوروزی

مسجد جامع قاین

به استناد کتیبه موجود در ایوان مسجد جامع، این بنا در سال 796 هـ. ق به دستور امیر جمشید قارنی ساخته شده است. مسجد جامع قاین از آثار ساخته شده در اواخر دوره ایلخانی و اوایل دوره تیـموری است. این اثر دارای اجزایی از قبیل صحن، ایوان، شبستان‌‌ها، حجره‌ها، در ورودی، پایاب و ساعت آفتابی است. ایوان مسجد شاخص‌ترین عنصر معماری آن است. عمده تزیینات به کار رفته در بنا شامل آجرکاری‌های پیشانی ایوان، نقاشی‌های سطوح داخلی ایوان و تزیینات بکار رفته در محراب‌های دوگانه آن می‌باشد.

مسجد جامع خضری

بنای مسجد جامع خضری در فاصله یک کیلومتری شهر جدید خضری قرار دارد. این فاصله می‌تواند بیانگر وقوع زلزله در سال 1347 باشد که شهر را ویران کرد. بنای اصلی مسجد خضری پس از ویرانی با خودیاری مردم بازسازی شد بنای فعلی بر محل بنای اصلی مسجد مربوط به عصر صفوی بوده است.

مقبره بوذرجمهر

مقبره بوذرجمهر یکی از عرفای نامدار، سیاستمداران و شاعران قرن چهارم و پنجم هجری قمری در 5 کیلومتری جنوب قاین بر دامنه کوه ابوذر قرار دارد. این بنا از بناهای ساخته شده در قرن 6 و 7 هـ. ق می‌باشد. این بنا به شکل چلیپایی و با معماری زیبایی ساخته شده. بقعه آن چهار ایوانی است و گنبد بر فراز این ایوان‌ها استوار شده است. تزیینات گچبری زیر گنبد از زیباترین بخش‌های این بنا محسوب می‌شود. در پشت بقعه، صُفه‌ای ایجاد شده که بناهای جنبی مقبره روی آن بنا شده‌اند. در کنار مقبره بوذرجمهر درخت کهنسالی با عمر 700 سال وجود دارد.

امامزاده زید النار آفریز

زیدابن موسی فرزند امام موسی کاظم (ع) است که بنای مقبره وی ملقب به امامزاده زیدالنار در روستای آفریز در 65 کیلومتری جنوب غربی شهرستان قاین واقع شده است. مصالح و پیمون بنا قدمت آن را به عهد صفوی مربوط می‌کند. ورودی اصلی این مقبره از ضلع شمالی است که دارای مقرنـس‌کاری بسیـار زیبایی‌ست. مقبره امامزاده زیدالنارگنبدی باشکوه و مرتفع دارد که دارای دو پوسته‌ای است که دارای تزئینات کاشی‌کاری با لعابی به رنگ فیروزه‌ای و نقش‌های گل و بته به رنگ سفید است که قسمتی از آن فرو ریخته و از بین رفته است. در داخل گنبدخانه، سنگی خاکستری قرار دارد که مردم نسبت به آن بـاورهای ویژه‌ای دارند.

خانه تاریخی سلطانی (موزه مردم‌شناسی قاین)

بنای خانه قدیمی سلطانی متعلق به خانواده سلطانی از ملاکین و بزرگان قاینات بوده است. این بنا همزمان با بنای قدیمی خانه حقیقی(میر) ساخته شده و با توجه به شباهت‌های فراوان (از لحاظ طرح معماری و تزئینات) که بین دو بنا وجود دارد احتمالاٌ معمار هردو بنا یک نفر بوده است. اصل بنا متعلق به دوره زندیه بوده و در دوره قاجاریه در ایوان زمستانی بنا تغییراتی بوجود آمده است. در اوایل دوره پهلوی در جبهه جنوبی بنا و بر روی ایوان جنوبی (تابستانی)ایوان کوتاه و چند فضای نشیمن ساخته شده است. در دوره‌های بعدی دیواری در میان هر دو اتاق کشیده‌اند تا فضای آن را کوچکتر نمایند. این عمل باعث شده تا فضای باقیمانده در پشت دیوارهای الحاقی به انبار تبدیل شده و از زیبایی فضای اصلی کاسته شود.

تزئینات بکار رفته در بنا شامل رسمی‌بندی‌ها، تزئینات خاص بخاری‌های دیواری، تزئینات خاص گچبری داخل حیاط که خود شامل قاب‌بندی و نقش‌های گچی می‌باشد. این بنا در سال 82 توسط شهرداری و شورای اسلامی خریداری و جهت تبدیل شدن به موزه مردم‌شناسی در اختیار اداره میراث فرهنگی قرار گرفته تا پس از مرمت کامل تغییر کاربری به آن داده شود. این عمل باعث شده تا فضای باقیمانده در پشت دیوارهای الحاقی به انبار تبدیل شده و از زیبایی فضای اصلی کاسته شود.

خانه قارنی

بنای خانه قارنی در بافت قدیمی شهر قاین واقع شده است با در نظر گرفتن شواهد موجود ساخت بنا به دوره قاجاریه باز می‌گردد. این بنا دارای ایوان ورودی در ضلع شرقی می‌باشد که توسط یک هشتی دالان به حیاط مرتبط می‌گردد. ایوان زمستانی در ضلع شرقی واقع شده است و فضای ارتباطی در دو طرف ایوان، دو اشکوبه بوده و دسترسی به آن از طریق فضای ارتباطی ضلع شمالی ایوان امکان‌پذیر است. ایوان تابستانی در ضلع غربی بنا قرار دارد. بخش انتهایی ایوان و فضای دو طرف آن دو اشکوبه است. در ضلع شمالی بنا چهار اتاق قرار دارد که دو اتاق آن به صورت تو درتوست در ضلع جنوبی فضاهایی شامل انبار، دو فضای نشیمن و فضای جانبی دیگر قرار دارد فضاهای اصطبل، حمام، مطبخ، انبار مواد غذائی و فضای مسکونی خدمه خانه در ضلع شرقی بنا واقع شده است که متاسفانه تخریب گردیده است. اکثر فضاها دارای پوشش طاق و تویزه و عرقچین است. تزئینات بنا شامل رسمی‌بندی، گچبری، گل و بوته‌های اسلیمی، بخاری دیواری اتاق‌ها و غیره است.

قلعه کوه قاین

قلعه کوه قاین اثری عظیم و شاخص با چندین هکتار مساحت است که از قلاع دوره سلجوقی و یکی از پایگاه‌های عمده فداییان دوره اسماعیلیه است. این قلعه بر فراز کوهی مشرف بر شهر قاین ساخته شده است که از سمت جنوب و شرق به کوهستان و از سمت غرب و شمال به دشت قاین محدود می‌شود. قلعه با تابعیت از ناهمواری‌های کوه از دو بخش متمایز که یکی متعلق به سربازان و دیگری بخش امیرنشین بوده ساخته شده است. فضاهای داخلی آن شامل اتاق‌ها، برج‌ها، آب انبارهای متعدد و راهروهای ارتباطی است

پلسنسیان (غار فارسان)

پل سنگی فارسیان در ٦٢ کیلومتری شمال شهرستان قاین، ١٢ کیلومتری شمال شهر خضری و ٢ کیلومتری شمال شرق روستای ثغوری واقع شده است. این منطقه از نظر تفرجگاهی از شرایط مناسبی برخوردار است. پل سنگی با طول ٣٠ متر و ارتفاع ٢٠ متر به همراه چندین غار کوچک و بزرگ پناه گاه پرندگان شکاری و خصوصاً کبوتر وحشی است./س