گزارش/قرارگاه مهندسی فرهنگی کشور
مسامحه با اساتيدي که فرهنگ شرق‌و غرب را در سر مي‌پرورانند جوانان را به انحراف مي‌کشاند
متدین انقلابی اعم از اساتید متعهد و معلمان وطن‌خواه اسلامی و دانشجویان انقلابی موظفند با هشیاری بدون غفلت از این مسأله مهم به دانشگاه‌ها و مدارس و آنان که هنوز خواب رژیم سابق را می‌بینند و رویّه فرهنگ شرق و غرب را در سر می‌پرورانند، اجازه ندهند که خارج از دروس موظف خود به صحبت‌های انحرافی بپردازند و در صورتی که نصیحت بر آنان اثر نداشت به شورای عالی انقلاب فرهنگی، اطلاع دهند و بدانند با مسامحه در این امر به تدریج در دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها خط انحرافی نفوذ خواهد کرد.
به گزارش خبرنگار دانشگاه باشگاه خبرنگاران، امروز همزمان با تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی است که به فرمان رهبر کبیر انقلاب اسلامی آغاز به کار کرد، به همین علت لازم دانستیم تا درباره اهداف و نحوه تشکیل و وظایف این شورا گزارشی تهیه کنیم.
لزوم تشکیل شورای انقلاب فرهنگ
شکل‌گیری انقلاب اسلامی در سال 1357 و ظهور نظام جمهوری اسلامی ایران تحولی بنیادین در تمامی عرصه‌های کشور را الزامی ساخت چراکه پایه‌های ساختاری نظام طاغوت با اصل نظام جمهوری اسلامی متفاوت بود و باید تغییرات جدی در تمامی زمینه‌ها حاصل می‌شد.
یکی از عرصه‌هایی که تغییر در ساختار آن از واجبات به شمار می‌آمد عرصه فرهنگ بود چرا که با آن جایگاه ویژه و پایگاه ممتازی که فرهنگ در عرصه هر اجتماع داشته و به واقع هویت آن اجتماع و وجه ممیزه نظام ها از یکدیگر می‌باشد، تصور تغییر در نظام بدون تغییر در فرهنگ حاکم بر آن ، تصوری غیر منطقی خواهد بود.
تشکیل شورای انقلاب فرهنگی به فرمان امام خمینی(ره)
امام خمینی (ره) با صدور پیام نوروزی در اول فروردین 1359 برای تشکیل ستاد شورای عالی انقلاب فرهنگی نقطه عطفی در تاریخ انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است که ایشان در بند یازده این پیام بر ضرورت ایجاد "انقلاب اساسی در دانشگاه‌های سراسر کشور"، "تصفیه اساتید مرتبط با شرق و غرب" و "تبدیل دانشگاه به محیطی سالم برای تدوین علوم عالی اسلامی" تأکید کرده‌اند.
پس از صدور پیام امام خمینی(ره)، اعضای شورای فرهنگی با ایشان ملاقات کرده و بیانیه‌ای در مورخ 29/1/59 صادر کردند که در این بیانیه مطرح شد: "دانشگاه باید از حالت ستاد عملیاتی گروههای گوناگون خارج شود".
در این بیانیه، سه روز مهلت برای برچیده شدن دفاتر و تشکیلات گروه‌ها در دانشگاه‌ها تعیین و تاکید شد که امتحانات دانشگاهی باید تا 14 خرداد به پایان رسیده و از 15 خرداد دانشگاه‌ها تعطیل و هرگونه اقدام استخدامی و مانند آن در دانشگاه متوقف شود و نظام آموزشی کشور اقدامات خود را براساس موازین انقلابی و اسلامی برنامه‌ریزی کند.
پس از تعطیل رسمی دانشگاه‌ها، امام خمینی(ره) در تاریخ 1359.03.23 فرمانی را مبنی بر تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی صادر کردند. طبق این فرمان امام خميني ستاد انقلاب فرهنگی در سال 1359 شکل گرفت و پس از دو سری تغییر در این ستاد توسط ایشان در سال 1363 عنوان شورای عالی انقلاب فرهنگی به خود گرفت.
محورهای عملکردی شورای انقلاب فرهنگی
شورای تازه تأسیس انقلاب فرهنگی طبق فرمان امام راحل و همچنین ضرورت‌های موجود کشور، کار خود را در حوزه تعلیم و تربیت آغاز کرد که محورهای اصل عملکرد این نهاد بر محورهای "تربیت استاد"، "گزینش افراد شایسته برای تدریس در دانشگاه‌ها"، "گزینش دانشجو"، "اسلامی کردن جو دانشگاه‌ها"، "تغییر برنامه های آموزشی دانشگاه‌ها بر اساس فرهنگ اسلامی" و رسیدگی به دبیرستان‌ها و دیگر مراکز آموزشی، متمرکز می‌کند.
در همین زمینه رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، حضرت امام خمینی(ره) فرمودند: ضوابط و قواعدي را كه شوراي محترم عالي انقلاب فرهنگي وضع مي‌نمايند بايد ترتيب آثار داده شود.
همان‌طور که از نام ستاد شورای عالی انقلاب فرهنگی مشخص است، این ستاد باید در زمینه‌های فرهنگی فعالیت کرده و زیرساخت‌های اصلی فرهنگی را در کشور نهادینه کند.
هر چند که شورای عالی انقلاب فرهنگی از سال 64 "شورای فرهنگ عمومی" را به عنوان متولی امورمهمی همچون بسط فرهنگ اسلامی و مقابله با مظاهر منحط فرهنگ‌های بیگانه، تدوین طرح‌هایی برای هماهنگی کوشش‌های فرهنگی و هنری و تبلیغی، معرفی فرهنگ اسلامی در سطح جهانی، مطالعه و ارزیابی وضع فرهنگ عمومی کشور، تدوین سیاست‌های رشد و شکوفایی استعدادها، تصویب اساس‌نامۀ انجمن‌ها، گروه‌ها، مؤسسات و مراکز فرهنگی و هنری غیر آموزشی، تصویب ضوابط اعطای جوایز و نشان‌های فرهنگی و هنری و ...، تشکیل داده است؛ اما توجه بیشتر شورای عالی انقلاب فرهنگی به مباحث حوزه تعلیم و تربیت به گونه‌ای بوده که این تصور به وجود آمده که گویا این شورا فرهنگ را معادل آموزش یا تعلیم و تربیت می‌داند.
تار و پود غبار گرفته فرهنگ کشور در زمان انقلاب
در آغازین سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بنا به ضرورت نهادهای مختلف یکی پس از دیگری با مایه‌هایی از فرهنگ اسلامی و انقلابی پا گرفت اما فرهنگ حاکم بر نهادهای فراگیری همچون آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها، که ریشه در گذشته و فرهنگ دوران قبل از انقلاب اسلامی داشت، مسأله ساده‌ای نبود که بتوان در کوتاه مدت، تحولات لازم را در آن‌ها به وجود آورد. از طرف دیگر ادامه کار آن‌ها با همان وضع سابق به مصلحت نبود.
در این ایام، گروهک‌های مختلف، دانشگاه‌ها را عرصه تاخت و تاز خود ساخته و روند تحصیل و تدریس را مختل کرده بودند، فرهنگ حاکم بر روابط و مناسبات و به‌طور کلی جهت‌گیری دانشگاه دربسیاری از زمینه‌ها در تعارض با اعتقادات و ارزش‌ها و فرهنگ انقلابی اسلامی نظام اجتماعی جامعه بود و با آن هم‌خوانی نداشت. بنابراین بازساری و تحول در ابعاد گوناگون نظام دانشگاهی برای رفع تنش‌های ناشی از عدم انطباق با جامعه و ارتباط مؤثر و مفید با نظام فرهنگی و ارزشی جامعه ضرورتی اساسی بوده که تحقق این امر به پویایی و کارآمدی دانشگاه و تعادل و پویایی نظام اجتماعی کل نیز کمک شایانی می‌کرد.
در آن مقطع زمانی در زمینه تغییر و تحول در نظام دانشگاهی دو نظریه کلی وجود داشت: 1- دانشگاه‌ها همچنان به راه خود ادامه دهند و برنامه‌ریزی‌های تازه به تدریج انجام شود و کادرهای مناسب انتخاب شوند، 2- دانشگاه‌ها برای مدتی تعطیل شوند و دانشجویان به فعالیت‌های انقلابی از جمله شرکت در نهضت سواد آموزی، جهاد سازندگی و ... بپردازند و در این فاصله زمان لازم برای مسئولین به وجود آید تا برنامه‌ای دقیق برای تغییرات اساسی در دانشگاه‌ها طراحی کنند.
در مجموع و بنا به ضرورت‌ها عملاً نظریه دوم عملیاتی شد و با توجه به لزوم تغییر بنیادین در برنامه‌های آموزشی و تربیتی و خصوصا جو حاکم بر دانشگاه‌ها، مدتی تمام دانشگاه‌های کشور تعطیل شد و به فرمان امام خمینی ستاد انقلاب فرهنگی به منظور ساماندهی امور فرهنگی مدارس و دانشگاه‌ها تشکیل شد.
در ادامه تعطیلی دانشگاه‌ها ستاد انقلاب فرهنگی از صاحب‌نظران متعددی برای همکاری و اظهار نظر دعوت کرد و در اولین گام گروههای برنامه‌ریزی در رشته‌های پزشکی، فنی و مهندسی، علوم پایه کشاورزی، علوم انسانی و هنر تشکیل شد.
لزوم ترمیم شورای انقلاب فرهنگی
از آنجایی که مدیریت دانشگاه‌ها در گذشته هماهنگ با فرهنگ اسلامی جامعه نبود، باید تغییراتی در مدیریت دانشگاه‌ها هم به عمل می‌آمد و سازمان دانشگاه‌ها نیز دگرگون می‌شد و مهم‌تر از همه، باید در محیط دانشگاه‌ها جو اسلامی حاکم می‌شد. برای این منظور، کمیتهای در ستاد انقلاب فرهنگی با عنوان "کمیته اسلامی کردن دانشگاه‌ها" ، تشکیل شد.
در شهریورماه سال 62 با توجه به نظر امام (ره) مبنی بر لزوم ترمیم و تقویت ستاد انقلاب فرهنگی و مخصوصاً حضور مسئولان اجرایی در آن و به دنبال نامه رئیس جمهور وقت (حضرت آیت الله خامنهای)، امام خمینی(ره) در تاریخ 8/6/62 طی نامه ای به پیشنهاد رئیس جمهور مبنی بر ترمیم و تکمیل ستاد انقلاب فرهنگی پاسخ دادند و نخست وزیر، وزرای فرهنگ و آموزش عالی و فرهنگ و ارشاد اسلامی، دو نفر دانشجو به انتخاب جهاد دانشگاهی و آقایان "علی شریعتمداری"، "احمد احمدی"، "عبدالکریم سروش" و "مصطفی معین" را به عنوان اعضای ستاد انقلاب فرهنگی تعیین فرمودند.
با بازگشایی دانشگاه‌ها و توسعه مراکز آموزشی و گستردگی فعالیت ستاد انقلاب فرهنگی ضرورت تقویت این نهاد بیش از پیش احساس شد به طوریکه در 19 آذر 1363 دومین ترمیم عمده ستاد انقلاب فرهنگی توسط حضرت امام خمینی (ره) انجام گرفت و با تغییر عنوان و ترکیب جدید اعضاء، شورای عالی انقلاب فرهنگی با ترکیبی جدید تشکیل شد. در این فرمان آمده است:
اکنون که با تأییدات خداوند متعال و عنایت و دعای حضرت بقیه الله روحی لمقدمه الفداء دانشگاه‌ها و مدارس عالی کشور کار خود را در سطح وسیعی شروع کرده‌اند و حرکت سازندگی با تمام ابعادش در کشور اسلامی رو به گسترش است و مغزهای متعهد و متخصص به فعالیت‌های پرارج خود ادامه می‌دهند. با اخراج کارشناسان خائن اجنبی و فرار کارشناسان غرب و شرق‌زده که کشور را وابسته به خارج در تمام ابعاد نموده بودند، نیاز مبرم به متخصصان متعهد و اسلام‌شناسان متخصص و مغزهای متفکر وطن‌خواه و نیروهای فعال و ماهر و اساتید و مربیان و معلمان معتقد به اسلام و استقلال کشور درتمام کشور محسوس و در علوم دانشگاهی و فرهنگ مترقی محسوس‌تر می باشد و ضرورت توسعه و اصلاح مراکز آموزشی انقلاب فرهنگی به معنای واقعی هر روز روشن تر می گردد.و به حمدالله ستاد انقلاب فرهنگی، در مدت کوتاهی که از عمرش گذشته خدمت‌های ارزنده و گام‌های مفید و مؤثری در این امر حیاتی برداشته و مورد تقدیر و تشکر است. ولی خروج از فرهنگ بدآموز غربی و نفوذ و جایگزین شدن فرهنگ آموزنده اسلامی-ملی و انقلاب فرهنگی در تمام زمینه‌ها در سطح کشور آن چنان محتاج تلاش و کوشش است که برای تحقق آن سالیان دراز باید زحمت کشید و با نفوذ عمیق ریشه‌دار غرب مبارزه کرد و ما می دانیم که اگر با دقت ریشه‌یابی کنیم، آن چه بر ملت ما گذشته و اکنون می‌گذرد حتی جنگ تحمیلی، سرچشمه از دانشگاه غرب‌زده و متخصصان غیر متعهد و وابسته گرفته است. مع هذا متدین انقلابی اعم از اساتید متعهد و معلمان وطن‌خواه اسلامی و دانشجویان انقلابی موظفند با هشیاری بدون غفلت از این مسأله مهم به دانشگاه‌ها و مدارس و آنان که هنوز خواب رژیم سابق را می‌بینند و رویّه فرهنگ شرق و غرب را در سر می‌پرورانند، اجازه ندهند که خارج از دروس موظف خود به صحبت‌های انحرافی بپردازند. و در صورتی که نصیحت بر آنان اثر نداشت به شورای عالی انقلاب فرهنگی که شکل گرفته است و انجام وظیفه می‌کند، اطلاع دهند و باید بدانند با مسامحه در این امر به تدریج در دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها خط انحرافی نفوذ خواهد کرد و در پیشگاه خداوند متعال مسئول هستند.
آخرین تغییرات در شورای انقلاب فرهنگی
پس از دو ترمیم کلی که در دوران حضرت امام خمینی (ره) انجام گرفت، سومین ترمیم عمده شورای عالی انقلاب فرهنگی توسط مقام معظم رهبری انجام می شود. حضرت آیت‌الله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در تاریخ 14/9/75 با صدور پیامی ضمن تعیین ترکیب جدید اعضای شورای عالی بر اهمیت جایگاه و وظایف خطیر آن نیز تأکید نموده و می‌فرمایند:
"شورای عالی انقلاب فرهنگی که با تدبیر حکیمانه امام راحل عظیم الشان به جای ستاد انقلاب فرهنگی پدید آمد، نقش فعال و مؤثری را در عرصه‌های امور فرهنگی کشور به خصوص دانشگاه‌ها ایفا کرد و برکات زیادی از خود به جای گذارد. اکنون با پیشرفت کشور در کار سازندگی و گسترش دامنه نیاز به دانش و تخصص و لزوم فراگیری علوم و فنون و پرورش محققان و نوآوران و استادان و متخصصان کارآمد، اهمیت این بخش از مسایل فرهنگی تأکید مضاعف یافته است. توسعه دانشگاه‌ها و پژوهشگاهها و دیگر مراکز آموزش و آموزش عالی که پاسخ طبیعی به آن نیاز است و افزایش چشم‌گیر کمیت دانشجویی، به نوبه خود تکالیف تازهیی را بر عهده مسئولان امور فرهنگی کشور میگذارد که برتر از همه آن‌ها اولاً کیفیت بخشیدن به مایه‌های علم و تحقیق در این مراکز و ثانیاً پرداختن به تربیت معنوی دانشجویان و هدایت فکر و عمل آنان است".
در بخشی دیگر از این پیام، با اشاره به هجوم فرهنگی همه جانبه دشمنان به ارزشهای اسلامی، فرهنگ اصیل ملی و باورهای مردم آمده است:
"همه این حقایق مهم و هشداردهنده مسئولان فرهنگی کشور را به تدبیری برتر و اهتمامی بیشتر و تلاشی گسترده‌تر فرا می‌خواند و به ویژه شورای عالی انقلاب فرهنگی را که در جهاد ملی با بیسوادی و عقب ماندگی علمی و تبعیت فرهنگی، در حکم ستاد مرکزی و اصلی است، به تحرک و نوآوری و همت گماری برمیانگیزد".
بدین ترتیب شورای عالی انقلاب فرهنگی وارد مرحله جدید از حیات تشکیلاتی شد. در این مرحله شورای عالی انقلاب فرهنگی موظف گردید در رأس فعالیت‌های خود به "مدیریت فرهنگی" جامعه در عرصه‌های مختلف بپردازد و با سیاستگذاریهای اصولی خود زمینه را برای پیدایش جامعهای بهرهمند از حیات طیبه الهی فراهم سازد.
لزوم دقت در اصل عملکرد شورای انقلاب فرهنگی
آنچه پیام‌های امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری در ارتباط با ایجاد ستاد انقلاب فرهنگی و ترمیم‌های آن به نظر می‌رسد، مراد از انقلاب فرهنگی انقلاب آموزشی نبوده است و یا فرهنگ را صرفاٌ معادل آموزش ندانسته‌اند، بلکه به جهت نقش و تاثیر آموزش و فضای آموزشی بر فرهنگ جامعه، تاکید اولیه بر اصلاح و تحول آموزش و تعلیم و تربیت بوده است.
رهبر معظم انقلاب در تیرماه سال1364 زمانی که رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده‌اند در پاسخ به این سؤال کارشناسان روابط عمومی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر اینکه اهم اهدافی که شورای عالی انقلاب فرهنگی در پیش دارد چیست؟ و برای رسیدن به این اهداف شورا چه وظایفی را پذیرفته است ؟فرمودند:
"اگر بخواهیم به صورت مختصر هدفهای شورای عالی انقلاب فرهنگی را ذکر کنیم بایستی همان کلمه انقلاب فرهنگی را تکرار کنیم یعنی: شورای عالی هدفش همه‌جانبه کردن و استمرار بخشیدن به انقلاب فرهنگی است. ... دوباره زنده کردن و رو آوردن به مفاهیم اسلامی و فرهنگ اسلامی و عمومی کردن این فرهنگ وپویا کردن فرهنگ جامعه، و دور کردن عناصر مضّر و منحرف کننده از فرهنگ کنونی جامعه، جذب عناصر تکمیل کننده و مفید برای فرهنگ، است ... که در همان کلمه انقلاب فرهنگی گنجانده شده است".
ایشان در ادامه پاسخ به این سؤال افزودند:
....در پنجاه و چند سال اخیر در کشور ما تلاش زیادی شده بود برای این که بخشهای مضر و تباه‌گری از فرهنگ غربی را در ملت ما و در ذهنیت جامعه ما نفوذ بدهند. یکی از هدفهای انقلاب فرهنگی پیراستن و پالایش ذهنی جامعه از آن تزریق شده‌های مضر و مخرب است و اما در پاسخ به این سؤال که چه روشی یا وظیفه‌ای را برای خودمان پذیرفتیم؛ باید در آغاز بگوییم که ما در کار حرکت فرهنگی یک خلاء عمیق را همواره احساس می‌کردیم و آن خلاء سیاست‌گذاری و تعیین خطوط کلی بود این خلأ را شورای عالی انقلاب فرهنگی پر خواهد کرد. حتی دستگاه‍‌هایی که برای پیاده کردن انقلاب فرهنگی قبلاً به وجود آمده‌اند بیشتر درگیر اجرائیات شدند تا سیاست‌گذاری؛ در حالی که اگر سیاست‌گذاری درست نباشد، اجرای درست هم وجود نخواهد داشت. ما در شورای عالی انقلاب فرهنگی از این که خودمان را مشغول و معطل به مسائل اجرایی بکنیم شدیداً برکنار داشتیم. به دو دلیل:
اول این که فرصت کافی برای سیاست‌گذاری یعنی پرداختن به آن خلاء بزرگ و اساسی برای شورا باقی بماند.
دوم این که در کار اجرا وجود دو مسئول و دو قطب، مصداق ضرب‌المثل دو آشپز بودن است که کار را خراب می‌کند. یعنی وقتی که دو دستگاه اجرایی، کار واحدی به عهده‌شان گذاشته شده کارهایی که قابل تداخل با یکدیگر است طبیعی است که آن کار یا خوب در نخواهد آمد یا هرگز انجام نمی‌گیرد یا بد انجام می گیرد. لذا شورا از این که در کارهای اجرایی که به هر حال مسئول مستقیم و قانونی دارد خودش را آلوده و دچار بکند، پرهیز کرده و خواهد کرد. بنابراین کار ما سیاست‌گذاری است و این وظیفه‌ای است که به عهده گرفتیم. البته در مسائل حاد و فوری فرهنگی که عمدتاً در زمینه بخش دانشگاه‌ها از مجموعه انقلاب فرهنگی خواهد بود ممکن است که شورا دخالت‌ها یا اقداماتی کرده و یا تصمیم‌هایی بگیرد لیکن این امر کلیّت نخواهد داشت و همیشگی هم نخواهد بود.
در ادامه همین مصاحبه مقام معظم رهبری در ارزیابی فعالیت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌فرمایند:
ما عمده فعالیت‌هایمان و عمده فعالیت‌های شورا تا کنون در زمینه مسائل مربوط به آموزش عالی دانشگاه‌ها بوده در حالی که دو بخش عمده دیگر که حوزه مسئولیت آموزش و پرورش و حوزه مسؤولیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است تا کنون در شورا به صورت حقیقی و جدی مطرح نشده و شورا به مسایل آن‌ها کمتر پرداخته یا هیچ نپرداخته است. ما راه طولانی در پیش داریم، روند و آهنگ حرکت خوب بوده لکن تداوم این حرکت تا مدت‌های طولانی‌تری مطمئناً لازم خواهد بود.
طی دیدارهای مختلف اعضای شورای عالی انقلاب با مقام معظم رهبری مأموریت‌های مهم این ستاد توسط ایشان به طور واضح مشخص و تأکید شده است. و در تاریخ 14/9/75 حکمی مبنی بر تقویت شورای عالی و ترکیب جدید اعضای آن صادر شد که بخشی از آن مرتبط با دانشگاه‌ها و بخش دیگر و گسترده‌تر مربوط به سایر عرصه‌های امور فرهنگی و به ویژه فرهنگ عمومی و مواجهه با تهاجم فرهنگی است. در این حکم آمده است:
"تقویت این شورا در شرایط نوین وظیفه‌ای بر دوش اینجانب است که به کمک الهی با ترکیب تازه و مخاطب‌سازی دوباره صورت می‌پذیرد."
رهبر عالی‌قدر انقلاب نخستین وظیفه شورای عالی را در دوره تازه، تدوین شرح وظایف و ترسیم خطوط کلی فرهنگ کشور ابلاغ فرمودند.
علاوه بر این مقام معظم رهبری طی دیداری که در تاریخ 26/9/81 با اعضای شورا داشتند، جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی را در کشور بی‌بدیل و این شورا را "اتاق فرمان فرهنگی کشور" و "مرکز مهندسی فرهنگی کشور" معرفی نموده و در این زمینه فرمودند:
"این مجموعه در کشور بی‌بدیل است. در مدیریت راهبردی فرهنگی، ما به غیر از این مجموعه، هیچ مرکزی را در کشور نداریم، بخشهای مختلف چه دولت، چه مجلس، چه حتی مجمع تشخیص مصلحت، همان‌طور که اشاره کردند، وظایفی دارند، اما هیچ‌کدام وظیفه‌یی را که این شورا بر عهده دارد و الان در قالب شرح وظائف و مواد و بندهای گوناگون تدوین شده است بر عهده ندارند. بنابراین مرکز بی‌بدیل است. این جا را در واقع باید اتاق فرمان فرهنگی کشور یا ستاد عالی فرهنگی و علمی دستگاه‌های کشور، اعم از دستگاه‌های فرهنگی و سایر دستگاه‌ها و مرکز مهندسی فرهنگی کشور به حساب آورد."
همچنین رهبر معظم انقلاب درباره رسالت شورای عالی انقلاب فرهنگی فرمودند:
"فرهنگ کشور کاملاً به یک نظم و جهت‌گیری و جهت‌یابی و انسجام بخشهای گوناگون دولتی و غیردولتی در باب فرهنگ احتیاج دارد و در این جاست که این مقوله می‌تواند تأمین شود، نه در کمیسیون دولت، نه درکمیسیون مجلس و نه در هیچ جای دیگر، این مقصود عملی نیست."
ایشان در زمینه اهمیت و شاُن مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز چنین فرمودند:
"همه مسئولان دولتی باید وظیفه خود بدانند مصوبات (شورای عالی انقلاب فرهنگی) را اجرا کنند، آنچه مهم است، این است که مصوبات اینجا، باید اجرا شود. مصوبه این شورا باید به وسیله دبیرخانه ابلاغ و اجرای آن به وسیلۀ آقای رئیس جمهور تضمین شود، یعنی وزارت آموزش و پرورش، نه وزارت علوم، نه وزارت بهداشت و نه وزارت ارشاد جرأت نکند مصوبه را اجرا نکنند، باید حتماً اجرا کنند. ما این همه آدم‌های صاحب فکر را که یک ساعت از وقت‌شان چقدر ارزش دارد، آن هم برای چنین کار مهمی در این شورا جمع کرده‌ایم. اگر مصوبات اجرا نشود، معنی ندارد."
حال که مقام معظم رهبری در بیانات خود شورای عالی انقلاب فرهنگی را قرارگاه اصلی مهندسی فرهنگی کشورو اتاق فرمان فرهنگی کشوردانسته و این ستاد را پیگیر تحول در تمامی عرصه‌های فرهنگی مطرح کردند، لازم است شورا با تغییر رویکرد و محور و با درک صحیح از کار فرهنگی و کار قرارگاهی این مطالبه رهبری را به سرانجام برسانند.
هر چند که در ابتدا به نظر می‌رسید بخش آموزش عالی در بحث مسائل فرهنگی مرتبط با شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح بوده؛ اما هدف اصلی تشکیل این شورا صرفاَ تحول و یا به عبارت صحیح‌تر انقلاب در حوزه تعلیم و تربیت چه در سطح عمومی وچه سطح عالی نبوده است.
حال که از شرایط ابتدایی انقلاب فاصله گرفته و در مسیر جدیدی از دستاوردهای انقلاب عظیم اسلامی ایران قرار گرفته‌ایم و همچنین جنگ فیزیکی جایگاه خود را به جنگ نرم در فرهنگ غنی و تمدن اسلامی تغییر داده است. و مهم‌تر از همه موارد تأکید مقام معظم رهبری، مبنی بر اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی متولی مدیریت فرهنگی جامعه، اتاق فرمان فرهنگی کشور و مرکز مهندسی فرهنگی کشور است و ایشان شورا را قرارگاه فرهنگی کشور دانسته‌اند؛ شورای عالی انقلاب باید با توجه به مفهوم فرمان امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب درباره این ستاد، و همچنین تغییرات مفهومی فرهنگ در بستر تاریخ و نگاه عمیق، مفهوم قرارگاه و کارقرارگاهی را در دستور کار خود قرار داده و با عملکرد صحیح و گام‌های مستحکم، مسیر رشد و ارتقاع صحیح فرهنگ و تمدن اسلامی را هموار کنند.
انتهای پیام/
لزوم تشکیل شورای انقلاب فرهنگ
شکل‌گیری انقلاب اسلامی در سال 1357 و ظهور نظام جمهوری اسلامی ایران تحولی بنیادین در تمامی عرصه‌های کشور را الزامی ساخت چراکه پایه‌های ساختاری نظام طاغوت با اصل نظام جمهوری اسلامی متفاوت بود و باید تغییرات جدی در تمامی زمینه‌ها حاصل می‌شد.
یکی از عرصه‌هایی که تغییر در ساختار آن از واجبات به شمار می‌آمد عرصه فرهنگ بود چرا که با آن جایگاه ویژه و پایگاه ممتازی که فرهنگ در عرصه هر اجتماع داشته و به واقع هویت آن اجتماع و وجه ممیزه نظام ها از یکدیگر می‌باشد، تصور تغییر در نظام بدون تغییر در فرهنگ حاکم بر آن ، تصوری غیر منطقی خواهد بود.
امام خمینی (ره) با صدور پیام نوروزی در اول فروردین 1359 برای تشکیل ستاد شورای عالی انقلاب فرهنگی نقطه عطفی در تاریخ انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی ایران است که ایشان در بند یازده این پیام بر ضرورت ایجاد "انقلاب اساسی در دانشگاه‌های سراسر کشور"، "تصفیه اساتید مرتبط با شرق و غرب" و "تبدیل دانشگاه به محیطی سالم برای تدوین علوم عالی اسلامی" تأکید کرده‌اند.
پس از صدور پیام امام خمینی(ره)، اعضای شورای فرهنگی با ایشان ملاقات کرده و بیانیه‌ای در مورخ 29/1/59 صادر کردند که در این بیانیه مطرح شد: "دانشگاه باید از حالت ستاد عملیاتی گروههای گوناگون خارج شود".
در این بیانیه، سه روز مهلت برای برچیده شدن دفاتر و تشکیلات گروه‌ها در دانشگاه‌ها تعیین و تاکید شد که امتحانات دانشگاهی باید تا 14 خرداد به پایان رسیده و از 15 خرداد دانشگاه‌ها تعطیل و هرگونه اقدام استخدامی و مانند آن در دانشگاه متوقف شود و نظام آموزشی کشور اقدامات خود را براساس موازین انقلابی و اسلامی برنامه‌ریزی کند.
پس از تعطیل رسمی دانشگاه‌ها، امام خمینی(ره) در تاریخ 1359.03.23 فرمانی را مبنی بر تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی صادر کردند. طبق این فرمان امام خميني ستاد انقلاب فرهنگی در سال 1359 شکل گرفت و پس از دو سری تغییر در این ستاد توسط ایشان در سال 1363 عنوان شورای عالی انقلاب فرهنگی به خود گرفت.
محورهای عملکردی شورای انقلاب فرهنگی
شورای تازه تأسیس انقلاب فرهنگی طبق فرمان امام راحل و همچنین ضرورت‌های موجود کشور، کار خود را در حوزه تعلیم و تربیت آغاز کرد که محورهای اصل عملکرد این نهاد بر محورهای "تربیت استاد"، "گزینش افراد شایسته برای تدریس در دانشگاه‌ها"، "گزینش دانشجو"، "اسلامی کردن جو دانشگاه‌ها"، "تغییر برنامه های آموزشی دانشگاه‌ها بر اساس فرهنگ اسلامی" و رسیدگی به دبیرستان‌ها و دیگر مراکز آموزشی، متمرکز می‌کند.
در همین زمینه رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، حضرت امام خمینی(ره) فرمودند: ضوابط و قواعدي را كه شوراي محترم عالي انقلاب فرهنگي وضع مي‌نمايند بايد ترتيب آثار داده شود.
همان‌طور که از نام ستاد شورای عالی انقلاب فرهنگی مشخص است، این ستاد باید در زمینه‌های فرهنگی فعالیت کرده و زیرساخت‌های اصلی فرهنگی را در کشور نهادینه کند.
هر چند که شورای عالی انقلاب فرهنگی از سال 64 "شورای فرهنگ عمومی" را به عنوان متولی امورمهمی همچون بسط فرهنگ اسلامی و مقابله با مظاهر منحط فرهنگ‌های بیگانه، تدوین طرح‌هایی برای هماهنگی کوشش‌های فرهنگی و هنری و تبلیغی، معرفی فرهنگ اسلامی در سطح جهانی، مطالعه و ارزیابی وضع فرهنگ عمومی کشور، تدوین سیاست‌های رشد و شکوفایی استعدادها، تصویب اساس‌نامۀ انجمن‌ها، گروه‌ها، مؤسسات و مراکز فرهنگی و هنری غیر آموزشی، تصویب ضوابط اعطای جوایز و نشان‌های فرهنگی و هنری و ...، تشکیل داده است؛ اما توجه بیشتر شورای عالی انقلاب فرهنگی به مباحث حوزه تعلیم و تربیت به گونه‌ای بوده که این تصور به وجود آمده که گویا این شورا فرهنگ را معادل آموزش یا تعلیم و تربیت می‌داند.
تار و پود غبار گرفته فرهنگ کشور در زمان انقلاب
در آغازین سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی بنا به ضرورت نهادهای مختلف یکی پس از دیگری با مایه‌هایی از فرهنگ اسلامی و انقلابی پا گرفت اما فرهنگ حاکم بر نهادهای فراگیری همچون آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها، که ریشه در گذشته و فرهنگ دوران قبل از انقلاب اسلامی داشت، مسأله ساده‌ای نبود که بتوان در کوتاه مدت، تحولات لازم را در آن‌ها به وجود آورد. از طرف دیگر ادامه کار آن‌ها با همان وضع سابق به مصلحت نبود.
در این ایام، گروهک‌های مختلف، دانشگاه‌ها را عرصه تاخت و تاز خود ساخته و روند تحصیل و تدریس را مختل کرده بودند، فرهنگ حاکم بر روابط و مناسبات و به‌طور کلی جهت‌گیری دانشگاه دربسیاری از زمینه‌ها در تعارض با اعتقادات و ارزش‌ها و فرهنگ انقلابی اسلامی نظام اجتماعی جامعه بود و با آن هم‌خوانی نداشت. بنابراین بازساری و تحول در ابعاد گوناگون نظام دانشگاهی برای رفع تنش‌های ناشی از عدم انطباق با جامعه و ارتباط مؤثر و مفید با نظام فرهنگی و ارزشی جامعه ضرورتی اساسی بوده که تحقق این امر به پویایی و کارآمدی دانشگاه و تعادل و پویایی نظام اجتماعی کل نیز کمک شایانی می‌کرد.
در آن مقطع زمانی در زمینه تغییر و تحول در نظام دانشگاهی دو نظریه کلی وجود داشت: 1- دانشگاه‌ها همچنان به راه خود ادامه دهند و برنامه‌ریزی‌های تازه به تدریج انجام شود و کادرهای مناسب انتخاب شوند، 2- دانشگاه‌ها برای مدتی تعطیل شوند و دانشجویان به فعالیت‌های انقلابی از جمله شرکت در نهضت سواد آموزی، جهاد سازندگی و ... بپردازند و در این فاصله زمان لازم برای مسئولین به وجود آید تا برنامه‌ای دقیق برای تغییرات اساسی در دانشگاه‌ها طراحی کنند.
در مجموع و بنا به ضرورت‌ها عملاً نظریه دوم عملیاتی شد و با توجه به لزوم تغییر بنیادین در برنامه‌های آموزشی و تربیتی و خصوصا جو حاکم بر دانشگاه‌ها، مدتی تمام دانشگاه‌های کشور تعطیل شد و به فرمان امام خمینی ستاد انقلاب فرهنگی به منظور ساماندهی امور فرهنگی مدارس و دانشگاه‌ها تشکیل شد.
در ادامه تعطیلی دانشگاه‌ها ستاد انقلاب فرهنگی از صاحب‌نظران متعددی برای همکاری و اظهار نظر دعوت کرد و در اولین گام گروههای برنامه‌ریزی در رشته‌های پزشکی، فنی و مهندسی، علوم پایه کشاورزی، علوم انسانی و هنر تشکیل شد.
لزوم ترمیم شورای انقلاب فرهنگی
از آنجایی که مدیریت دانشگاه‌ها در گذشته هماهنگ با فرهنگ اسلامی جامعه نبود، باید تغییراتی در مدیریت دانشگاه‌ها هم به عمل می‌آمد و سازمان دانشگاه‌ها نیز دگرگون می‌شد و مهم‌تر از همه، باید در محیط دانشگاه‌ها جو اسلامی حاکم می‌شد. برای این منظور، کمیتهای در ستاد انقلاب فرهنگی با عنوان "کمیته اسلامی کردن دانشگاه‌ها" ، تشکیل شد.
در شهریورماه سال 62 با توجه به نظر امام (ره) مبنی بر لزوم ترمیم و تقویت ستاد انقلاب فرهنگی و مخصوصاً حضور مسئولان اجرایی در آن و به دنبال نامه رئیس جمهور وقت (حضرت آیت الله خامنهای)، امام خمینی(ره) در تاریخ 8/6/62 طی نامه ای به پیشنهاد رئیس جمهور مبنی بر ترمیم و تکمیل ستاد انقلاب فرهنگی پاسخ دادند و نخست وزیر، وزرای فرهنگ و آموزش عالی و فرهنگ و ارشاد اسلامی، دو نفر دانشجو به انتخاب جهاد دانشگاهی و آقایان "علی شریعتمداری"، "احمد احمدی"، "عبدالکریم سروش" و "مصطفی معین" را به عنوان اعضای ستاد انقلاب فرهنگی تعیین فرمودند.
اکنون که با تأییدات خداوند متعال و عنایت و دعای حضرت بقیه الله روحی لمقدمه الفداء دانشگاه‌ها و مدارس عالی کشور کار خود را در سطح وسیعی شروع کرده‌اند و حرکت سازندگی با تمام ابعادش در کشور اسلامی رو به گسترش است و مغزهای متعهد و متخصص به فعالیت‌های پرارج خود ادامه می‌دهند. با اخراج کارشناسان خائن اجنبی و فرار کارشناسان غرب و شرق‌زده که کشور را وابسته به خارج در تمام ابعاد نموده بودند، نیاز مبرم به متخصصان متعهد و اسلام‌شناسان متخصص و مغزهای متفکر وطن‌خواه و نیروهای فعال و ماهر و اساتید و مربیان و معلمان معتقد به اسلام و استقلال کشور درتمام کشور محسوس و در علوم دانشگاهی و فرهنگ مترقی محسوس‌تر می باشد و ضرورت توسعه و اصلاح مراکز آموزشی انقلاب فرهنگی به معنای واقعی هر روز روشن تر می گردد.و به حمدالله ستاد انقلاب فرهنگی، در مدت کوتاهی که از عمرش گذشته خدمت‌های ارزنده و گام‌های مفید و مؤثری در این امر حیاتی برداشته و مورد تقدیر و تشکر است. ولی خروج از فرهنگ بدآموز غربی و نفوذ و جایگزین شدن فرهنگ آموزنده اسلامی-ملی و انقلاب فرهنگی در تمام زمینه‌ها در سطح کشور آن چنان محتاج تلاش و کوشش است که برای تحقق آن سالیان دراز باید زحمت کشید و با نفوذ عمیق ریشه‌دار غرب مبارزه کرد و ما می دانیم که اگر با دقت ریشه‌یابی کنیم، آن چه بر ملت ما گذشته و اکنون می‌گذرد حتی جنگ تحمیلی، سرچشمه از دانشگاه غرب‌زده و متخصصان غیر متعهد و وابسته گرفته است. مع هذا متدین انقلابی اعم از اساتید متعهد و معلمان وطن‌خواه اسلامی و دانشجویان انقلابی موظفند با هشیاری بدون غفلت از این مسأله مهم به دانشگاه‌ها و مدارس و آنان که هنوز خواب رژیم سابق را می‌بینند و رویّه فرهنگ شرق و غرب را در سر می‌پرورانند، اجازه ندهند که خارج از دروس موظف خود به صحبت‌های انحرافی بپردازند. و در صورتی که نصیحت بر آنان اثر نداشت به شورای عالی انقلاب فرهنگی که شکل گرفته است و انجام وظیفه می‌کند، اطلاع دهند و باید بدانند با مسامحه در این امر به تدریج در دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها خط انحرافی نفوذ خواهد کرد و در پیشگاه خداوند متعال مسئول هستند.
آخرین تغییرات در شورای انقلاب فرهنگی
پس از دو ترمیم کلی که در دوران حضرت امام خمینی (ره) انجام گرفت، سومین ترمیم عمده شورای عالی انقلاب فرهنگی توسط مقام معظم رهبری انجام می شود. حضرت آیت‌الله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در تاریخ 14/9/75 با صدور پیامی ضمن تعیین ترکیب جدید اعضای شورای عالی بر اهمیت جایگاه و وظایف خطیر آن نیز تأکید نموده و می‌فرمایند:
"شورای عالی انقلاب فرهنگی که با تدبیر حکیمانه امام راحل عظیم الشان به جای ستاد انقلاب فرهنگی پدید آمد، نقش فعال و مؤثری را در عرصه‌های امور فرهنگی کشور به خصوص دانشگاه‌ها ایفا کرد و برکات زیادی از خود به جای گذارد. اکنون با پیشرفت کشور در کار سازندگی و گسترش دامنه نیاز به دانش و تخصص و لزوم فراگیری علوم و فنون و پرورش محققان و نوآوران و استادان و متخصصان کارآمد، اهمیت این بخش از مسایل فرهنگی تأکید مضاعف یافته است. توسعه دانشگاه‌ها و پژوهشگاهها و دیگر مراکز آموزش و آموزش عالی که پاسخ طبیعی به آن نیاز است و افزایش چشم‌گیر کمیت دانشجویی، به نوبه خود تکالیف تازهیی را بر عهده مسئولان امور فرهنگی کشور میگذارد که برتر از همه آن‌ها اولاً کیفیت بخشیدن به مایه‌های علم و تحقیق در این مراکز و ثانیاً پرداختن به تربیت معنوی دانشجویان و هدایت فکر و عمل آنان است".
در بخشی دیگر از این پیام، با اشاره به هجوم فرهنگی همه جانبه دشمنان به ارزشهای اسلامی، فرهنگ اصیل ملی و باورهای مردم آمده است:
"همه این حقایق مهم و هشداردهنده مسئولان فرهنگی کشور را به تدبیری برتر و اهتمامی بیشتر و تلاشی گسترده‌تر فرا می‌خواند و به ویژه شورای عالی انقلاب فرهنگی را که در جهاد ملی با بیسوادی و عقب ماندگی علمی و تبعیت فرهنگی، در حکم ستاد مرکزی و اصلی است، به تحرک و نوآوری و همت گماری برمیانگیزد".
بدین ترتیب شورای عالی انقلاب فرهنگی وارد مرحله جدید از حیات تشکیلاتی شد. در این مرحله شورای عالی انقلاب فرهنگی موظف گردید در رأس فعالیت‌های خود به "مدیریت فرهنگی" جامعه در عرصه‌های مختلف بپردازد و با سیاستگذاریهای اصولی خود زمینه را برای پیدایش جامعهای بهرهمند از حیات طیبه الهی فراهم سازد.
لزوم دقت در اصل عملکرد شورای انقلاب فرهنگی
آنچه پیام‌های امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری در ارتباط با ایجاد ستاد انقلاب فرهنگی و ترمیم‌های آن به نظر می‌رسد، مراد از انقلاب فرهنگی انقلاب آموزشی نبوده است و یا فرهنگ را صرفاٌ معادل آموزش ندانسته‌اند، بلکه به جهت نقش و تاثیر آموزش و فضای آموزشی بر فرهنگ جامعه، تاکید اولیه بر اصلاح و تحول آموزش و تعلیم و تربیت بوده است.
رهبر معظم انقلاب در تیرماه سال1364 زمانی که رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی بوده‌اند در پاسخ به این سؤال کارشناسان روابط عمومی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر اینکه اهم اهدافی که شورای عالی انقلاب فرهنگی در پیش دارد چیست؟ و برای رسیدن به این اهداف شورا چه وظایفی را پذیرفته است ؟فرمودند:
"اگر بخواهیم به صورت مختصر هدفهای شورای عالی انقلاب فرهنگی را ذکر کنیم بایستی همان کلمه انقلاب فرهنگی را تکرار کنیم یعنی: شورای عالی هدفش همه‌جانبه کردن و استمرار بخشیدن به انقلاب فرهنگی است. ... دوباره زنده کردن و رو آوردن به مفاهیم اسلامی و فرهنگ اسلامی و عمومی کردن این فرهنگ وپویا کردن فرهنگ جامعه، و دور کردن عناصر مضّر و منحرف کننده از فرهنگ کنونی جامعه، جذب عناصر تکمیل کننده و مفید برای فرهنگ، است ... که در همان کلمه انقلاب فرهنگی گنجانده شده است".
ایشان در ادامه پاسخ به این سؤال افزودند:
....در پنجاه و چند سال اخیر در کشور ما تلاش زیادی شده بود برای این که بخشهای مضر و تباه‌گری از فرهنگ غربی را در ملت ما و در ذهنیت جامعه ما نفوذ بدهند. یکی از هدفهای انقلاب فرهنگی پیراستن و پالایش ذهنی جامعه از آن تزریق شده‌های مضر و مخرب است و اما در پاسخ به این سؤال که چه روشی یا وظیفه‌ای را برای خودمان پذیرفتیم؛ باید در آغاز بگوییم که ما در کار حرکت فرهنگی یک خلاء عمیق را همواره احساس می‌کردیم و آن خلاء سیاست‌گذاری و تعیین خطوط کلی بود این خلأ را شورای عالی انقلاب فرهنگی پر خواهد کرد. حتی دستگاه‍‌هایی که برای پیاده کردن انقلاب فرهنگی قبلاً به وجود آمده‌اند بیشتر درگیر اجرائیات شدند تا سیاست‌گذاری؛ در حالی که اگر سیاست‌گذاری درست نباشد، اجرای درست هم وجود نخواهد داشت. ما در شورای عالی انقلاب فرهنگی از این که خودمان را مشغول و معطل به مسائل اجرایی بکنیم شدیداً برکنار داشتیم. به دو دلیل:
اول این که فرصت کافی برای سیاست‌گذاری یعنی پرداختن به آن خلاء بزرگ و اساسی برای شورا باقی بماند.
دوم این که در کار اجرا وجود دو مسئول و دو قطب، مصداق ضرب‌المثل دو آشپز بودن است که کار را خراب می‌کند. یعنی وقتی که دو دستگاه اجرایی، کار واحدی به عهده‌شان گذاشته شده کارهایی که قابل تداخل با یکدیگر است طبیعی است که آن کار یا خوب در نخواهد آمد یا هرگز انجام نمی‌گیرد یا بد انجام می گیرد. لذا شورا از این که در کارهای اجرایی که به هر حال مسئول مستقیم و قانونی دارد خودش را آلوده و دچار بکند، پرهیز کرده و خواهد کرد. بنابراین کار ما سیاست‌گذاری است و این وظیفه‌ای است که به عهده گرفتیم. البته در مسائل حاد و فوری فرهنگی که عمدتاً در زمینه بخش دانشگاه‌ها از مجموعه انقلاب فرهنگی خواهد بود ممکن است که شورا دخالت‌ها یا اقداماتی کرده و یا تصمیم‌هایی بگیرد لیکن این امر کلیّت نخواهد داشت و همیشگی هم نخواهد بود.
در ادامه همین مصاحبه مقام معظم رهبری در ارزیابی فعالیت‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌فرمایند:
ما عمده فعالیت‌هایمان و عمده فعالیت‌های شورا تا کنون در زمینه مسائل مربوط به آموزش عالی دانشگاه‌ها بوده در حالی که دو بخش عمده دیگر که حوزه مسئولیت آموزش و پرورش و حوزه مسؤولیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است تا کنون در شورا به صورت حقیقی و جدی مطرح نشده و شورا به مسایل آن‌ها کمتر پرداخته یا هیچ نپرداخته است. ما راه طولانی در پیش داریم، روند و آهنگ حرکت خوب بوده لکن تداوم این حرکت تا مدت‌های طولانی‌تری مطمئناً لازم خواهد بود.
طی دیدارهای مختلف اعضای شورای عالی انقلاب با مقام معظم رهبری مأموریت‌های مهم این ستاد توسط ایشان به طور واضح مشخص و تأکید شده است. و در تاریخ 14/9/75 حکمی مبنی بر تقویت شورای عالی و ترکیب جدید اعضای آن صادر شد که بخشی از آن مرتبط با دانشگاه‌ها و بخش دیگر و گسترده‌تر مربوط به سایر عرصه‌های امور فرهنگی و به ویژه فرهنگ عمومی و مواجهه با تهاجم فرهنگی است. در این حکم آمده است:
"تقویت این شورا در شرایط نوین وظیفه‌ای بر دوش اینجانب است که به کمک الهی با ترکیب تازه و مخاطب‌سازی دوباره صورت می‌پذیرد."
رهبر عالی‌قدر انقلاب نخستین وظیفه شورای عالی را در دوره تازه، تدوین شرح وظایف و ترسیم خطوط کلی فرهنگ کشور ابلاغ فرمودند.
علاوه بر این مقام معظم رهبری طی دیداری که در تاریخ 26/9/81 با اعضای شورا داشتند، جایگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی را در کشور بی‌بدیل و این شورا را "اتاق فرمان فرهنگی کشور" و "مرکز مهندسی فرهنگی کشور" معرفی نموده و در این زمینه فرمودند:
"این مجموعه در کشور بی‌بدیل است. در مدیریت راهبردی فرهنگی، ما به غیر از این مجموعه، هیچ مرکزی را در کشور نداریم، بخشهای مختلف چه دولت، چه مجلس، چه حتی مجمع تشخیص مصلحت، همان‌طور که اشاره کردند، وظایفی دارند، اما هیچ‌کدام وظیفه‌یی را که این شورا بر عهده دارد و الان در قالب شرح وظائف و مواد و بندهای گوناگون تدوین شده است بر عهده ندارند. بنابراین مرکز بی‌بدیل است. این جا را در واقع باید اتاق فرمان فرهنگی کشور یا ستاد عالی فرهنگی و علمی دستگاه‌های کشور، اعم از دستگاه‌های فرهنگی و سایر دستگاه‌ها و مرکز مهندسی فرهنگی کشور به حساب آورد."
همچنین رهبر معظم انقلاب درباره رسالت شورای عالی انقلاب فرهنگی فرمودند:
"فرهنگ کشور کاملاً به یک نظم و جهت‌گیری و جهت‌یابی و انسجام بخشهای گوناگون دولتی و غیردولتی در باب فرهنگ احتیاج دارد و در این جاست که این مقوله می‌تواند تأمین شود، نه در کمیسیون دولت، نه درکمیسیون مجلس و نه در هیچ جای دیگر، این مقصود عملی نیست."
ایشان در زمینه اهمیت و شاُن مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز چنین فرمودند:
"همه مسئولان دولتی باید وظیفه خود بدانند مصوبات (شورای عالی انقلاب فرهنگی) را اجرا کنند، آنچه مهم است، این است که مصوبات اینجا، باید اجرا شود. مصوبه این شورا باید به وسیله دبیرخانه ابلاغ و اجرای آن به وسیلۀ آقای رئیس جمهور تضمین شود، یعنی وزارت آموزش و پرورش، نه وزارت علوم، نه وزارت بهداشت و نه وزارت ارشاد جرأت نکند مصوبه را اجرا نکنند، باید حتماً اجرا کنند. ما این همه آدم‌های صاحب فکر را که یک ساعت از وقت‌شان چقدر ارزش دارد، آن هم برای چنین کار مهمی در این شورا جمع کرده‌ایم. اگر مصوبات اجرا نشود، معنی ندارد."
حال که مقام معظم رهبری در بیانات خود شورای عالی انقلاب فرهنگی را قرارگاه اصلی مهندسی فرهنگی کشورو اتاق فرمان فرهنگی کشوردانسته و این ستاد را پیگیر تحول در تمامی عرصه‌های فرهنگی مطرح کردند، لازم است شورا با تغییر رویکرد و محور و با درک صحیح از کار فرهنگی و کار قرارگاهی این مطالبه رهبری را به سرانجام برسانند.
هر چند که در ابتدا به نظر می‌رسید بخش آموزش عالی در بحث مسائل فرهنگی مرتبط با شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح بوده؛ اما هدف اصلی تشکیل این شورا صرفاَ تحول و یا به عبارت صحیح‌تر انقلاب در حوزه تعلیم و تربیت چه در سطح عمومی وچه سطح عالی نبوده است.
حال که از شرایط ابتدایی انقلاب فاصله گرفته و در مسیر جدیدی از دستاوردهای انقلاب عظیم اسلامی ایران قرار گرفته‌ایم و همچنین جنگ فیزیکی جایگاه خود را به جنگ نرم در فرهنگ غنی و تمدن اسلامی تغییر داده است. و مهم‌تر از همه موارد تأکید مقام معظم رهبری، مبنی بر اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی متولی مدیریت فرهنگی جامعه، اتاق فرمان فرهنگی کشور و مرکز مهندسی فرهنگی کشور است و ایشان شورا را قرارگاه فرهنگی کشور دانسته‌اند؛ شورای عالی انقلاب باید با توجه به مفهوم فرمان امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب درباره این ستاد، و همچنین تغییرات مفهومی فرهنگ در بستر تاریخ و نگاه عمیق، مفهوم قرارگاه و کارقرارگاهی را در دستور کار خود قرار داده و با عملکرد صحیح و گام‌های مستحکم، مسیر رشد و ارتقاع صحیح فرهنگ و تمدن اسلامی را هموار کنند.
انتهای پیام/
