دودکش‌های رونده / دود لحظه‌های سرخوشی زیر هجوم سرکشی

به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران قم، «خلق‌های مشرق زمین توتون و تنباکو را فقط دود می‌کنند ولی اکثر آنان به خصوص ایرانیان، با همان حرص و ولع اروپاییان، مدام لوله قلیان در دهانشان است این تمایل شدید به کشیدن قلیان به جایی رسیده که در حال سواری نیز قلیان کشیدن مرسوم بوده است.» این مشاهدات شاردن جهانگرد و فیلسوف معروف قرن هفده میلادی فرانسه در سفر به ایران است.

قل قل قلیان در تاریخ سرزمین ما سر و صدای زیادی داشته و دارد از دوران قاجار که ماجرای تحریم تنباکو و شکستن قلیان‌ها در حرمسرا به وجود آمد تا به امروز که داستان ممنوعیت یا آزاد بودن مصرف قلیان و بازگشت به 150 سال گذشته و مصرف دوباره قلیان توسط بانوان نقل محافل است، نشان می‌دهد سر و صدای قل قل قلیان هنوز هم به گوش مردم این کشور می‌رسد.

آیا قلیان کشیدن خانم‌ها عرف است؟

دو سال قبل موضوع ممنوعیت ورود بانوان به قهوه‌خانه‌ها مطرح و صدای اعتراض قهوه‌خانه‌داران شنیده شد از طرفی حقوق‌دانان به این مطلب ایراد گرفتند و آن را به دلیل منع شرعی و قانونی جلوگیری از ورود یک قشر خاص به مکان عمومی فاقد وجاهت قانونی اعلام کردند.

رعنا یکی از دخترانی است که قلیان می‌کشد، او با بیان اینکه مصرف قلیان تنها یک تفریح است، می‌گوید: شاید در سنت شهر قم مصرف قلیان توسط بانوان قبح داشته باشد اما این کار در نسل امروز یعنی گروه سنی 18 تا 30 سال از نظر عرفی مشکلی ندارد.

وی در جواب این سوال که به نظر شما قلیان کشیدن خانم‌ها در پارک‌ها و بوستان‌ها اشکالی ندارد؟ گفت: خانم‌ها نیز قلیان کشیدن در مکانی سرپوشیده که مسئول داشته باشد را به پارک و بلوار ترجیح می‌دهند.

رعنا با اشاره به اینکه در قم ورود خانم‌های تنها به سفره خانه ممنوع است، گفت: من بارها شاهد بودم که خانم‌هایی که برای حضور در قهوه خانه همراه آقا نداشتند از راه‌های مختلفی برای رسیدن به خواسته خود استفاده کرده‌اند.

وی می‌گوید: کسانی که می‌خواهند عرف قلیان نکشیدن خانم‌ها در شهر قم باقی بماند باید مکانی را برای خانم‌ها تعبیه کنند در غیر اینصورت باید منتظر شکسته شدن این عرف باشند.

کمبود مراکز تفریحی علت گرایش جوانان به قلیان

مدیران هنوز تکلیف خود را در برابر قلیان نمی‌دانند یک روز با شدت با آن مبارزه می‌کنند و روز بعد به فراموشی می‌سپارند و بدتر از آن والدین هستند که در منع یا آزاد گذاشتن فرزندان برای مصرف قلیان تردید دارند.

دکتر مجید ابهری با مطرح کردن این سوال که چرا قلیان زشتی خود را از دست داده و کمتر از سیگار نکوهش می‌شود؟ گفت: جوانان از مصرف سیگار در برابر خانواده خود خجالت می‌کشند اما متأسفانه در بسیاری از مکان‌ها شاهد مصرف قلیان توسط دختران در حضور خانواده خود بدون هیچ شرم اجتماعی هستیم.

این رفتار شناس با ابراز تأسف از رفتار والدین در تعارف قلیان به دختران جوان خود گفت: برخی خانواده‌ها این رفتار را نشانه روشنفکری یا به نوعی پیشگیری از رفتارهای پنهانی دختران خود می‌دانند.

وی افزود: این خانواده‌ها معتقدند چون همه جا نمی‌توان قلیان کشید مصرف یک‌بار آن در حضور خانواده اشکالی ندارد غافل از اینکه وقتی نیکوتین وارد بدن و در گلبول‌ها جای بگیرد بدن احساس نیاز خواهد کرد و اگر قلیان نباشد این نیاز با سیگار برطرف خواهد شد.

ابهری ادامه می‌دهد: بسیاری از دختران برای عقب نماندن از قافله دوستان و اینکه مورد تمسخر واقع نشوند و لقب بچه مثبت یا پاستوریزه نگیرند قلیان می‌کشند.

این رفتار شناس ابراز کرد: متأسفانه قلیان به قدری در دسترس و فریب انگیز است که هر کس هوس می‌کند از آن استفاده کند.

ابهری با بیان اینکه به تصور بعضی دختران و پسران جوان با کشیدن سیگار و قلیان بزرگتر از سنشان به نظر می‌رسند، گفت: سیگار و قلیان دروازه ورود به اعتیاد است و 89 درصد از معتادان با دخانیات به طرف مواد مخدر کشیده می‌شوند.

وی اظهار کرد: خیلی از دختران برای دور نماندن از قافله مردان، بزرگ نشان دادن خود و گرفتن ژست‌های آن‌چنانی به طرف قلیان می‌روند تا بگویند که هستیم.

این رفتار شناس با اشاره به انجام 30 سال پژوهش در زمینه آسیب‌های اجتماعی می‌گوید: کمبود تفریح و نشاط برای جوانان از علل گرایش آن‌ها به مصرف قلیان است.

مضرات قلیان از سیگار بیشتر است

بسیاری از مصرف کنندگان قلیان باور دارند که خطر استعمال آن از سیگار کمتر است اما با انجام تحقیقات مشخص شده که قلیان به اندازه سیگار اعتیاد آور و بسیار مضرتر است از طرفی تصور غلط جامعه این است که دود حاصل از قلیان از آب رد می‌شود و مواد سمی آن از بین می‌رود که با هیچ توجیه علمی سازگار نیست.

محمد باقرزاده در گفت‌وگو با خبرنگار فارس از قم با بیان اینکه مواد سمی ناشی از توتون و تنباکوی قلیان، سلامت افراد را به خطر می‌اندازد گفت: با کشیدن قلیان حجم تنفسی بدن را کاهش پیدا می‌کند.

این متخصص داخلی با اشاره به وجود 400 ماده سمی در قلیان گفت: وجود اسانس در ترکیب تنباکو موجب آلرژی می‌شود.

وی ادامه داد: قلیان تمام مضرات سیگار را دارد بررسی‌های نشان می‌دهد خطر ابتلا به انواع سرطان از جمله ریه، لب، حنجره، کبد و... در افرادی که قلیان مصرف می‌کنند وجود دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قم با بیان اینکه اغلب زنان و دخترانی که قلیان مصرف می‌کنند از عوارض آن با خبر نیستند، ابراز کرد: با توجه به ساختار بدنی زنان امکان ابتلا به انواع سرطان با مصرف قلیان در این قشر بیشتر خواهد بود.

باقرزاده قلیان را اعتیادآور دانست و گفت: معمولاً مصرف روزانه قلیان باعث اعتیاد به نیکوتین‌ می‌شود و هر چه بیشتر استفاده شود اعتیاد به آن هم بیشتر است.

این متخصص داخلی توضیح داد: استفاده مشترک از قسمت دهانی قلیان عاملی در انتقال بیماری‌های واگیردار همچون سل و هپاتیت، اگزما، تبخال و ... است

وی به مضرات استشمام دود قلیان برای اطرافیان اشاره کرد و افزود: مواد شیمیایی که در ساخت تنباکوهای قلیان مورد استفاده قرار می‌گیرند دارای فلزات سنگینی هستند که می‌توانند عامل بروز بیماری‌های کبدی و یا کلیوی در فرد مصرف کننده باشند.

باقرزاده با بیان اینکه استفاده از قلیان در بیماران ریوی به تشدید مشکلات آن‌ها منجر می‌شود، گفت: زنان باردار با مصرف قلیان خود را در معرض خطراتی همچون سقط جنین، زایمان زودرس و تولد نوزادانی با مشکل کم‌وزنی، بیماری‌های تنفسی و... قرار می‌دهند.

اگر چه هنجارهای رسمی با مصرف قلیان آن هم به وسیله دختران مخالف است اما در سال‌های اخیر استفاده از قلیان میان دختران جوان به وسیله‌ای برای خودنمایی و برتری جویی تبدیل شده‌ و آنچه قابل تأمل است اینکه 85 درصد جوانان از قلیان برای وقت‌گذرانی و تفریح استفاده می‌کنند.

با وجود هنجارهای جامعه و وضع مقررات منع مصرف قلیان توسط بانوان و اعلام آثار زیان بار قلیان بر سلامتی به ویژه بانوان اما همچنان سوال این‌جاست که دلیل رغبت دختران به مصرف قلیان چیست؟/ز