سالروز تولد "خسرو" سينماي ايران

تولد: 7 فروردين 1323 خيابات مولوي، تهران

والدين: احمد شکيبايي و فريده حاتمي

مرگ: 28 تير 1387، ساعت 4 صبح،‌در سن 64 بيمارستان پارسيان تهران

پيشه: بازيگر، فيلم نامه نويس، دوبلور، دکلمه خوان

سال هاي فعاليت: 1342 تا 1387

همسرها: پروين کوشيار، تانيا جوهري

فرزندان: پويا شکيبايي فرزند پروين کوشيار، پوپک شکيبايي فرزند تانيا جوهري

مدرک تحصيلي: دانش آموخته بازيگري از دانشکده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران 

زندگي نامه:

دوران کودکي

خسرو شکيبايي بازيگر معروف سينماي ايران در 7 فروردين ماه 1323 در خيابان مولوي تهران به دنيا آمد در شناسنامه نامش خسرو است ولي خانواده و نزديکان او را محمود صدا مي کردند پدر خسرو سرگرد ارتش بود وقتي او 14 ساله بود بر اثر سرطان از دنيا رفت و باعث شد او پيش از پايان کودکي وارد زندگي بزرگسالي شود او قبل از اينکه وارد عرصه تئاتر شود در حرفه هايي چون خياطي و کانال سازي و آسانسورسازي کار مي کرد در 19 سالگي براي نخستين بار روي صحنه تئاتر رفت و بعد از مدتي به عباس جوانمرد معرفي به صورت کاملا حرفه اي بازيگر تئاتر شد.

وي فارغ التحصيل بازيگري دانشکده هنرهاي زيباي دانشگاه تهران بود و فعاليت هنري خود را از سال 1342 با بازيگري تئاتر آغاز کرد.

5 سال بعد يعني در سال 1347 وارد حرفه‌ي دوبلوري شد.

دوران کاري

شکيبايي فعاليت هنري خود را از سال 1342 با بازيگري تئاتر آغاز کرد که در 19 سالگي براي اولين بار روي صحنه تئاتر رفت و بعد از مدتي به عباس جوانمرد معرفي و به صورت کاملاً حرفه اي بازيگر تئاتر شد از جمله نمايش هايي که وي در آنها ايفاي نقش کرده است مي توان به سنگ و سرنا، همسران من، شب بيست ويکم، بيا تا گل برافشانيم اشاره کرد او چندين نمايش تلويزيوني مانند فيزيکدان ها و هنگامه شيرين وصال را هم در کارنامه دارد 5 سال پس از ورود به تئاتر يعني در سال 1347 وارد حرفه ي دوبلوري شد و مدت کوتاهي نيز در زمينه دوبله به فعاليت پرداخت.

سينما:

شکيبايي نخستين بار در سال 1353 در فيلم کوتاه و 16 ميليمتري کتيبه به کارگرداني فريبرز صالح مقابل دوربين رفت در سال 1361 در حالي که مشغول بازي در نمايش بيست و يکم بود مورد توجه مسعود کيميايي قرار گرفت و با بازي در نقش کوتاهي در فيلم خط قرمز مسعود کيميايي در سال 1361 به سينما آمد و تا سال 1368 نقش آفريني هايي کرد از جمله در فيلم هاي دزد و نويسنده، ترن، رابطه خوب ظاهر شد اما از بعد از بازي در فيلم هامون داريوش مهرجويي در سال 1368 بود که نام خسرو شکيبايي بر سر زبان ها افتاد او براي بازيش در همين فيلم از هشتمين جشنواره فيلم فجر سيمرغ بلورين دريافت کرد و تحسين منتقدان و مردم را برانگيخت.

خسرو شکيبايي از سال 1368 به بعد ديگر نتوانست از جلد حميد هامون بيرون بيايد و حميد هامون را در انواع لباس ها و تيپ هاي مختلف تکرار کرد او توانايي‌هاي انکار ناپذيرش را در چند فيلم به معرض نمايش گذاشت بازي تأثيرگذار او در فضاي کاملا متفاوت در فيلم کيميا و کاغذ بي خط او براي بازي در فيلم کيميا احمدرضا درويش در سال 1373 بار ديگر برنده سيمرغ بلورين بهترين بازيگر نقش اول سيزدهمين جشنواره فيلم فجر شد او سومين سيمرغ خود را هم براي بازي در نقش عادل شرقي فيلم سالاد فصل گرفت از آخرين افتخارات شکيبايي هم ديپلم افتخار براي فيلم اتوبوس شب کيومرث پوراحمد بود.

شکيبايي آخرين جايزه اش را از ششمين جشن ماهنامه دنياي تصوير براي بازي در فيلم کاغذ بي خط دريافت کرد.

پس از گذشت نزديک به 22 سال از اولين حضورش در فيلم مسعود کيميايي در فيلم حکم 1383 باري ديگر در فيلم وي در کنار عزت الله انتظامي ايفاي نقش کرد.

در 9 تير 1387 در دومين جشن منتقدان سينمايي جايزه يکي از برترين بازيگران سي سال سينماي پس از انقلاب را گرفت او همچنين در بيست و ششمين جشنواره فيلم فجر بازيگر و گوينده تيزر جشنواره بود.

تلويزيون:

شکيبايي در سال 1354 يعني يک سال بعد از اين اولين حضورخود در فيلم کوتاه کتيبه به دعوت محمدرضا اصلاني در سريال سمک عيار ايفاي نقش کرد و پس از آن در سريال‌هايي چون لحظه، کوچک جنگلي، مدرس، روزي روزگاري، خانه سبز، کاکتوس، آواز مه تفنگ سر پر، در کنار هم بازي کرد.

او در تلويزيون هم موفق بود از همان زمان که در نقش سيدحسن مدرس بازي کرد و آن مونولوگ طولاني معروفش را اجرا کرد تا کارهاي به ياد ماندني اي چون روزي روزگاري، خانه سبز، کاکتوس، تفنگ سرپر و در کنار هم.

شکيبايي در چند فيلم تلويزيون به ايفاي نقش پرداخت فيلم آخرين نقش آفريني اين هنرمند در فيلم تلويزيوني سعيد عالم زاده و آخرين نمايش فيلمش آشيانه‌اي براي زندگي حميد طالقاني بود که به مناسبت روز پدر از تلويزيون پخش شد.

دکلمه:

شکيبايي علاوه بر هنرنمايي در نقش آفريني سينما و تلويزيون و تئاتر برخي از سروده هاي سهراب سپهري،‌سيدعلي صالحي، محمدرضا عبدالملکيان را به صورت دکلمه اجرا کرده بود.

مرگ:

شکيبايي در ساعت 4 صبح جمعه 28 تيرماه 1387 در سن 64 سالگي در اثر بيماري عارضه قلبي در بيمارستان پارسيان تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان گورستان بهشت زهرا دفن شد او مدت ها از عارضه سرطان کبد رنج مي برد.

جوايز جشنواره فيلم فجر:

برنده سيمرغ بلورين جشنواره فيلم فجر: بهترين بازيگر نقش اول مرد در فيلم هامون دوره 8 مسابقه سينماي ايران سال 1368

بهترين بازيگر نقش اول مرد در فيلم کيميا دور 13 مسابقه سينماي ايران سال 1373

بهترين بازيگر نقش مکمل مرد از فيلم سالاد فصل دوره 23 مسابقه سينماي ايران سال 1383

ديپلم افتخار بهترين بازيگر نقش اول مرد اتوبوس شب دوره 25 مسابقه سينماي ايران سال 1385

نامزد سيمرغ بلورين جشنواره فيلم فجر

بهترين بازيگر نقش اول مرد از فيلم يکبار براي هميشه دوره 11 جشنواره فيلم فجر مسابقه سينماي ايران سال 1371

بهترين بازيگر نقش اول مرد از فيلم سايه به سايه دوره 15 جشنواره فيلم فجر مسابقه سينماي ايران سال 1375

بهترين بازيگر نقش اول مرد از فيلم کاغذ بي خط دوره 20 جشنواره فيلم فجر سال 1380

انتخاب به عنوان بازيگر ماندگارترين نقش تاريخ سينماي ايران براي بازي در نقش حميد هامون شخصيت اصلي فيلم هامون به کارگرداني داريوش مهرجويي 1369 سال 1383

لوح زرين بهترين بازيگر مرد ايران اکتور بهترين هاي سال

برنده لوح زرين بهترين بازيگر مرد کاغذ بي خط دوره سه سال 1382

نامزد لوح زرين بهترين بازيگر مرد سالاد فصل دوره 6 سال 1384

نامزد لوح زرين بهترين بازيگر مرد حکم دوره 6 سال 1384

جشن خانه سينماي ايران

نامزد دريافت جايزه بهترين بازيگر نقش اول مرد از اولين جشن خانه سينماي ايران براي بازي در فيلم ابليس سال 1370 برنده آهوي بلورين مردم براي بهترين بازيگر نقش اول مرد از سومين جشن سينماي ايران به پاس بازي در فيلم يکبار براي هميشه سال 1372

نامزد دريافت آهوي بلورين مردم براي بهترين بازيگر نقش دوم مرد از سومين جشن خانه سينماي ايران براي بازي در فيلم سارا سال 1372

کسب رتبه نظرسنجي براي انتخاب بهترين بازيگران سينماي ايران سال 1373

نامزد دريافت آهوي بلورين مردم براي بهترين بازيگر نقش اول مرد از ششمين جشن خانه سينماي ايران براي بازي در فيلم کيميا سال 1375

برنده آهوي بلورين مردم بازيگر برگزيده سينماي دفاع مقدس از ششمين جشن سينماي ايران براي بازي در فيلم کيميا سال 1375

بازيگر نقش اول مرد سال

دومين بازيگر نقش اول مرد سال کاغذ بي خط منتخب نويسندگان و منتقدان سال 1381

کانديد تنديس زرين بهترين بازيگر نقش اول مرد براي بازي در فيلم چه کسي امير را کشت دوره 10 جشن خانه سينما سال 1385 بهترين بازيگر نقش اول مرد در اولين جشنواره سينما وزن به پاس بازي در فيلم کيميا سال 1374

فيلمنامه شناسي

فيلم خط قرمز به کارگرداني مسعود کيميايي سال 1361

دادشاه به کارگرداني حبيب کاووش سال 1362

صاعقه به کارگرداني ضياءالدين دري سال 1364

رابطه به کارگرداني پوران درخشنده سال 1365

دزد و نويسنده به کارگرداني کاظم معصومي سال 1365

ترن به کارگرداني امير قويدل سال 1366

شکار به کارگرداني مجيد جوانمرد سال 1366

هامون به کارگرداني داريوش مهرجويي سال 1368

عبور از غبار به کارگرداني پوران درخشنده سال 1368

ابليس به کارگرداني احمدرضا درويش سال 1368

جستجو در جزيره به کارگرداني مهدي صباغ زاده سال 1369

سارا به کارگرداني داريوش مهرجويي سال 1371

بانو به کارگرداني داريوش مهرجويي سال 1370

پرواز را به خاطر بسپار به کارگرداني حميد رخشاني سال 1371

يکبار براي هميشه به کارگرداني سيروس الوند سال 1371

بلوف به کارگرداني ساموئل خاچيکيان سال 1372

کيميا به کارگرداني احمدرضا درويش سال 1373

پري به کارگرداني داريوش مهرجويي سال 1373

درد مشترک به کارگرداني ياسمين ملک نصر سال 1373

لژيون به کارگرداني سيدضيا الدين دري سال 1373

سايه به سايه کارگرداني علي ژکان سال 1374

خواهران غريب به کارگرداني کيومرث پوراحمد سال 1374

سرزمين خورشيد به کارگرداني احمدرضا درويش سال 1374

عاشقانه به کارگرداني عليرضا داودنژاد سال 1374

رواني به کارگرداني داريوش فرهنگ سال 1376

زندگي به کارگرداني اصغر هاشمي سال 1376

عشق شيشه‌اي به کارگرداني رضا حيدرنژاد سال 1377

دختر دايي گمشده به کارگرداني داريوش مهرجويي سال 1377

ميکس به کارگرداني داريوش مهرجويي سال 1378

دختري به نام تندر به کارگرداني حميدرضا آشتياني پور سال 1379

کاغذ بي خط به کارگرداني ناصر تقوايي سال 80-1379

مزاحم به کارگرداني سيروس الوند سال 1380

اثيري به کارگرداني محمدعلي سجادي سال 1380

صبحانه براي دو نفر به کارگرداني مهدي صباغ زاده سال 1382

ازدواج صورتي به کارگرداني منوچهر مصيري سال 1383

سالاد فصل به کارگرداني فريدون جيراني سال 1383

حکم به کارگرداني مسعود کيميايي سال 1383

پیشنهاد پنجاه میلیونی به کارگردانی مهدی صباغ زاده سال 1383

ستاره ها به کارگردانی فریدون جیرانی سال 1384

عروسک فرنگی به کارگردانی فرهاد صبا سال 1384

چه کسی امیر را کشت به کارگردانی مهدی کرم پور سال 1384

اتوبوس شب به کارگردانی کیومرث پور احمد سال 1385

دست های خالی به کارگردانی ابوالقاسم طالبی سال 1385

رئیس به کارگردانی مسعود کیمیایی سال 1385

امروز نه فردا به کارگردانی فریدون جیرانی سال 1387

شب به کارگردانی رسول صدر عاملی سال 1386

حیران به کارگردانی شالیزه عارف پور سال ؟

دل شکسته به کارگردانی علی روئین تن سال ؟

مجموعه های تلویزیونی

سمک عیار به کارگردانی محمدرضا اصلانی بازیگر سال 1354

خلیل ده مرده به کارگردانی محمود استاد محمد بازیگر سال 1354

لحظه سال 1354

مدرس به کارگردانی هوشنگ توکلی بازیگر سال 1354

کوچک جنگلی به کارگردانی بهروز افخمی سال1367

روزی روزگاری به کارگردانی امرالله احمدجو درنقش مرادبیک سال 1368

تهران 53 سال 1368

میثاق خون

بوی گل های وحشی به کارگردانی حسینعلی لیاستانی درنقش کوهیار سال 1374

خانه سبز به کارگردانی بیژن بیرنگ، مسعود رسام سال 1375

سرزمین سبز به کارگردانی بیژن بیرنگ، مسعود رسام سال 1376

کاکتوس به کارگردانی محمدرضا هنرمند فقط در سری اول این مجموعه بازی کرده سال 1377

تفنگ سرپر به کارگردانی امرالله احمدجو در نقش آقا سید سال 89- 1378

آواز مه به کارگردانی حسینعلی لیاستانی درسال 1388

در کنار هم به کارگردانی فتحعلی اویسی سال1381

شیخ بهایی به کارگردانی شهرام اسد درنقش پدر شیخ بهایی سال 86- 1381

فیلم های تلویزیونی:

آشیانه ای برای زندگی به کارگردانی حمید طالقانی 1387

نمایش های تئاتر: پنجه عدالت، زیرگذر لوطی صالح، تراژدی کسری، هنگامه شیرین وصال، بلیت تئاتر، پنجه به دست آوردن، صیادان، با خشم به یادآر، بازرس، سنگ وسرنا، همه پسران من، شب بیست و یکم، بیا تا گل برافشانیم.

آلبوم های موسیقی

نام ها سید علی صالحی دکلمه، سال 1373

مهربانی محمدرضا عبدالملکیان سال 1373

صدای پای آب سهراب سپهری دکلمه سال 1374

نشانی ها سید علی صالحی دکلمه سال 1374

آلبوم سراب، سهراب سپهری دکلمه سال 1375

حجم سبز سهراب سپهری دکلمه سال 1382

کتاب خسرو شکیبایی

در سال 1389 خورشیدی کتاب خسرو شکیبایی به تألیف الهام قره خانی با نگاه به زوایای گوناگون شخصیت این هنرمند توسط  انتشارات خانه فرهنگ و هنر گویا منتشر شد این کتاب مقدمه ای بر اصول بازیگری خسرو شکیبایی از نگاه آیدین آغداشلو، اکبر عالمی، جمشید مشایخی، مهران مدیری و هدیه تهرانی و هفتاد نفر دیگر از سایر هنرمندان ایران است در این کتاب تنی چند از هنرمندان سینمای ایران از دیدگاه های گوناگون درباره زندگی و هنر خسرو شکیبایی سخن گفته اند./ي2