مجله شبانه باشگاه خبرنگاران:

بندر زيباي خرمشهر که در گذشته بزرگ ترين بندر تجاري ايران بود نه تنها با برخورداري از طبيعت زيباي کارون و نخلستان هاي انبوه شلمچه گردشگران زيادي را به سوي خود جلب مي کند بلکه با يادآوري دلاورمردي هاي جوانان غيور اين مرز وبوم به نماد مقاومت تبديل شده است.

درباره پيشينه تاريخي خرمشهر نظرهاي مختلفي وجود دارد که با در نظرگرفتن آن ها مي توان آغاز تاريخ خرمشهر را به پادشاهي هخامنشي نسبت داد. در زمان داريوش در 18 کيلومتري شمال غرب خرمشهر و در محل فعلي قريه "تمار" شهري بسيار آباد به نام "بارما " ساخته مي شود.

اين شهر در زمان حمله اسکندر تخريب و سپس با نام «بيان» بازسازي مي شود به طوري که با ورود اسلام شهري آباد است و تا نيمه قرن سوم هجري نيز پابرجاست اما به دليل جنگ  ويران مي شود و از آن پس تا قرن هفتم هجري در کتاب هاي تاريخي نامي از آن برده نشده است.

در قرن هفتم هجري، در قسمت جنوبي خرمشهر کنوني بندر کوچکي به نام «محرزي» ساخته مي شود که تا قرن سيزدهم هجري وجود داشته است. دوره جديد شهر خرمشهر از قرن سيزدهم هجري قمري (قرن 19 ميلادي) و به نام «محمره» آغاز مي شود. در زمان محمدشاه قاجار شهر محمره براي ساخت بندر انتخاب مي شود و رونقي تازه مي يابد.

در زمان ناصرالدين شاه حاکميت دولت ايران بر اين شهر تثبيت مي شود و در سال 1314 خورشيدي با تصويب هيئت وزيران به خرمشهر تغيير نام مي يابد.

خرمشهر در طول حيات تاريخي خود 6مرتبه اشغال شده است، اوّلين بار توسط اسکندر مقدوني و در زمان حمله به ايران، بار دوم توسط مسلمانان در زمان حمله به ايران، بار سوم در سال 1833 ميلادي توسط انگلستان به تلافي محاصره هرات توسط محمدشاه قاجار، بار چهارم در سال 1856 ميلادي توسط انگلستان و به تلافي محاصره مجدد هرات به وسيله ناصرالدين شاه، بار پنجم در سال 1941 ميلادي و در جريان جنگ جهاني دوم توسط قواي انگليس و آخرين بار در سال 1359 خورشيدي توسط رژيم متجاوز عراق.


تنها شهري که 3 رودخانه دارد

خرمشهر تنها شهر ايران است که در محل تلاقي 3رودخانه ساخته شده است. رودخانه کارون با عبور از وسط شهر در غرب خرمشهر به رودخانه اروند مي ريزد و در جنوب شرقي شهر رودخانه بهمن شير از رودخانه کارون منشعب مي شود. وجود 3 رودخانه در اين شهر بندري و تلاقي آن ها با يکديگر طبيعت زيبا و بي نظيري را به وجود مي آورد که توجه هر گردشگري را به خود جلب مي کند.

خرمشهر در آبان ماه سال 1359 به اشغال ارتش متجاوز عراق درآمد و در خردادماه سال 1361 از دشمن بازپس گرفته شد. پس از پايان جنگ خرمشهر نقش خود را به عنوان يکي از مقاصد گردشگري مهم استان خوزستان حفظ کرد ولي اين بار نه تنها به عنوان مقصدي تجاري ـ تفريحي بلکه به عنوان يکي از مناطقي که يادآور دفاع دليرانه فرزندان ايران از خاک وطن بود شناخته شد.

صرف نظر از ايام نوروز که خرمشهر ميزبان گردشگراني است که براي گذراندن ايام فراغت به اين شهر سفر مي کنند، سيل عظيم ايرانياني را مي بينيم که در قالب کاروان هاي راهيان نور براي بازديد از آثار 8 سال دفاع مقدس به اين شهر روانه مي شوند.به گزارش برخي صاحب نظران تعداد بازديدکنندگان کاروان هاي راهيان نور در سال هاي اخير حدود 5/2 ميليون نفر است.

گاهي گردشگران خارجي نيز در ميان بازديدکنندگان ديده مي شوند که اين بار نه براي قدم زدن در بازارهاي پر رونق خرمشهر (مانند سيف و صفا) و معامله وتجارت، که براي بازديد از مظهر مقاومت يک ملت به اين شهر سفر مي کنند.

مسجد جامع: اين مسجد در اواخر قاجار ساخته شده و در زمان پهلوي اوّل تجديد بنا شده است اما شهرت امروزي مسجد جامع خرمشهر نه فقط به دليل معماري سنتي بلکه به دليل موقعيت استراتژيک نقش فرماندهي و پشتيباني اش در زمان مقاومت 44 روزه خرمشهر در سال 1359 در برابر ارتش عراق است.

منطقه عملياتي کربلاي 4: اين منطقه که در جنوب غربي شهر خرمشهر در مجاورت رودخانه اروند واقع شده يادماني است از دلاوري هاي غواصان دلير ايراني در عمليات کربلاي 4.


موزه جنگ: موزه جنگ که در ساختمان سابق شرکت نفت احداث شده شامل آثار بر جاي مانده از دوران دفاع مقدس است. ساختمان اين موزه که در سال ۱۳۰۹ساخته شده است در دوران 8 سال جنگ تحميلي به عنوان محل ديده‌باني نيرو هاي عراقي مورد استفاده قرار مي گرفت .

با بازسازي گوشه  اي از ساختمان اداري شرکت نفت، در سال ۷۵ اين مکان به عنوان مرکز فرهنگي دفاع مقدس افتتاح شد. مساحت مرکز فرهنگي ۲ هزار و 400 مترمربع و داراي کتابخانه تخصصي دفاع مقدس با حدود 3 هزار جلد کتاب، سالن نمايش فيلم و آرامگاه 3 شهيد گمنام است که در نوروز 85 در اين مکان دفن شده  اند.

با توجه به اين که اين مرکز محل ديده‌باني دشمنان در دوران جنگ بوده، دست نوشته هاي اشغال گران عراقي بر روي ديوار هاي ساختمان قابل مشاهده است ، در يکي از اين دست نوشته ها جمله " آمده ايم تا بمانيم " خودنمايي مي کند جمله اي که هرگز رنگ واقعيت به خود نگرفت.مرکز فرهنگي خرمشهر داراي4 سالن مقاومت ، اشغال ، آزادسازي و بازسازي خرمشهر است ؛ که هر بخش گوشه هايي از حماسه آن دوران را نشان مي  دهد .

همچنين در اين مرکز فرهنگي، آثار بر جامانده از سرداران شهيد حماسه مقاومت خرمشهر همچون سيد محمدعلي جهان  آرا و عبدالرضا موسوي از فرماندهان دفاع مقدس و ديگر شهدا و نيز ادوات نظامي آن دوران به نمايش گذاشته شده است. هر ساله بازديدکنندگان زيادي از اين مرکز فرهنگي ديدن مي کنند .

شلمچه: يادمان شهداي شلمچه در منتها اليه غرب شلمچه و در مجاورت مرز ايران با عراق، بر روي مقبره چند شهيد گمنام دوران دفاع مقدس ساخته شده است.

ساختمان اداره گمرک: ساختمان مديريت اداره گمرک خرمشهر در زمان جنگ تحميلي به شدت آسيب ديد و هم اکنون به عنوان يکي از آثار بر جاي مانده از دوران دفاع مقدس در محور داخلي گمرک خرمشهر نگهداري مي شود.


جاذبه هاي طبيعي در اطراف خرمشهر

جزيره مينو در جنوب غربي شهر خرمشهر و در مجاورت رودخانه اروند واقع شده است. اين جزيره که قدمتي 300 ساله دارد و نام قديم آن صلبوخ (به معناي ريگ) بوده داراي بزرگ ترين نخلستان خرمشهر با حدود 8 هزار نفر نخل است. نخلستان وسيع، مجاورت با اروند، محصور شدن توسط 2 رودخانه اروند و جرف و وجود مرداب و نيزار اين جزيره را به مکاني جذاب براي گردشگران تبديل کرده است.

تالاب ها از پديده هاي جالب طبيعي است و در خوزستان به آن ها «هور» مي گويند.

تالاب چاله اي است که از آب هاي سطحي يا زيرزميني اشباع شده است. تالاب ها به دليل ذخيره آبي و آرامش موجود در آن ها، همواره زيستگاه هاي مناسبي براي حيات وحش اند. تالاب ها از نظر کنترل سيلاب، تغذيه آب هاي زيرزميني، امکانات تفريحي، زمينه هاي تحقيقاتي و صيد پرندگان از اهميت ويژه اي برخوردار است.

تالاب ديدني شادگان با مساحتي حدود 400 هزار هکتار از رودخانه هاي جراحي و کارون و همچنين جزر و مد خليج فارس تغذيه مي کند. اين تالاب از شمال به شادگان و خور دورق و از جنوب به رودخانه بهمن شير آبادان و از غرب به دارخوين و از شرق به آب هاي خورموسي محدود مي شود.

نقش اين تالاب در عرصه هاي اجتماعي و اقتصادي منطقه بسيار مهم است. اين تالاب به عنوان پناهگاه بين المللي حيات وحش محسوب مي شود. پوشش گياهي درون تالاب چراگاه و منبع تأمين علوفه دام 132 روستاي اطراف است. ۲ گونه از دوزيستان و ۵ گونه از خزندگان و حدود 154 گونه پرنده در اين تالاب زندگي مي کنند. از مهم ترين پرندگان مي توان به پليکان زرد، فلامينگو و سبز قباي هندي اشاره کرد.

اکنون که در بسیاری نقاط کشور زمستان سردی حاکم است می توان با گذر به این مناطق که با خون شهیدان ایران اسلامی گلگون شده هم سیاحت کرد و هم زیارت.