نگاهي به تاريخچه "وزنه برداري در ايران"

 

در ایران
نخستین کسی که مدال المپیک را برای ایران به‌دست آورد، جعفر سلماسی بود که در بازی‌های المپیک ۱۹۴۸ لندن موفق به این کار شد. پس از او محمود نامجو در مسابقات جهانی وزنه‌برداری سال ۱۹۴۹ در لاهه موفق به کسب مدال شد. از آن پس این رشته در ایران مورد توجه قرار گرفت و تبدیل به یک ورزش ملی شد.

همان گونه که بسیاری از علاقه مندان به ورزش و به ویژه وزنه برداری می دانند، دوپینگی شدن ۹ نفر از اعضای اصلی تیم ملی وزنه برداری سال پیش در آستانه مسابقه های جهانی سال ۲۰۰۶ نه تنها بدترین اتفاق تاریخ ورزش ایران محسوب می شد، بلکه در هیچ کجای دنیا هم سابقه نداشت که ۹۰ درصد یک تیم ملی با چنین مشکلی مواجه شوند. از طرفی دیگر وقتی از موضوع آبروی رفته ایران در مجامع بین المللی می گذریم، نکته یی که عمق فاجعه را برای ایران نشان می دهد، این بود که همه وزنه برداری ملی ایران معطوف به همان تعدادی بود که در اردو بودند و وزنه برداری ایران پس از آن فاجعه هیچ پشتوانه یی نداشت.

در این شرایط بود که بسیاری از کارشناسان در آن زمان وزنه برداری ایران را به زمینی سوخته تعبیر می کردند که کشت دوباره در این زمین بسیار سخت بود چرا که همه این زمین را خاکستر آن آتش بزرگ فرا گرفته بود. اما وزنه برداری ایران که روزی زیباترین وجهه را میان رشته های ورزشی داشت و در هر میدانی آبروی ایران را حفظ می کرد، این بار ضربه سختی خورده بود که جبران آن به زمان زیادی نیاز داشت.

با وجود این اکنون که یک سال از آن ماجرا گذشته، وضعیت کلی وزنه برداری ایران با تلاش هایی که در اثر وحدت همه اجزا صورت گرفته مثمر ثمر بوده و در همین یک سال گذشته جوانه هایی از امید در همین زمین خاکستری به وجود آمده است.

وزنه برداری ایران طی یک سال گذشته پس از یک سازماندهی مجدد و پس از خارج شدن از شوک بزرگ آن فاجعه، با نیروی جدیدی دوباره شروع به فعالیت کرد. البته الحق نباید در این میان از زحمات بهرام افشارزاده لیدر این گروه چشم پوشی کرد که حتی تعطیلاتش را هم به وزنه برداری اختصاص می داد. در این شرایط مسابقه های قهرمانی آسیا در سال جاری نخستین مسابقه یی بود که تیم ایران به صورت کامل در آن شرکت کرد و کسب تک مدال هایی در اوزان مختلف نشان داد که وزنه برداری ایران زنده است.

همین تک مدال ها، هرچند اندک و کم تعداد، بارقه های امید را در اذهان به وجود می آورد که می شود باز هم به وزنه برداری به عنوان یک ورزش پرافتخار امیدوار بود. پس از آن تک مدال های بزرگسالان در آسیا، نوبت به مسابقه های جوانان جهان رسید. در آن ماه ها تیم جوانان ایران به قدری خالی بود که حتی برخی مسوولان فدراسیون قصد داشتند وزنه برداری به مسابقه های جمهوری چک اعزام نکنند، اما با اعزام دو وزنه بردار جوان، ایران خواست حضورش را در مسابقه های بین المللی تداوم بخشد.

البته با خوش شانسی تمام و همت تیم ایران، این حضور مصلحتی با مدال برنز نواب نصیرشلال هم همراه بود.

مدالی که شاید مسوولان پیش از اعزام حتی فکرش را هم نمی کردند. این مدال هم تاثیر بسزایی در بازگشت دوباره وزنه برداری به میادین جهانی داشت. البته قبول داریم که شاید کسب این مدال های برنز و تک مدال های آسیایی، برای وزنه برداری ایران که افتخارهای بسیار زیادی دارد، کم ارزش بنماید، اما نکته اینجا است که این مدال ها در زمانی کسب شده که هیچ کس توقع کسب آن را نداشته و این موضوع را می توان «رویش در زمین خاکستری» محسوب کرد؛ رویشی که ما را نسبت به آینده امیدوار می کند.

تاریخچه پیدایش وزنه برداری در ایران

از زمانیکه ورزش زورخانه ایی در ایران متداول گردید برای آماده سازی کشتی گیران و تقویت و پرورش عضلات آنان از سنگ(یکی از وسائل باستانی) که امروز هم مرسوم است، و وزنه هایی که به شکل گلوله های توپ به وزن های 25 ، 42  و 66 کیلوگرم بود استفاده می گردید

بنا بر صحبت های اکثر پیشکسوتان نیز بعضی از پهلوانان قدیم مانند حسام، علاقه مفرطی برای بلند کردن وزنه های سنگین داشتند و تمایل بسیار زیادی نشان می دادند . این عمل از دو جهت مورد استقبال پهلوانان بود؛ اولا حرکتی نمایشی در جهت نشان دادن قدرت و ثانیا در جهت پرورش و قدرت عضلات استفاده می شد امامتاسفانه چون این اوزان ثابت بودند نمی توانستند تغییری در آن ایجاد کنند .

در سال 1302 امان ا... پادگرنی که تحصیلاتش را در خارج از کشور به اتمام رسانده بود به تبریز آمد و در مدت 8 سال اقامت در آن شهر به تاسیس باشگاه اختصاصی و همچنین تعلیم وزنه برداري در مدارس و ارتش پرداخت. از آنجایی که وی كارشناس در ژیمناستیک و وزنه برداری بود با استفاده از دیفرانسیل اتومبیل هالتر هایی با اوزان مختلف ساخت و بوسیله آنها به تعلیم وزنه برداری پرداخت. در همین حین بود در باشگاه ایران تبریز هالترهای ریخته گری شده و صفحه ای ساخته شد تا در دسترس علاقمندان این رشته قرار گیرد.

در سال 1310 پادگرنی به تهران آمد و در دانشکده افسری به تعلیم ورزش مشغول شد. حدود دو سال بعد "عبدالله نادری" به همراه چند تن از دوستان خود میل هالتر و صفحه خارجی تهیه کردند( در همین زمان بود که با کپی برداری از هالتر و وزنه های اروپا هالتری که وزنه در آن می چرخید و ثابت نبود ابداع شد) و در منزل به تمرین وزنه برداری مشغول شدند تا اینکه در سال 1317 نادری به وسیله همایونی، مدیر مسابقه های اداره تربیت بدنی به پادگرنی معرفی شد تا به کمک هم اولین اقدامات زیر بنایی این رشته را بردارند.

(اولین هالتر و وزنه خارجی در حدود سال 1310 و توسط نادری به وزن 110 پوند از هند به ایران آمد.

از جمله افرادی که توانست گامهای موثری را برای ایجاد مسابقه های رسمی این رشته در سطح داخلی بردارد باید به "ابوالفضل صدری" اشاره کرد که با رایزنیهای فراوان شرایط و زمینه این کار را مهیا کرد. وی با تلاش خود و کمک نادری و پادگرنی توانست در سال 1318 استارت برگزاری این رقابتها را در سطح کشوری بزند.

از سال 1318 تا 1321 سرپرستي این رشته ورزشی به عهده پادگرنی و آموزش و تعلیمات نیز زیر نظر ناردی اعمال می شد.

از سال 1321 تا 1325 سرپرستی مستقیم این رشته به عهده نادری گذاشته شد و برای اولین بار در کشور هیات وزنه برداری ایران در سال 1325 مرکب از پادگرنی، نادری، حسین عشقی و ناصر خموش تشکیل شد .

در سال 1325 هسته اصلی فدراسیونها که کپی برداری از سیستم ورزش کشورهای توسعه یافته بود در ایران پی ریزی شد که مهندس حسین صادقی به عنوان اولین رئیس فدراسیون کشور منصوب شد. وی تا سال 1332 در این پست ماند و حتی توانست معاونت فدراسیون بین المللی را نیز بدست آورد.

(تا پيش از وي كميته ها و گروههايي متخصص كار را برعهده داشتند كه مي توان به خود پادگرني و نادري اشاره كرد.آنها سرپرست رشته به حساب مي آمدند)

وی در سال 1332 به ایتالیا رفت و احمد علی ابتهاج به جای وی عهده دار مسئولیت فدراسیون شد. در سال 1333 فتح الله امیر علایی جایگزین وی شد و در سال 1334 عبدالمجید بختیار مسئولیت تام این رشته را بر دست گرفت تا با استفاده از نفوذ خود و حمایتهایی که از وی به عمل می آمد دورانی شکوفا در تاریخ این رشته به یادگار بماند. رکوردهای فراوانی طی چند سال ریاست وی شکسته شد و با توجه به همين پیشرفت وزنه برداری در ایران بود که وی توانست برای دومین بار کرسی معاونت فدراسیون جهانی را به ایران اختصاص دهد

شاید بتوان مهمترین فعالیت وی در طول 2 سال ریاستش را پایه گذاری شالوده اساسی برای ایجاد یک فدراسیون مستقل در سطح آسیا(کنفدراسیون) و ایران را نام برد که این امر بعد از 18 سال فعالیت این رشته در ایران بوقوع پیوست.

بعد از وی و در سال 1337 تیمسار سرتیپ مصطفی امجدی به عنوان رئیس جدید فدراسیون وزنه بردای ایران آغاز به کار کرد.در زمان تصدی وی نیز اقدامات شایسته ای از نظر کیفی و کمی به منظور کمک و پیشرفت وزنه برداری در سراسر کشور صورت گرفت که تلاشهای فراوان وی در کنگره برگزاری رقابتهای المپیک برای بدست گرفتن امور فدراسیون جهانی باعث شد تا رئیس فدراسیون جهانی وقت از کار برکنار و به جای وی جانسون به عنوان رئیس جدید انتخاب گردد.

همین تلاشها باعث گردید تا تمامی روسای فدراسیونهای آسیایی با اکثریت قاطع آراء وی را به عنوان رئیس کنفدراسیون آسیا انتخاب و معرفی نمایند. و این برای اولین بار بود که دفتر كنفدراسیون آسیا به ایران انتقال یافت.

وزنه بردای ایران از همین سال به بعد راه خود را بطور دقیق یافت و با روسای فدراسیون متععدی که تغییر می کردند فراز و نشیبهایی را نیز به همراه داشت اما قطعا مي توان 10 سال گذشته را تاريخ شكوفايي وزنه برداري ايران ناميد.

فدراسيون فعلي با جذب نيروهايي جوان، تحصيلكرده و متخصص كه اكثرا از جنس وزنه برداري نيز هستند توانست نقطه عطفي را در تاريخ وزنه برداري ايران به يادگار بگذارد.

طي 8 سال گذشته نوار طلايي مدال آوري ملي پوشان كشورمان تحت هيچ شرايطي قطع نشده و ثانيا افتخار آفريني وزنه برداران ايراني به رده سني بزرگسالان منحصر نگردد و همه ساله شاهد افتخار آفريني نوجوانان و جوانان كشورمان درميادين قاره اي و جهاني نيز باشيم. ضمنا در اين دوره بود كه وزنه برداري ايران توانست كاروان ورزشي اعزامي به المپيك سيدني را صاحب 2 مدال طلا كند  و برگ ذريني را در كارنامه خود ثبت نمايد.

اسامي كليه روساي فدراسيون وزنه برداري ايران از سال 1318 تا 1385 :

امان اله پادگرنی             1318 – 1321

عبداله نادری                 1321 – 1325

حسین صادق                 1325 - 1329

محمود نامجو                  1329 - 1330

حسین صادق                 1330 - 1332

احمد علی ابتهاج             1332 - 1333

فتح اله امیالی                1333 - 1334

عبدالمجید بختیار            1334 - 1338

مصطفي امجدي              1338 - 1341

عبدالمجيد بختيار            1341 - 1346

مهدی نجم                    1346 - 1349

محمد حسن رهنوردی      134 – 1350

مهدی رحیمی                1350 - 1351

علی اصغر پیروی           1351 - 1354

مسعود برومند                1354 - 1356

جواد کلهر                     1356 - 1357

منوچهر برومند              1358 - 1364

عباس علی استکی          1364 - 1365

محمد رضا تقی وند          1365 - 1367

سعید فائقی                     1367 - 1368

غلام عباس زارع میرک آبادی1368 - 1372

علی مرادی                    1373 – 1385

بهرام افشارزاده                   1385