به گزارش خبرنگارباشگاه خبرنگارن بیرجند؛ سبک معماری و بادگیرهای زیبا و ساباط در جانب شمال شرقی این سازه و تزیینات گچی در بخش های دیگر بنا از ویژگی های بارز ‌منزل مستوفی به شمار می رود.

 پلان کلی این عمارت مستطیل شکل می باشد و ورودی آن در میانه ضلع جنوب غربی واقع شده است، پس از ورودی دالانی کم عرض قرار دارد که به حیاط متصل می شود.

                 
ر طرفین دالان ورودی دو اتاق کوچک تعبیه شده‌است‌، صحن حیاط فضایی مستطیل شکل دارد که با آجرهایی مربع شکل فرش شده‌است، در ضلع شرقی این عمارت، ایوانی بزرگ قرار دارد که بر فراز آن سه بادگیر عظیم تعبیه شده است.

این بادگیرها شامل یک بادگیر مستطیل شکل بزرگ در میانه و دو بادگیر هشت ضلعی در طرفین اند، بادگیر مستطیل شکل دارای دو دروازه چشمه در طرفین می باشد و به فضای درون ایوان منتهی می‌گردد.
دو بادگیر دیگر به زیرزمینی که در ایوان واقع شده ‌است، راه دارند. ایوان پوششی مسطح دارد و در بخش فوقانی با دو ستون هشت ضلعی و دو نیم ستون و سه قوس گهواره ‌ای مزین شده‌است.

فضای طرفین ایوان به صورت دو اشکوبه است. دیوار ضلع غربی عمارت با پنج طاق نمای عمیق و مرتفع تزیین شده است. این طاق نماها دارای رسمی بندی ‌هایی گچی اند.
 در ضلع جنوبی و شمالی بنا، ورودی چند اتاق به چشم می‌خورد‌ که در بخش بالا و اطراف ورودی ‌ها، طاقچه ‌ها و طاق نماهایی زیبا ساخته شده‌است‌. در گوشه شرقی بنا حوض‌ خانه قرار دارد.

حوض‌ خانه فضایی هشت ضلعی دارد که حوض دایره‌ ای کوچکی در مرکز آن ساخته شده است، این فضا با کلاه فرنگی زیبایی پوشیده شده و تزئینات رسمی‌ بندی هنرمندانه ‌ای دارد.
زیرزمین عمارت که حکم سردخانه را داشته، فضایی مستطیل شکل دارد که با قوسی خفیف و آجرهای خفته و راسته اجرا شده است.
 در ضلع شمال شرقی منزل که مشرف به کوچه ‌ای کم عرض است ساباطی به طول هجده متر ساخته شده که دیوارهای ساباط با بیست طاق ‌نمای ظریف تزئین شده ‌است.
مصالح به کار رفته در منزل و ساباط مستوفی خشت خام و در قسمت هایی آجر با ملات گل و گچ می‌باشد‌.

 خانه مستوفي از بزرگ ‌ترين خانه هاي بافت تاريخي شهر بشرويه است و از نظر تزئين و شيوه معماري در اين بافت منحصر به فرد است.
معماري اين خانه مربوط به دوران قاجار بوده و از تزئينات خاص اين دوره در آن بهره برده شده است و مهم ‌ترين عنصر تزئيني اين خانه كه همچون نماد شهري كويري در بشرويه از دور به چشم مي‌خورد چندين بادگير رفيع است كه هر يك حدود شش متر از بام بنا رفيع‌ تر است و با گچ تزئين شده است.

ديگر عنصر برجسته اين بنا گنبدخانه آن است كه در سقف رفيع آن انواع تزئينات رسمي ‌بندي و قطاربندي وجود دارد و درهاي چوبي با شيشه‌ هاي رنگي و گره‌ سازي شده با طرح‌ هاي هندسي، قوس‌ هاي رومي با نيم دايره ‌اي، رسمي بندي‌ ها و قطاربندي و گچ بري‌ هايي به سبك فرنگي، ستون‌ هاي تزئيني ايوان اصلي و بخاري ‌هاي آن از ديگر عناصر تزئيني مهم اين بنا است.

نقطه اوج تزئينات در اين خانه، پنجره‌ هاي مشبك گچي گنبد حوضخانه آن است و در كلاه فرنگي رأس اين گنبد گلجام‌ هايي وجود دارد كه بر مبناي شواهد موجود حداقل داراي شيشه‌هاي رنگي در چهار رنگ قرمز، نارنجي، سبز و بنفش است.
نقوش هندسي آن از قطعاتي از دايره تشكيل شده كه اصطلاحاً با هم در حالت قهر و آشتي هستند كه به مرور زمان اين تزئينات دچار آسيب ‌هاي فراوان انساني، جانوري و اقليمي شده‌اند./س