کتاب میریام؛ خاطرات سیده رباب صدر

میریام، کتابی است که  به ۶۰ سال تلاش پیاپی و بین‌المللی سیده رباب صدر برای ارتقای سطح زندگی دختران و زنان و مردمان لبنان می‌پردازد و نشان می‌دهد که او؛ خود و زندگی‌اش را وقف مسیری کرد که سنگ بنای آن را برادرش سید موسی صدر گذاشت.

گفتنی است که سیده رباب صدر فرزند آیت الله سید صدرالدین صدر از علمای برجسته و از مراجع تقلید ثلاث و خواهر امام موسی صدر، رهبر شیعیان لبنان است که در سال ۱۳۲۳ در قم متولد شد.

 خاندان صدر از خاندان‌های علمی معروف ایران، عراق و لبنان در دو قرن اخیر هستند تا جایی که پدربزرگ مادری او عالم مبارز، آیت الله حاج آقا حسین طباطبایی قمی بود که به دلیل اعتراض به سیاست‌های ضد اسلامی رضاشاه به عتبات عالیات تبعید شد‌.

 در سال ۱۹۶۲ به اصرار برادر خود، امام سید موسی صدر به لبنان رفت و مدتی بعد با سید حسین شرف‌الدین نوه آیت‌الله سید عبدالحسین شرف‌الدین رهبر فقید شیعیان لبنان ازدواج کرد و در همان جا زندگی کرد.

حضور داشتن در منزل آیت الله صدر و بودن در کنار برادرش، امام موسی صدر و درک فیض از محضر آن بزرگوار برای او فرصتی بود تا علاوه بر فراگیری نکات بسیار اخلاقی، با روش‌های مدیریتی و شیوه تعامل با مردم آشنا شود.

از آن‌جایی که جامعه لبنان در آن سال‌ها شرایط خاصی را تجربه می‌کرد، همین امر باعث شد تا با درد‌های مردم و به ویژه، با تبعیض‌هایی که علیه شیعیان صورت می‌گرفت آشنا شود و مصائب آن را لمس کند و  مجموعه این مسائل، ایشان را به پذیرش مسئولیت‌هایی در تشکیلات و مؤسسات امام موسی صدر متقاعد کند.

سیده رباب صدر فعالیت‌های اجتماعی خود را طبق دستور امام موسی صدر برای مشارکت در به وجود آوردن شاخه زنان مؤسسات آغاز کرد و پس از آن، مدیریت «بیت الفتاة» را به عهده گرفت.

بیت الفتاة، مدرسه‌ای بود برای آماده کردن زنان به منظور وارد شدن آنان به عرصه‌های اجتماعی.

نکته قابل ذکر این است که در لبنان، شیعه مظلوم بود و این مظلومیت به حدی بود که یتیم‌ها پناه نداشتند و به همین خاطر، مهدکودک راه انداختند و مدرسه‌ی پرستاری و سرپرستی از دختران یتیم و دختران دارای وضعیت ویژه‌ی اجتماعی را برعهده گرفتند.

پس از این‌که امام موسی صدر در ۳۱ اوت ۱۹۷۸ مطابق با ۹ شهریور ۱۳۵۷ توسط رژِیم معمر قذافی ربوده شد مسئولیت اداره مؤسسات امام صدر بر دوش ایشان قرار گرفت و بدنبال آن، برای تحقق اهداف امام موسی صدر برای ارائه خدمات اجتماعی و احداث مراکزی در جنوب لبنان و بیروت تلاش کرد. چنان‌که دارالایتام حضرت زهرا (س) و مدرسه پرستاری را تأسیس کرد.

 این مراکز تازه تأسیس در زمینه‌های آموزشی، اجتماعی، بهداشتی فعالیت می‌کنند و زیر نظر مؤسسات امام موسی صدر اداره می‌شوند. مؤسسات امام موسی صدر جمعیتی غیر دولتی است که برای تحقق عدالت و جامعه‌ای خالی از جهل و فقر و بیماری تلاش می‌کند.

 سیده رباب صدر، ریاست هیئت مدیره «مرکز مطالعاتی و پژوهشی امام موسی صدر» (مرکز الامام الصدر للأبحاث و الدراسات) را به عهده دارد. این مرکز مسئول جمع‌آوری کلیه اسناد، سخنرانی‌ها، مقالات، عکس و… درباره امام صدر و دیگر علما و فقهاست و ایشان تلاش می‌کند این اسناد را در اختیار پژوهشگران قرار دهد.

تلاش این مؤسسه با فعالیت‌های فکری و ابداعی بر اهمیت کار‌های فرهنگی در توسعه روابط انسانی و ملت‌هاست و علاوه بر آن، این مرکز کنفرانسی سالانه با عنوان «کلمه سواء» با عناوین کنفرانس‌های مختلف از جمله هویت فرهنگی (نوامبر ۱۹۹۹)، جامعه مقاوم (نوامبر ۲۰۰۳)، ابعاد انسانی و ملی و حقوقی مسئله ربودن امام موسی صدر (دسامبر ۲۰۰۳) و… را برگزار کرده است.

این کتاب علاوه بر روایت همراهی و همکاری سیده رباب صدر با برادرش امام سید موسی صدر، مروری بر بیش از نیم قرن تجربه زیسته او در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی است.

کتاب میریام، سیمای زنی را نشان می دهد که با اتکا به اندیشه و عمل یک روحانی نوگرا، با وجود انواع مشکلات و موانع در گوشه‌ای از خاورمیانه که بحران و ناپایداری سکه رایج آن است، از هیچ تلاشی برای آموزش، سلامت و توانمندسازی و ارتقای سطح زندگی دختران و زنان دریغ نکرده است و به همین خاطر، این کتاب محصول و تلاش ده‌ها ساعت مصاحبه حمید قزوینی، کارشناس تاریخ شفاهی با سیده رباب صدر است.