نگاهی به کارنامه سیاسی، نظامی و مجاهد کهنه‌کار افغان

"قسیم فهیم" که از او به عنوان فرمانده جنگ‌های جهادی علیه اشغالگران کمونیستی و نیروهای طالبان یاد می‌شود، در سال 1957 میلادی در روستای "اومرز" واقع در ولایت "پنجشیر" در شمال افغانستان بدنیا آمد؛ وی دورهٔ تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به پایان رساند و سپس جهت فراگیری تعلیمات بیشتر به کابل رفت و در رشته حقوق اسلامی در دانشگاه کابل مشغول تحصیل شد.

در سال 1979 که افغانستان مورد هجوم نظامی ارتش شوروی قرار گرفت، "قسیم فهیم" با برتن کردن لباس رزم به جنگ با اشغالگران کمونیست شتافت و در کنار "احمد شاه مسعود" مجاهدت‌های بی شائبه‌ای را برای رهایی افغانستان از چنگال ارتش سرخ انجام داد.


معاون فرماندهی منطقه‌ای، معاون کمیته سیاسی شورای نظار(جمعیت اسلامی افغانستان) و فرماندهی جبهه‌های شمال در "مزارشریف"، "بغلان" و "بدخشان"، تنها بخش‌هایی از مسئولیت‌های "قسیم فهیم"، در نبرد 9 ساله با متجاوزان روس بود.

جنگ ارتش شوروی با مجاهدان افغان، که به "ویتنام شوروی" و "تله سرخ" معروف است، در می 1988 با فرمان "گورباچف" آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی پایان یافت؛ پس از این جنگ که بیش از دو میلیون کشته و ده‌ها میلیون آواره را به همراه داشت، دولت کمونیسیتی حاکم بر افغانستان رو به اضمحلال رفت و در اواسط سال 1992 "دولت اسلامی افغانستان"، با ریاست "برهان الدین ربانی" عنان کار را در این کشور در دست گرفت.


در دولت جدید افغانستان، "قسیم فهیم" که در دوران نبرد با نیروهای اشغالگر شوروی، دوشادوش "احمد شاه مسعود" دلاوری‌ها و پایمردی‌های زیادی را به خرج داده بود پس از بازگشت از پاکستان، عهده‌دار وزارت "امنیت ملی" شد؛ وی از نفوذ و محبوبیت کم نظیر خود در میان اقوام و طوایف افغان استفاده کرد و توانست در دوران تصدی وزارتخانه امنیت ملی افغانستان، ثبات و امنیت نسبی را برای این کشور به ارمغان آورد.

در سپتامبر سال 1996، نیروهای افراطی و بنیادگرای طالبان، کابل را تصرف کردند و به رهبری "محمدملاعمر" "امارت اسلامی طالبان" را در دیار افغان‌ها تاسیس کردند؛ بدین ترتیب حکومت نوپای اسلامی افغانستان که "قسیم فهیم" از مقامات عالیرتبه آن بود، سقوط کرد و تندروهای طالبانی با مجموعه‌ای از رفتارهای خشونت امیز بر افغانستان مسلط شدند.


"قسیم فهیم" در دوران حکومت طالبان در افغانستان به دلیل اختناق شدید، فعالیت آشکار سیاسی انجام نداد، اما در اکتبر 2001 که نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا برای سرنگونی طالبان به افغانستان لشگر کشیدند، "فهیم" بار دیگر به تجهیز نیروهای مجاهد افغان پرداخت و در قامت فرماندهی مجاهدین افغان برای سرنگون کردن طالبان به نیروهای مهاجم آمریکایی کمک رساند.

 
پس از سقوط طالبان و تشکیل دولت موقت در افغانستان به ریاست "حامد کرزی"، فهیم به درجه مارشالی که عالی‌ترین رتبه نظامی در افغانستان است نائل شد و به دلیل جایگاه بالای خود در میان اقوام افغان بار دیگر به سمت وزارت امنیت ملی منصوب شد.

در سال 2004، نخستین انتخابات ریاست جمهوری در افغانستان جدید برگزار شد و "حامد کرزی" با تصاحب 55 درصد آراء،  کرسی ریاست جمهوری افغانستان را تصاحب کرد. "کرزی" در نخستین دوره ریاست جمهوری قانونی خود، "فهیم" را از معاونت ریاست جمهوری کنار گذاشت و به جای او "احمد ضیاء مسعود" برادر "احمد شاه مسعود" فقید را به این سمت منصوب کرد.


  اين اقدام كه براي بسياری غيرمنتظره بود، روابط ميان فهيم و رئيس‌جمهور كرزی را تيره كرد، تا جايي‌كه فهيم گفت: حامد كرزی ديگر هرگز از مجاهدين حمايت نخواهد ديد. در پنج سال رياست‌جمهوري كرزي، "مارشال فهيم" گوشه‌نشيني اختيار كرد، اما هر از گاهي از حكومت كرزی به خاطر آنچه كه او كنار زدن مجاهدين از قدرت مي‌خواند، به شدت انتقاد مي‌كرد.

"مارشال فهیم" در دوران نخست ریاست جمهوری کرزی، با همکاری شماری از رهبران احزاب جهادی و فرماندهان گروه‌های مجاهدین دست به ایجاد ائتلاف سیاسی موسوم به "جبهه ملی" زد که به زودی به بزرگترین گروه منتقد دولت کرزی تبدیل شد.


"حامد كرزی" در انتخابات دومین دوره رياست‌جمهوری، برای افزایش شانس پیروزی، يك بار ديگر به سراغ فهيم رفت و او را بار ديگر به عنوان معاون خود در انتخابات معرفي كرد.  

"مارشال فهیم" این جنگ‌ سالار کهنه‌کار در دوران ریاست جمهوری کرزی دوبار مورد سوءقصد قرار گرفت که از هر دو آن‌ها جان سالم به در برد. یکی از این سوءقصدها در سال 2009 در حالیکه "فهیم" برای تبلیغات انتخاباتی به منطقه "ولسوالی" در شمال افغانستان رفته بود، صورت گرفت.

"مارشال فهیم" در دوران مختلف تصدی سمت‌های دولتی در افغانستان، همواره نگاهی مثبتی به نقش سازنده جمهوری اسلامی ایران برای بازسازی افغانستان داشته است و او در اظهارات مختلف، همواره از ایران بعنوان مطمئن‌ترین همسایه افغانستان یاد می‌کرد.

در دی ماه 1389، "مارشال فهیم" در قامت معاون اول رییس جمهور افغانستان برای بازدید رسمی دوروزه راهی تهران شد؛ وی در این سفر با مقامات ارشد ایرانی ازجمله "محمود احمدی نژاد" رییس‌جمهور وقت ایران دیدار کرد و پیرامون مسائل دوجانبه و راه‌های توسعه افغانستان با وی به تبادل نظر پرداخت.


"محمد قسیم فهیم" در 18 اسفند 1392 در سن 56 سالگی پس از سال‌ها حضور فعال در صحنه سیاسی و نظامی افغانستان به دلیل بیماری دیابت، درگذشت.

درگذشت "مارشال فهیم" موجی از واکنش‌ها را در میان شخصیت‌های برجسته سیاسی افغانستان و جهان در پی داشت. حامد کرزی، رئیس جمهوری افغانستان، درگذشت مارشال "محمد قسیم فهیم" معاون اول ریاست جمهوری را تسلیت گفته و مرگ وی را ضایعه جبران ناپذیر برای افغانستان خوانده است.

حکومت‌ افغانستان به مناسبت درگذشت "مارشال فهیم"، در سراسر افغانستان سه روز عزای‌ عمومی اعلام کرد و پرچم افغانستان در این سه روز به حالت نیمه افراشته به اهتزاز درآمد.

انتهای پیام/